Οδηγό για την άρση της πατέντας στα εμβόλια για την καταπολέμηση του κορονοϊού, που έχει ανακύψει κυρίως μετά τη δήλωση Μπάιντεν, ενδέχεται να αποτελέσει μία απόφαση – σταθμός που ελήφθη πριν από μερικά χρόνια και συγκεκριμένα αφορά την τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας ή κατά κόσμο «πατέντα» φαρμακευτικού σκευάσματος της Novartis κατά του καρκίνου. Μία απόφαση που δεν δικαίωσε την ελβετική φαρμακοβιομηχανία και χαιρετίστηκε από τους νομικούς εκπροσώπους ινδικών φαρμακοβιομηχανιών αλλά και ακτιβιστές οργανώσεων υγείας.
Συγκεκριμένα, το 2013, μετά από μακρόχρονη δικαστική διαμάχη, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ινδίας, τέλος σε μία μακρόχρονη δικαστική διαμάχη που βρισκόταν σε εξέλιξη ήδη από το 2006, με αντικείμενο την κατοχύρωση δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας για φαρμακευτικό σκεύασμα της εταιρίας κατά του καρκίνου, όπως επισημαίνει η Deutsche Welle.
Όπως επισημαίνει το δημοσίευμα, σύμφωνα με την απορριπτική απόφαση του ινδικού δικαστηρίου δεν κατοχυρώνονται δικαιώματα ευρεσιτεχνίας της Novartis για το αντικαρκινικό φάρμακο Glivec, επειδή δεν πρόκειται για πρωτότυπο φαρμακευτικό σκεύασμα, αλλά για μία νέα εκδοχή παλαιότερου φαρμάκου. Το δικαστήριο έκρινε ότι το επίμαχο σκεύασμα «δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις καινοτομίας και εφευρετικότητας» ώστε να λάβει τη νομική προστασία που απορρέει από την αναγνώριση της ευρεσιτεχνίας. Σύμφωνα με την ισχύουσα ινδική νομοθεσία ένα φαρμακευτικό προϊόν δεν μπορεί να θεωρηθεί πατέντα, εάν βασίζεται απλώς σε μικρές βελτιώσεις προϋπάρχοντος φαρμάκου, με ήδη κατοχυρωμένα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας. Κάτι τέτοιο ίσχυε με την περίπτωση του Glivec.
Το συγκεκριμένο φάρμακο αν και κατάφερε να κατοχυρωθεί νομικά ως πατέντα σε δεκάδες χώρες -συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ρωσίας- στην Ινδία προσέκρουσε στα σοβαρά εμπόδια της εθνικής νομοθεσίας.
Πηγή: globalizationandhealth.biomedcentral.com
Σημαντικό νομολογιακό προηγούμενο
Η απόφαση χαιρετίστηκε από τους νομικούς εκπροσώπους ινδικών φαρμακοβιομηχανιών αλλά και ακτιβιστικών οργανώσεων υγείας ως σταθμός για τα φαρμακευτικά χρονικά. Αναμένεται δε να αποτελέσει νομολογιακό προηγούμενο και για άλλες αντίστοιχες υποθέσεις, θέτοντας φραγμούς και σε άλλες φαρμακοβιομηχανίες-κολοσσούς που επιδιώκουν να κατοχυρώσουν αντίστοιχα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας για νέες βερσιόν φαρμακευτικών προϊόντων που ήδη κυκλοφορούν κατοχυρωμένα στην παγκόσμια αγορά.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως ευνοούνται οι εγχώριες φαρμακοβιομηχανίες της Ινδίας, οι οποίες πλέον θα μπορούν να παράγουν και να διαθέτουν στην αγορά ευκολότερα φθηνότερα σκευάσματα, γνωστά ως γενόσημα φάρμακα, τα οποία εμπεριέχουν τις ίδιες δραστικές ουσίες με παλαιότερα φάρμακα που έχουν κατοχυρωθεί στο παρελθόν ως «πατέντες». Κατά συνέπεια τα νέα φάρμακα που δεν καλύπτονται από δικαιώματα ευρεσιτεχνίας, θα μπορούν να διατίθενται σε χαμηλότερες τιμές και να είναι έτσι προσβάσιμα από περισσότερους ασθενείς, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες.
«Μακροπρόθεσμα ανοίγει ο δρόμος για φάρμακα στα οποία θα μπορούν να έχουν πρόσβαση και οι φτωχοί», δήλωσε ο Άρναντ Γκρόβερ, δικηγόρος ανθρωπιστικής οργάνωσης για παροχή βοήθειας σε καρκινοπαθείς (Cancer Patients Aid Association). Παράλληλα και η εκπρόσωπος της μεγάλης ινδικής φαρμακοβιομηχανίας γενόσημων φαρμάκων Cipla τόνισε τη σημασία της δικαστικής απόφασης, αναφέροντας: «Η απόφαση αναμένεται να έχει συνέπειες όχι μόνο για την Ινδία αλλά και για άλλες χώρες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής».
Πηγές: DW, Globalizationandhealth documentonews.gr