Ζωοδόχος Πηγή
ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΚΑΚΙΟΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΔΡΑΤΟΣ και οι μαζί μ’ αυτόν μαρτυρήσαντες
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΡΟΥΦΙΝΟΣ και ΣΑΤΟΡΝΙΝΟΣ
Ο ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ο Ψυχαΐτης
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ
Ο ΟΣΙΟΣ ΤΑΡΑΣΙΟΣ ο θαυματουργός “ό εν Λυκαονία”
Ο ΟΣΙΟΣ ΝΕΙΛΟΣ ο Νέος, ο Μυροβλύτης (Εύρεση τιμίων λειψάνων του)
Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΧΩΜΙΟΣ ο νέος οσιομάρτυρας
ΜΝΗΜΗ ΜΕΤΑΘΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ
[Ο ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ, Μάρτυρας]
Ο ΟΣΙΟΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΤΟΥ ΕΝ ΔΟΜΠΩ
Αναλυτικά:
Ζωοδόχος Πηγή
Εορτάζει 5 ημέρες μετά το Άγιο Πάσχα. Με το όνομα Ζωοδόχος Πηγή του Μπαλουκλί ή Παναγία η Μπαλουκλιώτισσα φέρεται ιερό χριστιανικό αγίασμα που βρίσκεται στη Κωνσταντινούπολη έξω από τη δυτική πύλη της Σηλυβρίας, όπου υπήρχαν τα λεγόμενα “παλάτια των πηγών” στα οποία οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες παραθέριζαν την Άνοιξη. Πήρε την ονομασία του από το τουρκικό όνομα Balık (= ψάρι) και περιλαμβάνει το μοναστήρι, την εκκλησία και το αγίασμα.
Για την αποκάλυψη του Αγιάσματος υπάρχουν δυο εκδοχές:
α) Η πρώτη, που εξιστορεί ο Νικηφόρος Κάλλιστος αναφέρει ότι: Ο μετέπειτα Αυτοκράτορας Λέων ο Θράξ ή Λέων ο Μέγας (457 – 474 μ.Χ.), όταν ερχόταν ως απλός στρατιώτης στην Κωνσταντινούπολη, συνάντησε στη Χρυσή Πύλη έναν τυφλό που του ζήτησε νερό. Ψάχνοντας γιά νερό, μιά φωνή του υπέδειξε την πηγή. Πίνοντας ο τυφλός και ερχόμενο το λασπώδες νερό στα μάτια του θεραπεύτηκε. Όταν αργότερα έγινε Αυτοκράτορας, του είπε η προφητική φωνή, πως θα έπρεπε να χτίσει δίπλα στην πηγή μια Εκκλησία. Πράγματι ο Λέων έκτισε μια μεγαλοπρεπή εκκλησία προς τιμή της Θεοτόκου στο χώρο εκείνο, τον οποίο και ονόμασε «Πηγή». Ο Κάλλιστος περιγράφει τη μεγάλη αυτή Εκκλησία με πολλές λεπτομέρειες, αν και η περιγραφή ταιριάζει περισσότερο στό οικοδόμημα του Ιουστινιανού. Ιστορικά πάντως είναι εξακριβωμένο, ότι το 536 μ.Χ. στη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως, υπό τον Πατριάρχη Μηνά 536 – 552 μ.Χ.), λαμβάνει μέρος και ο Ζήνων, ηγούμενος «του Οίκου της αγίας ενδόξου Παρθένου και Θεοτόκου Μαρίας εν τη Πηγή».
