Όπως ήταν αναμενόμενο, η πανδημία Covid-19 δημιούργησε ένα κύμα οικονομικής αβεβαιότητας σε όλο τον κόσμο το 2020.
Αλλά στις αρχές του τρέχοντος έτους, ακόμη και όταν οι μολύνσεις αυξήθηκαν παγκοσμίως, φαίνεται ότι μια αίσθηση εμπιστοσύνης επιστρέφει. Αυτό είναι το μήνυμα που καταγράφεται από τον Παγκόσμιο Δείκτη Αβεβαιότητας, ένα τριμηνιαίο μέτρο της παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής αναταραχής. Έφτασε σε ρεκόρ υψηλό το πρώτο τρίμηνο του 2020, αλλά μειώθηκε απότομα τους τρεις μήνες έως το τέλος Μαρτίου του τρέχοντος έτους, αγγίζοντας το χαμηλό 14 ετών. Σε αντίθεση με ορισμένα εναλλακτικά μέτρα αβεβαιότητας, όπως η μεταβλητότητα των χρηματιστηριακών αγορών, ο δείκτης βασίζεται σε ένα ευρύ σύνολο πληροφοριών σχετικά με 143 χώρες. Είναι επίσης πιο αξιόπιστο από την ανάλυση της μεταβλητότητας της αύξησης του ΑΕΠ (ορισμένες χώρες δεν έχουν ακόμη αναφέρει το ΑΕΠ για το 2020).
Για την κατασκευή του γραφήματος, οι Hites Ahir και Davide Furceri του ΔΝΤ και Nick Bloom του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ υπολόγισαν περιπτώσεις από τις λέξεις «αβέβαιο» και «αβεβαιότητα» (όχι τα συνώνυμα τους) σε αναφορές χωρών που δημοσιεύθηκαν από την Economist Intelligence Unit, αδελφή εταιρεία του The Economist.
Κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, αυτοί οι όροι εμφανίστηκαν λίγο περισσότερο από ενάμισι φορές ανά 10.000 λέξεις, κατά μέσο όρο. Στη συνέχεια, η μέτρηση σταθμίζεται με τον συνολικό αριθμό λέξεων σε κάθε αναφορά. Η αύξηση των σχετικών αναφορών του «αβέβαιου» και των παραγώγων του υποδηλώνει ότι η αβεβαιότητα αυξάνεται και το αντίστροφο. Με αυτό το μέτρο, οι προοπτικές ήταν σκοτεινές ακόμη και πριν από τον covid-19
Ο Ahir και οι συνάδελφοί του εκτιμούν ότι δύο προηγούμενα γεγονότα – η χαοτική έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ και η αμερικανική προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ – μπορεί να έχουν αυξήσει την αβεβαιότητα από τον μέσο όρο 1996-2010 κατά 10% και 20%, αντίστοιχα. Η πανδημία την ώθησε ακόμα πιο ψηλά. Μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2020 η αβεβαιότητα είχε ξεπεράσει τα επίπεδα που είχαν επιτευχθεί κατά τη διάρκεια των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου και της κρίσης κρατικού χρέους στη ζώνη του ευρώ. Όμως μέχρι τη στιγμή που ο κ. Trump βρέθηκε εκτός Λευκού Οίκου τον Νοέμβριο και η Βρετανία είχε συνάψει συμφωνία Brexit με την ΕΕ τις τελευταίες ημέρες του 2020, ο δείκτης αβεβαιότητας είχε ήδη αρχίσει να πέφτει. Σε αυτή την πτώση μπορεί επίσης να είχε συνδράμει και η πρώτη ανακοίνωση ενός αποτελεσματικού εμβολίου από την Pfizer-BioNTech στις 9 Νοεμβρίου.
Καθώς οι πλούσιες χώρες παρουσίασαν βραχυπρόθεσμα προγράμματα εμβολιασμού το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, υποχώρησαν κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο. Η μείωση της αβεβαιότητας μπορεί να είναι εκπληκτική, δεδομένης της δυσοίωνης κατάστασης της πανδημίας. Υπήρχαν σχεδόν 1 εκατομμύριο επίσημοι θάνατοι από covid-19 το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, το υψηλότερο τριμηνιαίο σύνολο από την έναρξη της πανδημίας.
Η τελευταία ενημέρωση καλύπτει μόνο το πρώτο τρίμηνο και έτσι δεν αντικατοπτρίζει ακόμη το φρικτό δεύτερο κύμα της Ινδίας, ούτε την απειλή που θέτει η παραλλαγή B.1.617 που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά εκεί. Ακόμα κι έτσι, οι δημιουργοί του δείκτη δεν αναμένουν ότι η κρίση covid-19 της Ινδίας θα οδηγήσει σε μεγάλο άλμα στο εύρος τους. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι οι χώρες που είναι πιο ευάλωτες στην αβεβαιότητα αποτελούν ένα μικρό μερίδιο του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Εν τω μεταξύ, στον πλούσιο κόσμο υπάρχουν αυξανόμενα σημάδια, από την αγορά εργασίας και τις τιμές καταναλωτή, ότι η οικονομική ανάκαμψη βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο Παγκόσμιος Δείκτης Αβεβαιότητας προσφέρει επιβεβαιωτικά στοιχεία για αυτήν την αισιοδοξία.