Μεγάλο Σάββατο – Η ταφή του Κυρίου
Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΙΕΡΕΜΙΑΣ
Ο ΑΓΙΟΣ ΒΑΤΑΣ ο Πέρσης Ιερομάρτυρας
Ο ΑΓΙΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ
Η ΟΣΙΑ ΙΣΙΔΩΡΑ
Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ
ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΜΝΗΜΗ ΣΕΙΣΜΟΥ
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΦΡΙΚΑΝΟΣ Επίσκοπος Λουγδούνου
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΥΡΟΣ ο ίερομάρτυρας και “οι συν αυτώ”
Ο ΟΣΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ο Θαυματουργός
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΑΡΕΤΟΣ (+ 1793) Αρχιεπίσκοπος Πάφου της Κύπρου.
Ο ΝΕΟΣ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΑΚΑΚΙΟΣ από το Νεοχώρι Θεσσαλονίκης
Ο ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ο Χίος
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ο Πελοποννήσιος και ΙΓΝΑΤΙΟΣ ο νέος όσιομάρτυρας
Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΦΝΟΥΤΙΟΣ Μποραβίας (Ρώσος)
Ο ΟΣΙΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Ηγούμενος Ι. Μονής Αγίας Τριάδος εν Μπολτίνσκ
Αναλυτικά:
Μεγάλο Σάββατο – Η ταφή του Κυρίου
Εορτάζει 1 ημέρα πριν το Άγιο Πάσχα.
Μάτην φυλάττεις τὸν τάφον, κουστωδία.
Οὐ γὰρ καθέξει τύμβος αὐτοζωΐαν.
Το Σάββατο, αφού συγκεντρώθηκαν οι αρχιερείς και οι φαρισαίοι στο Πόντιο Πιλάτο, τον παρακάλεσαν να ασφαλίσει τον τάφο του Ιησού για τρεις ημέρες διότι, καθώς έλεγαν, «έχουμε υποψία μήπως οι μαθητές Του, αφού κλέψουν την νύχτα το ενταφιασμένο Του σώμα κηρύξουν έπειτα στο λαό ως αληθινή την ανάσταση την οποία προείπε ο πλάνος εκείνος, όταν ακόμη ζούσε· και τότε θα είναι η τελευταία πλάνη χειρότερη της πρώτης». Αυτά αφού είπαν στον Πόντιο Πιλάτο και αφού πήραν την άδεια του, έφυγαν και σφράγισαν τον τάφο τοποθετώντας εκεί για ασφάλεια του κουστωδία, δηλαδή στρατιωτική φρουρά.
Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΙΕΡΕΜΙΑΣ
“Έπιστράφητε, υιοί άφεστηκότες… και ιάσομαι τα συντρίμματα υμών”1. Επιστρέψτε με μετάνοια σεις οι γιοί της αποστασίας, και εγώ θα θεραπεύσω τα συντρίμμια σας. Αυτά έλεγε ο Κύριος με το στόμα του προφήτη Ίερεμία στον άποστατημένο λαό του Ισραήλ. ο Ιερεμίας ήταν ένας από τους τέσσερις μεγάλους προφήτες του Ισραήλ και καταγόταν από την κωμόπολη Άναθώθ. ο πατέρας του ονομαζόταν Χελκίας και ήταν Ιερέας, από την τάξη των πρωθιερέων. Ή γέννηση του Ιερεμία τοποθετείται στο 650 π.Χ. Ανατράφηκε μέσα στα πλαίσια των Μωσαϊκών παραδόσεων και απέκτησε το προφητικό χάρισμα από το Θεό σε αρκετά μικρή ηλικία, γύρω στα 25. Πολλές φορές κινδύνευσε να χάσει τη ζωή του, διότι με τις προφητείες του ήλεγχε τη ζωή των Ισραηλιτών. Κάποτε, μάλιστα, του απαγόρευσαν να μιλάει, αλλά αυτός υπαγόρευσε τους λόγους του στον γραμματέα του Βαρούχ, πού τους άνέγνωσε στο λαό, με αποτέλεσμα όλοι να κηρύξουν νηστεία. ο βασιλιάς, όμως, Ιωακείμ δεν υπάκουσε, και ήλθε καιρός πού σύρθηκε αλυσοδεμένος από το βασιλιά των Χαλδαίων Ναβουχοδονόσορα. Επίσης, ο Ιερεμίας προφήτευσε και για τη Νέα Διαθήκη: “Ιδού ήμεροι έρχονται, φησί Κύριος, και διαθήσομαι τω οίκω Ισραήλ· και τω οίκω Ιούδα διαθήκην καινήν”1. Να, έρχονται ευτυχισμένες μέρες, λέει ο Κύριος, και θα συνάψω με τους Ισραηλίτες και τους Ιουδαίους νέα διαθήκη. ΟΙ πληροφορίες για το πού και πότε πέθανε δεν είναι σαφείς.