β) Η δεύτερη, που εξιστορεί ο ιστορικός Προκόπιος, τοποθετείται στις αρχές του 6ου αιώνα και αναφέρεται στον Ιουστινιανό. Ο Ιουστινιανός κυνηγούσε σ’ ένα θαυμάσιο τοπίο με πολύ πράσινο, νερά καί δένδρα. Εκεί, σαν σε όραμα, είδε ένα μικρό παρεκκλήσι, πλήθος λαού και έναν ιερέα μπροστά σέ μιά πηγή. «Είναι η πηγή των θαυμάτων» του είπαν. Και έχτισε εκεί μοναστήρι με υλικά που περίσσεψαν από την Αγιά Σοφιά. Ο Ι. Κεδρηνός αναφέρει ότι χτίστηκε το 560 μ.Χ.
Γράφοντας τον 14ο αι. μ.Χ. για το αγίασμα της Πηγής ο Νικηφόρος Κάλλιστος παραθέτει, από διάφορες πηγές, ένα κατάλογο 63 θαυμάτων, από τα οποία τα 15 φθάνουν ως την εποχή του.
Σήμερα στην αυλή της Ζωοδόχου Πηγής βρίσκονται οι τάφοι των Οικουμενικών Πατριαρχών. Το δε αγίασμα βρίσκεται στον υπόγειο Ναό και αποτελείται από μαρμαρόκτιστη πηγή, το νερό της οποίας θεωρείται αγιασμένο. Απ’ εδώ διαδόθηκε ο τύπος της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής σε όλο τον ορθόδοξο κόσμο. Είναι αξιοσημείωτο ότι ψηφιδωτή παράσταση της εικόνας σώζεται στον εσωνάρθηκα της Μονής της Χώρας.
Σε ανάμνηση των εγκαινίων του Ναού από τον Αυτοκράτορα Λέοντα η Εκκλησία καθιέρωσε την κατ΄ έτος εορτή της Ζωοδόχου Πηγής, την Παρασκευή της Διακαινήσίμου Εβδομάδας.
Ο Ναός αυτός έμεινε γνωστός στην ιστορία ως το αγίασμα του «Μπαλουκλί». «Μπαλούκ» στα τουρκικά σημαίνει ψάρι και η παράδοση μας λέει πως εκεί δίπλα στο αγίασμα, στις 23 Μαΐου 1453 μ.Χ. ένας καλόγερος τηγάνιζε ψάρια, όταν κάποιος του έφερε την είδηση πως πήραν την Πόλη οι Τούρκοι. Ο καλόγερος απάντησε πως μόνο αν τα ψάρια που τηγάνιζε έφευγαν απ΄ το τηγάνι και έπεφταν μέσα στο αγίασμα θα πίστευε ότι έγινε κάτι τέτοιο. Και πραγματικά τα ψάρια ζωντάνεψαν και έπεσαν μέσα στην πηγή του αγιάσματος. Μέχρι σήμερα δε, μέσα στην δεξαμενή της Ζωοδόχου Πηγής διατηρούνται επτά ψάρια και μάλιστα σαν να είναι μισοτηγανισμένα απ΄ την μια πλευρά.
ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Ή πρώτη εμφάνιση του Τιμίου Σταυρού έγινε στο Μεγάλο Κωνσταντίνο, με το θριαμβευτικό έμβλημα της νίκης: “εν τούτω νίκα”. Εδώ έχουμε μια άλλη εμφάνιση, πού έγινε στην Ιερουσαλήμ, περίπου το 346 μ.Χ. Τότε αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων ήταν ο Κύριλλος και βασιλιάς ο Κωνσταντίνος, γιος του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ή εμφάνιση αυτή έγινε στις 7 Μαΐου. Ήταν ή ώρα (βυζαντινή) τρίτη, όταν ξαφνικά στον ουρανό φάνηκε ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός, σχηματισμένος από εκθαμβωτικό φως, πάνω από το Γολγοθά, μέχρι και το όρος των Ελαίων. Το υπερφυσικό αυτό θέαμα προκάλεσε μεγάλο θαυμασμό και συγκίνηση σε όλους τους ευρισκόμενους στην Ιερουσαλήμ. Νέοι και γέροι, γυναίκες και παιδιά, όλοι μαζί, έτρεξαν στην εκκλησία και με πολλή χαρά και θερμή κατάνυξη ευχαρίστησαν και δόξασαν το Θεό, τον Κύριο μας Ιησού Χριστό, πού αγίασε το ξύλο του σταυρού και κατέστησε το σημείο αυτού ισχυρότατο όπλο των αγωνιζόμενων χριστιανών κατά του διαβόλου.
