Επανήλθε η Γαλλία και προτείνει τη ναυπήγηση στην Ελλάδα των τριών εκ των τεσσάρων Belharra, ενώ προσφέρει ως ενδιάμεση λύση την απόκτηση χωρίς κόστος- δύο πλοίων 30 και 32 ετών! Νέα αμερικανική εταιρία στο κόλπο
Στην τελική ευθεία εισέρχονται η προμήθεια των τεσσάρων νέων φρεγατών πολλαπλού ρόλου και η άμεσα συνδεδεμένη με αυτό ενδιάμεση λύση, που έχει προσελκύσει τους μεγαλύτερους κατασκευαστές της διεθνούς ναυπηγικής βιομηχανίας και έχει ισχυρότατη γεωπολιτική διάσταση.
Η εκτίμηση δεν βασίζεται στην προσέγγιση κάποιου χρονικού ορόσημου καθορισμένου από διαγωνιστική διαδικασία, αφού το υπουργείο Εθνικής Αμυνας προέκρινε την υλοποίηση του προγράμματος με μια άτυπη διαδικασία, όπου πρωτεύοντα ρόλο διαδραματίζει η διαπραγμάτευση σε πολιτικό επίπεδο, αλλά στη ροή των συμβάντων.
Η αποστολή πριν από μερικές εβδομάδες στις αρμόδιες αμερικανικές κυβερνητικές υπηρεσίες της ελληνικής επιστολής αίτησης (LOR) με καθοριζόμενη προθεσμία απάντησης τις 60 ημέρες έδρασε καταλυτικά ωθώντας τους υπόλοιπους ενδιαφερομένους να ανοίξουν τα χαρτιά τους.
Η γαλλική πρόταση
Ετσι, την Τρίτη 13 Απριλίου, στην πρεσβεία της Γαλλίας στην Αθήνα, η γαλλική Naval Group ανακοίνωσε περισσότερες λεπτομέρειες για την προσφορά της, επαναλαμβάνοντας τις αναφορές στη στρατηγική σχέση μεταξύ των δύο χωρών. Συγκεκριμένα, η πρώτη ελληνική Belharra FDI HN θα ναυπηγηθεί στη Γαλλία και θα παραδοθεί στο πολεμικό ναυτικό μέχρι το τέλος του 2025. Τα επόμενα τρία πλοία υπάρχει η δυνατότητα να ναυπηγηθούν στην Ελλάδα και σχεδιάζονται να παραδοθούν ένα ανά έτος την περίοδο 2027 και 2029.
Σε ό,τι αφορά τις υποψηφιότητες (βλ. πίνακα), εκτός των έξι εταιριών που προσφέρουν επτά σχεδιάσεις και οι οποίες έχουν πραγματοποιήσει παρουσιάσεις στο Γενικό Επιτελείο Ναυτικού (ΓΕΝ), όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν ότι έχει προστεθεί μία επιπλέον, της αμερικανικής Gibbs & Cox, χωρίς όμως να έχουν γίνει γνωστές λεπτομέρειες για το περιεχόμενό της.
Σφήνα από ΗΠΑ
Πρόκειται για γραφείο σχεδίασης που εμπλέκεται στα προγράμματα των αντιτορπιλικών τύπου Arleigh Burke και των πλοίων μάχης παρακτίων (LCS) τύπου Freedom και σε πολλά διεθνή προγράμματα πλοίων επιφανείας. Επίσης, πληροφορίες δεν υπάρχουν για το αν έχει κατατεθεί προσφορά από την ιταλική Fincantieri, η οποία μέσω της αμερικανικής θυγατρικής Fincantieri Marinette Marine (FMM) αποτελεί και τον κύριο βιομηχανικό εταίρο της Lockheed Martin στη σχεδίαση MMSC (Multi-Mission Surface Combatant) που έχει προσφερθεί στο Πολεμικό Ναυτικό.
Η «ενδιάμεση λύση»
Σε ό,τι αφορά την αποκαλούμενη «ενδιάμεση λύση», δηλαδή την παραχώρηση δύο πλοίων για την ικανοποίηση των άμεσων αναγκών του πολεμικού ναυτικού, η κατάσταση περιγράφεται συνοπτικά στον πίνακα που δημοσιεύουμε. Ομως, πρέπει να σημειωθεί ότι η «ενδιάμεση λύση» υπέχει κόστη, ακόμη και στην περίπτωση που η παραχώρηση των δύο πλοίων γίνει δωρεάν, καθώς η ένταξή τους σε υπηρεσία στο Πολεμικό Ναυτικό προϋποθέτει τη δημιουργία υποδομής εκπαίδευσης, συντήρησης – επισκευής και υποστήριξης (ανταλλακτικά, συσκευές και εργαλεία κ.λπ.). Επίσης, είναι απαραίτητο να διευκρινιστεί ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι η «ενδιάμεση λύση», εφόσον αφορά πλοία που προέρχονται από τα αποθέματα των ναυτικών των χωρών προέλευσης του υποψήφιου αναδόχου, θα αποτελέσει αντικείμενο διακρατικής συμφωνίας.