1. Ιερεμίας, γ’ 14,22 – λη’ 31, 32.
Απολυτίκιον. Ήχος α’. Της ερήμου πολίτης.
Εκ γαστρός ήγιάσθης τη προγνώσει του Κτίσαντος, και προφητικής έπληρώθης εκ σπαργάνων συνέσεως· έθρήνησας την πτώσιν Ισραήλ, σοφέ Ιερεμία εν στοργή· δια τούτο ως Προφήτην και Άθλητήν, τιμώμεν σε κραυγάζοντες· δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω χορηγούντι δια σου, ημίν τα κρείττονα.
Ο ΑΓΙΟΣ ΒΑΤΑΣ ο Πέρσης Ιερομάρτυρας
Ανήκει και αυτός στά Ιερά θύματα, πού προσφέρθηκαν ολοκαυτώματα στο βωμό της πίστης στη χώρα της Περσίας, κατά τον 4ο αιώνα μ.Χ. Στήν αρχή έζησε μέσα στον κόσμο, αλλά με τέτοιο πνευματικό τρόπο, πού θα νόμιζε κάποιος ότι ήταν εκτός κόσμου. Κατόπιν ακολούθησε τη ζωή των μοναχών και διακρίθηκε και εδώ με όλες τίς ασκητικές αρετές. ‘Αλλ’ ήλθε ο καιρός των διωγμών, και ή θύελλα τους από τις πόλεις επεκτάθηκε στα μοναστήρια. ο θάνατος και το μαχαίρι, προχωρούσαν και στη Μονή πού ήταν ο Βάτας. Τότε οι άλλοι μοναχοί, προτίμησαν να απομακρυνθούν. Εκείνος όμως, έκρινε ότι όφειλε να σταθεί και να μαρτυρήσει, για να έχουν οι άπιστοι δείγματα της χριστιανικής γενναιότητας και αυταπάρνησης. Όταν λοιπόν οι εχθροί είδαν ότι όλοι είχαν αναχωρήσει, ή οργή όλη και ή μανία τους στράφηκε κατά του Βατά. Αφού τον κακοποίησαν άγρια, τον έφεραν μπροστά στον αδελφό του άρχοντα Βαρζαναβά, Ίασδήχ. Αυτός, όταν είδε ότι δεν μπορούσε να αλλαξοπιστήσει τον Βατά με υποσχέσεις τιμών και αξιωμάτων, διέταξε το θάνατο του με σκληρά βασανιστήρια. Οι δήμιοι, αφού εξάρθρωσαν τους ώμους του, τον έδειραν με χοντρά ραβδιά, και του έκοψαν με μαχαίρια τις ωμοπλάτες, τελικά τον αποκεφάλισαν.