Άπολυτίκιον. Ήχος α’.
Του Σταυρού σου ο τύπος, νυν υπέρ ήλιον έλαμψεν, όνπερ εξ όρους αγίου, τόπω Κρανίου έφήπλωσας, και την εν αυτώ Σώτερ ίσχύν έτράνωσας, δια τούτου κρατύνας, και τους πιστούς βασιλείς ημών ους και περίσωζε δια παντός εν ειρήνη, πρεσβείαις της Θεοτόκου Χριστέ ο Θεός, και σώσον ημάς.
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΚΑΚΙΟΣ
Καταγόταν από την Καππαδοκία και έζησε στα τέλη του 3ου μ.Χ. αιώνα. Έλαμψε και αυτός μεταξύ των απειραρίθμων ηρώων της χριστιανικής πίστης, στον διωγμό κατά της Εκκλησίας επί Γαλερίου Μαξιμιανού. Υπηρετούσε στις στρατιωτικές τάξεις, και είχε διοικητή τον εκατόνταρχο Φήρμο. Κάποια μέρα αυτός, με ανωτέρα διαταγή, ανέκρινε τους στρατιώτες του για να εξακριβώσει, πόσοι και ποιοι απ’ αυτούς ήταν χριστιανοί. Μεταξύ αυτών πού ομολόγησαν το Χριστό, ήταν και ο Ακάκιος. ο Φήρμος προσπάθησε να τον μεταπείσει, άλλ’ ο Ακάκιος απάντησε μεγαλόφωνα: “Εγώ χριστιανός γεννήθηκα, και είμαι και θα είμαι. Διότι έτσι με διατάσσει και έτσι το θέλει ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Και καυχώμαι μάλιστα, πού κατάγομαι από γενιά χριστιανική”. ο Φήρμος τότε, τον έστειλε στον ανθύπατο Βιβιανό. Αυτός προσπάθησε με πολλούς και διαφόρους τρόπους – καλούς και σκληρούς- να αλλαξοπιστήσει τον Ακάκιο. Μάταια όμως. Τον έστειλε τότε στην πιο σκοτεινή φυλακή του Βυζαντίου, αφού ανελέητα τον μαστίγωσε. Άλλα και πάλι δεν κατάφερε τίποτα. Κατόπιν, ανέλαβε τον Ακάκιο ο ανθύπατος Φλακκίνος. Αυτός στην αρχή τον φυλάκισε, άλλ’ όταν είδε την άκαμπτη εμμονή του, διέταξε και τον αποκεφάλισαν. Ήταν ο Ακάκιος τότε 25 χρονών.
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΟΔΡΑΤΟΣ και οι μαζί μ’ αυτόν μαρτυρήσαντες
Έζησε στα χρόνια των βασιλέων Δεκίου (249-251) και Ουαλεριανού (251-259) στη Νικομήδεια. Συνελήφθη σαν Χριστιανός, οδηγήθηκε στον ανθύπατο Περίνιο και όταν τον ανέκρινε, ο Κοδράτος, ομολόγησε με θάρρος ότι είναι χριστιανός. Τότε τον άπλωσαν κατά γης, τον μαστίγωσαν με μαστίγια από νεύρα βοδιών και αιμόφυρτο τον έριξαν στη φυλακή. Από τη Νικομήδεια, με προσταγή του ανθύπατου, μεταφέρθηκε στη Νίκαια, όπου δι’ αυτού πολλοί πίστεψαν στον Χριστό και θανατώθηκαν άλλοι με φωτιά και άλλοι με μαχαίρια. Εκεί αφού τον κρέμασαν, έγδαραν τις σάρκες του, τον μαστίγωσαν και τον έστειλαν στην Άπάμεια, όπου και εκεί υπέστη πολλά και ποικίλα μαρτύρια. Από εκεί ο ανθύπατος τον οδηγούσε δέσμιο στην Καισαρεία. Στο δρόμο, πολλές φορές προσπάθησε να πείσει τον Κοδράτο να προσφέρει θυσία στους θεούς, αλλά ο μάρτυρας παρέμεινε άκαμπτος στην πίστη του. Τότε κοντά στην Ερμούπολη, διέταξε να τον βάλουν επάνω σε πυρακτωμένη σχάρα και έπειτα τον αποκεφάλισαν. Γίνεται δε ή σύναξη του κοντά στην Ξηροκίρκου.
