Συνέντευξη στο έγκυρο ευρωπαϊκό μέσο Euractiv παραχώρησε ο δημοσιογράφος και εκδότης του Documento, Κώστας Βαξεβάνης, μετά την αποκάλυψη της ύπαρξης συμβολαίου θανάτου εναντίον του και τις ραγδαίες εξελίξεις που ακολούθησαν.
Στο εκτενές ρεπορτάζ του Euractiv καταγράφονται εκτός από τις απειλές κατά της ζωής του Βαξεβάνη, οι τεράστιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα, αλλά και οι διεθνείς ανησυχίες που έχουν ανακύψει από μεγάλους οργανισμούς για την εξέλιξη της κατάστασης στη χώρα μας.
Μάλιστα, στο ρεπορτάζ καταθέτουν την άποψή τους για το ζήτημα της ελευθερίας το Τύπου στην Ελλάδα, τις απειλές κατά δημοσιογράφων και τη στοχοποίηση Μέσων όπως το Documento από την κυβέρνηση και από επιχειρηματικούς κύκλος ο Pavol Szalai, επικεφαλής του γραφείου της ΕΕ / Βαλκανίων των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, αλλά και ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Αξίες και τη Διαφάνεια Vra Jourová.
Σαφής αναφορά γίνεται επίσης τόσο στην προκλητική απομόνωση του Documento από την καμπάνια της ελληνικής κυβέρνησης για τα μέτρα κατά της εξάπλωσης του Covid, αλλά και στην προσπάθεια οικονομικού στραγγαλισμού της εφημερίδας τον Νοέμβριο του 2019.
Έλληνας δημοσιογράφος μετά τις απειλές θανάτου: Η Δημοσιογραφία στοχοποιείται από δεσμούς επιχειρηματιών – πολιτικής
Ο Έλληνας δημοσιογράφος Κώστας Βαξεβάνης έμαθε πρόσφατα ότι κάποιος προσπαθούσε να τον σκοτώσει. Λίγε ημέρες αργότερα, ένας άλλος γνωστός ερευνητής δημοσιογράφος δολοφονήθηκε στην Αθήνα σε μια επίθεση σχετιζόμενη με τη μαφία. Το EURACTIV μίλησε με τον Βαξεβάνη για να μάθει αν η ελευθερία του Τύπου αντιμετωπίζει προβλήματα στην Ελλάδα.
Μια πηγή είπε στον Βαξέβανη ότι υπήρχαν συμβόλαια θανάτου εναντίον του ίδιου και ενός ακόμη δημοσιογράφου, λίγες μέρες πριν από τον πυροβολισμό του συναδέλφου δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ στις 6 Απριλίου. Η ίδια πηγή ισχυρίστηκε ότι το συμβόλαιο εναντίον του Βαξεβάνη είχε συναφθεί από τον τηλεοπτικό παρουσιαστή Μένιο Φορθιώτη.
Ο Βαξεβάνης πρόσφατα κατηγόρησε τον Φουρθιώτη για την πλαστογράφηση δημοσιογραφικών διαπιστεύσεων. Ο Φουρθιώτης και δύο άλλοι άνδρες συνελήφθησαν στις 23 Απριλίου για την εικαζόμενη συνωμοσία δολοφονίας εναντίον του Βαξεβάνη. Και οι τρεις αρνήθηκαν όλα τα αδικήματα.
Η Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων (CPJ) με έδρα τις ΗΠΑ δήλωσε ότι είχε επικοινωνήσει με τους δικηγόρους του Φουρθιώτη για κάποιο σχόλιο, αλλά δεν έλαβε απάντηση.
Ο Βαξεβάνης είπε στο EURACTIV ότι δεν γνωρίζει αν η δολοφονία του Καραϊβάζ σχετίζεται με το φερόμενο συμβόλαιο εναντίον του.
«Εναπόκειται στην αστυνομία να ερευνήσει», είπε. «Αυτό που ξέρω, ωστόσο, είναι ότι η δημοσιογραφία, και ειδικά η εφημερίδα Documento και εγώ, στοχοποιηθήκαμε από την ελληνική κυβέρνηση και την επιχειρηματική ελίτ με πρωτοφανή τρόπο».
«Όταν οι δημοσιογράφοι αποτελούν στόχο πολιτικών και οικονομικών παραγόντων, όταν η δημοσιογραφία απεικονίζεται ως εχθρός, είναι μόνο θέμα χρόνου πριν κάποιος τραβήξει τη σκανδάλη», πρόσθεσε.
Πολιτικοί εχθροί
Ο Βαξεβάνης έχει δημοσιεύσει αρκετά άρθρα σχετικά με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη ισχυριζόμενος ότι έλαβε προνομιακή μεταχείριση από τις τράπεζες και ισχυριζόμενος ότι η σύζυγός του ελέγχει αδήλωτες υπεράκτιες εταιρείες.
Ως αποτέλεσμα, ο δημοσιογράφος πιστεύει ότι ο πρωθυπουργός είναι αποφασισμένος «να με καταστρέψει ηθικά και οικονομικά. Με απεικονίζει ως τέρας της βρώμικης δημοσιογραφίας και παρενέβη προσωπικά, ζητώντας από επιχειρηματίες να αποσύρουν τις διαφημίσεις τους από την εφημερίδα Documento».