Ο ΑΓΙΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ
Πατρίδα του ήταν ή Αλεξάνδρεια, και καθώς μας διηγείται ο Μέγας Αντώνιος, μαρτύρησε ως έξης: Τον έδεσαν χειροπόδαρα πάνω σ’ ένα κρεβάτι, πού βρισκόταν μέσα σ’ ένα ωραίο κήπο. Κατόπιν έφεραν μια πόρνη, πού με ερωτικά λόγια και άσεμνες χειρονομίες προσπαθούσε να μιάνει τον Άγιο. Τότε ο Άγιος έκλεισε τα μάτια του για να μη βλέπει την πόρνη και έπειτα δάγκωσε τη γλώσσα του, ώστε το αίμα έτρεχε ποτάμι από το στόμα του. Όταν πλησίασε στο πρόσωπο του ή πόρνη, ο φιλόσοφος την έφτυσε στο πρόσωπο και στα ρούχα. Ή πόρνη βλέποντας επάνω της το αίμα, φοβήθηκε και αποτραβήχτηκε από το αισχρό έργο της. Έτσι ο Άγιος νίκησε και διαφυλάχτηκε με τη Χάρη του Θεού. Στη συνέχεια τον αποκεφάλισαν και απήλθε νικηφόρα στα ουράνια σκηνώματα.
Η ΟΣΙΑ ΙΣΙΔΩΡΑ
Απεβίωσε ειρηνικά.
Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ
Μαρτύρησε αφού τον κρέμασαν επάνω σε μια συκιά.
ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Εδώ στους Συναξαριστές βρίσκουμε την εξής φράση: “Τη αύτη ήμερα συνεισέρχεται ο Πατριάρχης εν τω σπηλαίω, εκείθεν δε απέρχεται μετά λιτής εις την Νέαν Εκκλησίαν, όπου και λειτουργεί”.
ΜΝΗΜΗ ΣΕΙΣΜΟΥ
Ή συγκεκριμένη μνήμη του γεγονότος αυτού, αναφέρεται στον Σιναϊτικό Κώδικα 1097 και λέγεται ότι έγινε το 1201 και αφανίστηκαν πολλά κελιά και πύργοι (βλ. Δημητριεύσκη, Τυπικά, Β’, σελ. 415).
Ο ΑΓΙΟΣ ΑΦΡΙΚΑΝΟΣ Επίσκοπος Λουγδούνου
Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΥΡΟΣ ο ίερομάρτυρας και “οι συν αυτώ”
Άγνωστος στους Συναξαριστές και τα Μηναία. Στον Συναξαριστή του Delehaye (σελ. 647) καλείται Ίερομάρτυρας και στον Κώδικα Δ δ, II Κρυπτοφέρης (φ. 59), όπου και ή Ακολουθία του, απλώς μάρτυρας.
Ο ΟΣΙΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ο Θαυματουργός
Και αυτός ο Όσιος είναι άγνωστος στους Συναξαριστές και τα Μηναία. Στον Όσιο αυτό, υπάρχει Ακολουθία πλήρης στον Παρισινό Κώδικα 1574 φ. 153α, πού εξυμνούνται οι ασκητικές του αρετές και οι θαυματουργικές δυνάμεις πού βγαίνουν από τον τάφο του.
Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΑΡΕΤΟΣ (+ 1793) Αρχιεπίσκοπος Πάφου της Κύπρου.
Γεννήθηκε στην Κύπρο και ή μεγάλη του αρετή τον ανέδειξε Αρχιεπίσκοπο Πάφου. Αφού έζησε ζωή αγία και πολύ ασκητική, απεβίωσε ειρηνικά, αφού είχε προβλέψει -θεία χάριτι- τον θάνατο του. Λέγεται μάλιστα ότι, μετά τον θάνατο του έκανε και θαύματα.