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΡΟΥΦΙΝΟΣ και ΣΑΤΟΡΝΙΝΟΣ
Μαρτύρησαν δια ξίφους στην Καισαρεία (της Καππαδοκίας), την εποχή πού ο ανθύπατος Νικομήδειας Περίνιος, οδηγούσε εκεί τον μάρτυρα Κοδράτο.
Ο ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ο Ψυχαΐτης
Έλαμψε στα χρόνια της σκληρής πάλης για τίς άγιες εικόνες. Ασκητικότατος στη ζωή, είχε φοβερό ψυχικό σθένος και μεγάλη τόλμη. Ή εμφάνιση του κλόνιζε τους αντιπάλους και στερέωνε τους φίλους και ομόδοξους. ΟΊ εικονομάχοι αυτοκράτορες τον καταδίωξαν. Έτσι πέρασε πολλές περιπέτειες, τίς όποιες υπερνίκησε και κατέβαλε. Μετά από κάθε διωγμό επανερχόταν ορμητικότερος. Επίσης ήταν προικισμένος και με θαυματουργική χάρη. ο θάνατος τον βρήκε όρθιο στο στάδιο των Ιερών αγώνων και τον έφερε στα αθάνατα σκηνώματα των δικαίων.
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ
Έζησε στα σκληρά, αλλά ένδοξα χρόνια των διωγμών πού υπέστη ή Εκκλησία από τους ειδωλολάτρες. Πιστός γνήσιος, πήρε στους ώμους τον σταυρό του, κήρυττε παντού τον Χριστό και έφερε σ’ Αυτόν πολυάριθμους ειδωλολάτρες. Γι’ αυτό διώχτηκε και ταλαιπωρήθηκε. Πέρασε δε τη ζωή του μέσα σε διαρκεί κίνδυνο και μάχη. Τέλος έπεσε, αφού λιθοβολήθηκε από φανατικούς ειδωλολάτρες και έτσι φόρεσε το αμάραντο στεφάνι του μαρτυρίου.
Ο ΟΣΙΟΣ ΤΑΡΑΣΙΟΣ ο θαυματουργός “ό εν Λυκαονία”
Ή μνήμη του αναφέρεται στον Συναξαριστή Delehaye στις 8 Μαΐου και οτον Λαυρωτικό Κώδικα Ι 70 φ. 2176 στις 7 Μαΐου με το ακόλουθο υπόμνημα: “Ούτος ο άγιος πατήρ ημών εκ βρέφους σκεύος εκλογής και ανάθημα γέγονε, σκληραγωγία, νηστεία, προσευχή, δάκρυσι, χαμευνία εαυτόν εκδώσας και πάση κακουχία και ταλαιπωρία και δια την άκραν αυτού αρετήν ήξιώθη θαυματουργιών μεγίστων εκ Θεού, δαίμονας αποσοβείν, νεκρούς έγείρειν, λεπρούς καθαίρειν, πάθη ανίατα θεραπεύειν και απλώς πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν ίώμενος· και εν τούτοις τοις άγαθοΐς πάσιν έπαγωνιζόμενος μετά μικρόν νοσήσας και προεγνωκώς την αυτού προς Θεόν έκδημίαν προς Κύριον, απήλθε χαριεντιζόμενος μετά των αγίων αγγέλων, των λαβόντων αυτού την τιμίαν ψυχήν”.