Στη γαλλική πρεσβεία, η Naval Group, διά του αντιπροέδρου της Alain Guillou, ανακοίνωσε ότι για το διάστημα 2025-2026 (μέχρι δηλαδή να αρχίσουν οι παραδόσεις των νέας κατασκευής φρεγατών) θα προσφερθούν, αφού πρώτα συντηρηθούν, από τα αποθέματα του γαλλικού ναυτικού, μία φρεγάτα αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής (ηλικίας 32 ετών) και μία φρεγάτα ανθυποβρυχιακού πολέμου (ηλικίας 30 ετών) χωρίς κόστος προμήθειας.
Η βρετανική πρόταση
Αντίστοιχα, η βρετανική πρόταση περιλαμβάνει την παραχώρηση δύο φρεγατών Type 23 από τα αποθέματα του βρετανικού (Βασιλικού) ναυτικού, από τις 13 που συνολικά διαθέτει σε υπηρεσία. Τα πλοία του τύπου έχουν ηλικία από 30 (το αρχαιότερο) έως 18 ετών (το νεότερο) και έχουν υποστεί εκσυγχρονισμό μέσης ζωής.
Μάλιστα, αξίζει να αναφερθεί ότι στις 21 Μαρτίου 2021 το υπουργείο Αμυνας της Βρετανίας ανακοίνωσε ότι οι φρεγάτες Type 23 HMS Monmouth και HMS Montrose θα παροπλιστούν νωρίτερα από το προβλεπόμενο, με συνέπεια η πρώτη να μην υποβληθεί στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού μέσης ζωής. Με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής, δύο υποψήφιοι ανάδοχοι, η ολλανδική Damen και η ισπανική Navantia, προσφέρουν νέας ναυπήγησης κορβέτες, επιλογή που αυτονόητα υπέχει κόστος προμήθειας, αλλά έχει και το πλεονέκτημα ότι θα πρόκειται για πλοία που θα έχουν διαθέσιμο το σύνολο του επιχειρησιακού βίου τους (περί τα 30 χρόνια) προς αξιοποίηση.
Φυσικά, ταυτόχρονα, προλειαίνει το έδαφος για τον κατασκευαστή, ώστε να διεκδικήσει με προβάδισμα την προμήθεια επιπλέον πλοίων της κατηγορίας (κορβέτες). Στην περίπτωση της Ολλανδίας υφίσταται και η περίπτωση δύο φρεγατών του τύπου Karel Doorman (ηλικίας 25 και 27 ετών, αντίστοιχα) που βρίσκονται σε υπηρεσία με το ναυτικό της χώρας και για τις οποίες, τον Σεπτέμβριο του 2020 κατά την επίσκεψη του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων της Ολλανδίας στην Ελλάδα, έγινε γνωστό ότι διατίθενται προς πώληση, με τιμή εκκίνησης τα 250.000.000 ευρώ.
Γερμανία, ΗΠΑ
Αγνωστες παραμένουν προς το παρόν οι προθέσεις της γερμανικής TKMS και της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Στην αμερικανική περίπτωση το ελληνικό ενδιαφέρον για αντιτορπιλικά κατευθυνόμενων βλημάτων τύπου Arleigh Burke είναι καταγεγραμμένο εδώ και περίπου 20 χρόνια, αλλά τη δεδομένη στιγμή και μέχρις ότου η νέα προεδρία των ΗΠΑ ανακοινώσει τη στρατηγική της για τη μελλοντική δομή δυνάμεων του ναυτικού των ΗΠΑ, οι πιθανότητες είναι μικρές.
Από το 1985 μέχρι σήμερα το ναυτικό των ΗΠΑ έχει παραγγείλει 87 πλοία του τύπου, εκ των οποίων 68 βρίσκονται σε υπηρεσία και τα υπόλοιπα 19 βρίσκονται υπό ναυπήγηση ή έχει εγκριθεί η ναυπήγησή τους. Πάντως, είναι αδιαμφισβήτητο ότι στην παγκόσμια δευτερογενή αγορά πλοία σχετικά μικρής ηλικίας δεν είναι διαθέσιμα. Για παράδειγμα, το ναυτικό των ΗΠΑ από το 2015 και μετά δεν επιχειρεί φρεγάτες, ενώ η αριθμητική δύναμη πλοίων του τύπου στα ναυτικά της Βρετανίας (13), της Γαλλίας (12), της Γερμανίας (10), της Ισπανίας (11) και της Ολλανδίας (6), σε συνδυασμό με το γεγονός ότι σε όλες σχεδόν τις παραπάνω περιπτώσεις περίπου τα μισά πλοία βρίσκονται προς τη δύση του επιχειρησιακού βίου τους, δεν δίνει ευχέρεια επιλογής.