Ο ΝΕΟΣ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΑΣ ΑΚΑΚΙΟΣ από το Νεοχώρι Θεσσαλονίκης
Το αρχικό του όνομα ήταν Αθανάσιος και καταγόταν από το Νεοχώριον της Θεσσαλονίκης. Παιδί ακόμα, ασπάσθηκε με τη βία τον Ισλαμισμό στην Κωνσταντινούπολη. Όταν μεγάλωσε στην ηλικία, ήλθε στο Άγιο Όρος, όπου έκάρη μοναχός με το όνομα Ακάκιος. Αργότερα επανήλθε στην Κων/πολη, έπεζήτησε το μαρτύριο και αφού ποδοπάτησε το τούρκικο φέσι του, μπροστά στον Ίεροδικαστή, αποκήρυξε τον Ισλαμισμό. “Ομολογώντας τη Χριστιανική του πίστη, βασανίστηκε σκληρά και αποκεφαλίστηκε στην Κων/πολη την 1η Μαΐου 1815. Μαρτύριο του Άγιου συνέγραψε ο Καισαρείας Μελέτιος. Ακολουθία κοινή με τους συνασκητές του Αγίου, δηλαδή τον Ευθύμιο από τη Δημητσάνα και τον Ιγνάτιο από την παλαιά Ζαγορά, πού μαρτύρησαν στην Κων/πολη το 1814, συνέγραψε ο Ίβηρίτης Όνούφριος, πού εκδόθηκε στην Αθήνα το 1862. Ή μνήμη των τριών αυτών Νεομαρτύρων τελείται στη Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου την 1η Μαΐου. Επιστολή του όσιομάρτυρα αυτού, πού απευθύνθηκε τρεις μέρες προ του μαρτυρίου του στην Κων/πολη προς κάποιον πνευματικό του πατέρα, εκτυπώθηκε στην Αθήνα από τον μοναχό ‘Ακάκιο Προδρομίτη. Ή επιστολή αυτή, χρονολογείται 27 Απριλίου 1816 και οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο μάρτυρας μαρτύρησε την 1η Μαΐου 1816.
Απολυτίκιο. Ήχος γ’. Την ωραιότητα.
Λυχνία τρίφωτος, κόσμω έδείχθητε, Όσιομάρτυρες, Χριστού τρισάριθμοι, την Έκκλησίαν τοις αύγαίς πυρσεύοντες των αγώνων, ένδοξε Ευθύμιε, αφθαρσίας το στέλεχος, ιερέ Ιγνάπε, εγκράτειας το έσοπτρον, και ρόδον ακακίας Άκάκιε· όθεν υμάς υμνολογούμεν.
Ο ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ο Χίος
Γεννήθηκε στα Καρδάμυλα της Χίου το 1750 από γονείς ευσεβείς και το αρχικό του όνομα ήταν Γεώργιος. Σέ νεαρή ηλικία, αφιερώθηκε από τους γονείς του στην εκκλησία για να διασωθεί από την αρρώστια του λοιμού. Μπήκε στη Νέα Μονή σαν δόκιμος και διέπρεψε στην υπακοή και την ευσέβεια, καθώς επίσης διακρίθηκε για την ευφυΐα και τη φιλομάθεια του. Γι’ αυτό οι Πατέρες της Μονής τον έστειλαν στη Χώρα, όπου με τη χειραγωγία του τότε διδασκάλου Νεοφύτου του Καυσοκαλυβίτου, του εξ Εβραίων, μορφώθηκε καλά και έπειτα έγινε διδάσκαλος στη σχολή αυτή, επί σχολαρχείας Αθανασίου του Πάριου. Στη σχολή δίδαξε μέχρι το 1802, οπότε ανέλαβε τη διεύθυνση της Νέας Μονής σαν ηγούμενος και συνέγραψε την Ιστορία της. Άλλ’ ή ακαταστασία στη Μονή και οι αντιδράσεις για τη διακυβέρνηση της, τον απομάκρυναν άπ’ αυτή και κατέφυγε ατά Ρέστα στο μονύδριο του Αγίου Γεωργίου, όπου μόναζε και ο Ιωσήφ από τα Άγραφα. Κάποτε όμως αρρώστησε στη Χώρα στο σπίτι της αδελφής του και πέθανε αφού έζησε όσια ζωή, το Καλοκαίρι του 1821.
ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ο Πελοποννήσιος και ΙΓΝΑΤΙΟΣ ο νέος οσιομάρτυρας
Για μεν τον πρώτο βλέπε βιογραφία του 22 Μαρτίου, για δε τον δεύτερο 8 “Οκτωβρίου, όπου και οι κυρίως μνήμες των αγίων αυτών.
Ο ΟΣΙΟΣ ΠΑΦΝΟΥΤΙΟΣ Μποραβίας (Ρώσος)
ο Θεοφόρος και θαυματουργός (+ 1479).
Ο ΟΣΙΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Ηγούμενος Ι. Μονής Αγίας Τριάδος εν Μπολτίνσκ,
Ρώσος (+ 13ος αϊ.)