Ο ΟΣΙΟΣ ΝΕΙΛΟΣ ο Νέος, ο Μυροβλύτης (Εύρεση τιμίων λειψάνων του)
ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΝΕΙΛΟΥ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΤΟΥ ΚΑΙ ΜΥΡΟΒΛΗΤΟΥ
Του έν’ τω Αγίω Όρει του Άθωνος ασκήσαντος, προ 600 ετών, περί της ελεύσεως του Αντίχριστου και των εν τέλει του αιώνος ανθρώπων·
Κατά το 1900 έτος βαδίζοντες προς τον μεσασμόν του 8ου αιώνος άρυται ο κόσμος του καιρού εκείνου, να γίνεται αγνώριστος. Όταν πλησίαση ο καιρός της ελεύσεως του Αντίχριστου θα σκοτισθή η διάνοια των ανθρώπων από τα πάθη τα της σαρκός και θα πληθυνθή σφόδρα η ασέβεια και η ανομία. Τότε έρχεται ο κόσμος να γίνεται αγνώριστος, μετασχηματίζωνται αι μορφαί των ανθρώπων και δεν θα γνωρίζωνται οι άνδρες από τας γυναίκας δια της αναίσχυντου ενδυμασίας και των τριχών της κεφαλής· οι τότε άνθρωποι θα αγριέψουν και θα γενούν ωσάν θηρία από την πλάνην του Αντίχριστου. Δεν θα υπάρχει σεβασμός εις τους γονείς και γεροντότερους η αγάπη θα εκλείψη οι δε Ποιμένες των Χριστιανών, Αρχιερείς και Ιερείς, θα είναι τότε άνδρες κενόδοξοι, παντελώς μη γνωρίζοντες την δεξιάν οδόν από την αριστεράν, θα αλλάξουν τα ήθη, αι παραδόσεις των Χριστιανών και της Εκκλησίας. Η σωφροσύνη θα απολεσθή από τους ανθρώπους και θα βασιλεύση η ασωτεία. Το ψεύδος και η φιλαργυρία θα φθάσουν εις τον μέγιστον βαθμόν, και ουαί εις τους θησαυρίζοντας αργύρια. Αι πορνείαι, μοιχείαι, αρσενοκοιτίαι, κλοπαί και φόνοι, θα πολιτεύωνται, εν τω καιρώ εκείνω και δια την ενέργειαν της μεγίστης αμαρτίας και ασελγείας, ο άνθρωποι θέλουν στερηθή την χάριν του Αγίου Πνεύματος όπου έλαβον εις το Άγιον Βάπτισμα ως και την τύψιν της συνειδήσεως.
Αι Εκκλησίαι δε του θεού θα στερηθούν ευλαβών και ευσεβών Ποιμένων και αλλοίμονον τότε εις τους εν τω κόσμω ευρισκομένους Χριστιανούς οι όποιοι θα στερηθούν τελείως την πίστιν, διότι θα αναχωρούν από τον κόσμον εις τα ιερα Καταφύγια δια να εύρουν ψυχικήν ανακούφισιν των θλίψεών των και παντού θα ευρίσκουν εμπόδια και στενοχώριας. Κα πάντα ταύτα γεννήσονται δια το ότι ο Αντίχριστος θέλει κυρίευση τα πάντα, και γεννήσεται εξουσιαστής πάσης της Οικουμένης και θα ποιή τέρατα και σημεία κατά φαντασίαν, θέλη δε δώση πονηράν σοφίαν εις τον ταλαίπωρον άνθρωπον, δια να εφεύρη, να ομιλή ο εις προς τον άλλον, από την μίαν άκραν της γης, έως την άλλην, τότε θα πέτανται στον αέρα ως πτηνά και διασχίζοντες τον βυθόν της θαλάσσης ως ιχθύες.