Οι εντάσεις μεταξύ του Βαξέβανη και της κυβέρνησης Μητσοτάκη φαίνεται να έχουν αυξηθεί από τη στιγμή που εξελέγη η κυβέρνησή του. Ο Βαξεβάνης βρίσκεται υπό αστυνομική προστασία από το 2015 μετά από αρκετές απειλές θανάτου. Τον Ιούλιο του 2019, τα μέτρα προστασίας μειώθηκαν δραστικά. Αν και ο Βαξεβάνης αμφισβήτησε νομικά την απόφαση της αστυνομίας, δεν δόθηκε επίσημη απάντηση για το κίνητρο της απόφασης.
Μόνο αφού ο Βαξέβανης δημοσιοποίησε με τις απειλές εναντίον του, η κυβέρνηση συμφώνησε να αυξήσει την προστασία του. Παρ’ όλα αυτά, ο Βαξεβάνης, ο οποίος δημοσίευσε πρόσφατα αναφορές κατηγορώντας αρκετούς ανώτερους αστυνομικούς ότι είναι μέλη της ελληνικής μαφίας, δεν εμπιστεύεται τις ελληνικές αρχές επιβολής του νόμου για να εξασφαλίσει την προστασία του.
«Αυτό που κρατά τους δημοσιογράφους ασφαλείς δεν είναι τόσο η αστυνομία, είναι κυρίως το θεσμοθετημένο περιβάλλον στο οποίο κάνουν τη δουλειά τους. Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει τέτοιο περιβάλλον», πρόσθεσε ο Βαξεβάνης.
Το EURACTIV επικοινώνησε με τις ελληνικές αρχές μέσω της ελληνικής πρεσβείας στις Βρυξέλλες, αλλά δεν είχε λάβει επίσημη απάντηση τη στιγμή της δημοσίευσης.
Ταχεία επιδείνωση
Ο Βαξεβάνης δεν είναι ο μόνος στην εκτίμησή του για το τοπίο των ελληνικών μέσων ενημέρωσης. Η έκθεση του 2020 για το κράτος δικαίου για την Ελλάδα εφιστά επίσης την προσοχή σε ανησυχίες σχετικά με τις συνθήκες εργασίας και την ασφάλεια των δημοσιογράφων. Οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα (RSF) σήμαναν επίσης συναγερμό.
Η κατάσταση των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα βρίσκεται σε «ταχεία επιδείνωση», δήλωσε ο Pavol Szalai, επικεφαλής του γραφείου της ΕΕ / Βαλκανίων της RSF, προσθέτοντας ότι απειλείται η πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης. Αυτό ακολουθεί μια κοινή τάση στα Βαλκάνια, όπου υπάρχει γενική έλλειψη προστασίας και δικαιοσύνης για τη βία κατά των δημοσιογράφων, είπε.
Ο Σζαλάι ανέφερε επίσης την έλλειψη διαφάνειας στην κατανομή της δημόσιας χρηματοδότησης για την υποστήριξη των ελληνικών μέσων ενημέρωσης ως μια από τις αρνητικές τάσεις που παρακολουθεί η RSF στην περιοχή. Το Documento του Κώστα Βαξεβάνη ήταν ένα από τα κύρια μέσα ενημέρωσης που εξαιρέθηκε από ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο δημιούργησε η κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.
Ερωτηθείς για την κατάσταση των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα, ο Βαξεβάνης δήλωσε στο EURACTIV ότι «η πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης συγκεντρώνεται στα χέρια μερικών επιχειρηματιών που έχουν μόνο επιχειρηματική ατζέντα και όχι δημοσιογραφική. Ανεβάζουν και κατεβάζουν κυβερνήσεις χωρίς να τηρούν ούτε τα προσχήματα”.
Ο Βαξεβάνης επεσήμανε τις προσπάθειες απονομιμοποίησης ανεξάρτητων δημοσιογραφικών φωνών χαρακτηρίζοντάς τες ως σκανδαλοθηρικές ή κατηγορώντας τους δημοσιογράφους ότι προωθούν μια απροσδιόριστη μυστική ατζέντα. Μια άλλη μορφή εκφοβισμού που χρησιμοποιείται συχνά είναι οι Στρατηγικές νομικές αγωγές ενάντια στη συμμετοχή του κοινού (SLAPP). Ο Βαξεβάνης αντιμετωπίζει επί του παρόντος περισσότερες από 80 αγωγές.
Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες
Ο Βαξεβάνης πιστεύει ότι εναπόκειται στην Ευρώπη να υποστηρίξει την ελεύθερη δημοσιογραφία. «Για να διασφαλιστεί η ελεύθερη δημοσιογραφία, η Ευρώπη πρέπει να καθιερώσει αυστηρό έλεγχο με παρατηρητήρια και ανεξάρτητους μηχανισμούς ελέγχου, οι οποίοι, όταν είναι απαραίτητο, θα έχουν άμεση σύνδεση με τους δημοσιογράφους», είπε.
Τον Απρίλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε μια ανοιχτή διαβούλευση για τη διασφάλιση της ασφάλειας των δημοσιογράφων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Η τραγική δολοφονία του ερευνητή δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ μας υπενθύμισε για άλλη μια φορά ότι πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειες για την προστασία των δημοσιογράφων», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Αξίες και τη Διαφάνεια Vra Jourová στο EURACTIV.
Σε ομιλία του στο European News Media Forum, ο Jourová ανακοίνωσε επίσης ότι η ΕΕ σκοπεύει να ξεκινήσει μια πρωτοβουλία κατά του SLAPP έως το τέλος του έτους.