Και ταύτα πάντα ποιούντες οι δυστυχείς άνθρωποι, διαβιούντες εν ανέσει, μη γνωρίζοντες οι ταλαίπωροι ότι ταύτα εστί πλάνη του Αντίχριστου. Και τόσον θα προοδεύση την επιστήμην κατά φαντασίαν ο πονηρός, ώστε αποπλανήσαι τους ανθρώπους και μη πιστεύη εις την ύπαρξιν του τρισυπόστατου Θεού.
Τότε βλέπων ο Πανάγαθος Θεός την απώλειαν του ανθρωπίνου γένους, θέλει κωλοβώση τας ημέρας, δια τους ολίγους σωζόμενους διότι θέλει πλανήσαι ει δυνατόν και τους εκλεκτούς. Τότε αιφνιδίως θέλει έλθη η δύστομος ρομφαία και θα θανάτωση τον πλάνον και τους οπαδούς αυτού.
Ο ΟΣΙΟΣ ΝΕΙΛΟΣ ο Νέος, ο Μυροβλύτης (Εύρεση τιμίων λειψάνων του) 7 Μαΐου
Καταγόταν – σύμφωνα με την Ακολουθία του, πού εκδόθηκε το 1847 – από τον Άγιο Πέτρο της Κυνουρίας. Όταν ο Νείλος ήλθε σε κατάλληλη ηλικία, μαζί με τον θείο του Μακάριο (πού ήταν και δάσκαλος του στα ιερά γράμματα), εντάχθηκαν στο Μοναστήρι της Μαλεβής.
Εκεί ο Νείλος χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος και στη συνέχεια Ιερομόναχος. Κατόπιν πήγε στο Άγιο Όρος, όπου ασκήτευσε στο σπήλαιο του Αγ. Πέτρου του Αθωνίτη (στο Καραβοστάσι) επί πολλά χρόνια και είναι άγνωστο πώς τρεφόταν αφού το σπήλαιο είναι απρόσιτο. Πέθανε ειρηνικά στις 12 Νοεμβρίου 1651. Ο τάφος του βρέθηκε στις 7 Μαΐου 1845 από μοναχό ονόματι Αιχμάλωτο που του είχε υποδείξει τον τόπο στον ύπνο του ο ίδιος ο Άγιος. Κατά την ανεύρεση του τάφου έγιναν πολλά θαύματα. Από τον τάφο του ανάβλυζε μύρο που γιάτρευε τους πιστούς.
Το λείψανο του βρίσκεται στο μοναστήρι της Λαύρας. Τιμάται ως προστάτης Κυνουρίας. Ο Φώτης Κόντογλου έχει ζωγραφίσει την σεπτή του εικόνα στο Ναό του Αγ. Νικολάου Κάτω Πατησίων-Αχαρνών.
Απολυτίκιο. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ως άνθη πανεύοσμα, της αϊδίου ζωής, τα θεία σου λείψανα, εκ των ταμείων της γης, ημίν ανεφάνησαν. Όθεν μνείαν τελούντες, της ευρέσεως τούτων, μέλπομεν Πάτερ Νείλε, την δοθείσαν σοι χάριν, δι’ ής πάσι προστάτης, ευρίσκη θερμότατος.
Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΧΩΜΙΟΣ ο νέος οσιομάρτυρας
Βλέπε βιογραφία του 21 Μαΐου.
ΜΝΗΜΗ ΜΕΤΑΘΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΛΕΙΨΑΝΩΝ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ
(Σ’ άλλους Συναξαριοτές, Deleyaye σ. 406, κατά την 19η Ιανουαρίου, “επάνοδος του λειψάνου του εν αγίοις πατρός ημών Ευθυμίου”).
[Ο ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ, Μάρτυρας]