Τιμητικό αφιερωμα σε όλες τις ηρωίδες γυναίκες που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους, ψυχή τε και σώματι υπέρ πίστεως και πατρίδος. Τιμή και δόξα αιώνια τις συνοδεύει. Ενδεικτικά-αντιπροσωπευτικά.
Χιλιάδες Ελληνίδες «Αρματωλές», στην επανάσταση ΄λάβαν μέρος, δίπλα πολεμώντας, στους πατέρες, στους άνδρες, τα παιδιά τους, τους αδελφούς, αλλά και τις μανάδες, που κι αυτές σαν ύαινες, τους Τούρκους, σε φυγή ετρέπαν και στο κατόπιν κυνηγούσαν. Ανδρίκια το γιαταγάνι ψηλά κρατούσαν, κεραυνούς με τα καρυοφύλια* τους, και τις κουμπούρες* τους βαρούσαν. Οι γυναίκες καπετάνισσες, ηρωικές επαναστάτισσες! *Καρυοφίλι ή καριοφύλι, το πολεμικό όπλο της τότε εποχής.
«Η Μπουμπουλινα αρματωμένη, ηρωικά και μ΄ αυτοθυσία, Μονεμβασιά, Τρίπολη Ναύπλιο τους Τούρκους τους εντρόπιασε.
Η Μαυρογένους η Μαντώ με έξη πλοία της και 16 λόχους (300) εθελοντών πιστών της, στη Κάρυστο, το Πήλιο, την Φθιώτιδα, τρόμος, και φόβος των Τούρκων έγινε.
Η Σταυριάνα Ζάβαινα, στο Βαλτέτσι μαζί με τον Κολοκοτρώνη, τους Μαυρομιχαλαίους, επολέμησε ανδρειωμένη πρώτη. Οι Τούρκοι την σημαία της όταν έβλεπαν, στα πόδια το εβάζαν.
Η Χάιδω η Γιαννάκη Σέχου η Σουλιώτισσα, σημαιοφόρος στις μάχες έτρεχε με το καρυοφύλι της και δύο σπάθες και τους Τούρκους κυνηγούσε.
Των Σεχαίων η Δέσπω, στον πύργο της πολιορκημένη, από εκατοντάδες Μωαμεθανούς, με όλη της την οικογένεια της παιδιά νύφες αδελφές, ηρωικά αντιστάθηκαν και όταν πλέον η ύστατη στιγμή ήρθε… τον πύργο ανατίναξε, τα σκαλοπάτια της αθανασίας ανέβηκαν και δεκάδες Τούρκοι στο δρόμο της ντροπής και του άδοξου θανάτου πορεύθηκαν…
Η Αλιφαντώ η Μεσολογγίτισα, στα τείχη του πολιορκημένου Μεσολογγίου, την σημαία ανέμιζε και πολεμούσε. Στη ηρωική την έξοδο, πρώτη τον κλοιό των χιλιάδων Τούρκων έσπασε. Βαριά πληγώθηκε αγκαλιά με την μικρή της κόρη στο αριστερό της χέρι και με το σπαθί της στο δεξί, όταν περικυκλώθηκε από δεκάδες Τούρκους την σπάθα της ανέσυρε στο γυμνό της χέρι, την ανασήκωσε και επί ώρες πολεμούσε… Και όταν πλέον πληγωμένη, τα λοίσθια έπνεε, το παιδί της το θυσίασε και η ίδια αυτοκτόνησε. Αντωνούσα, η οπλαρχηγός Καστανάκη, το βιό του πατέρα της οι Τούρκοι ήθελαν να πάρουν. Τ΄ άρματα ζώστηκε, τον αρχηγό τους πλήγωσε και το κεφάλι του έκοψε. Στα βουνά ανέβηκε στο αντάτικο σώμα του Κωνσταντουλάκη και με το λάβαρο της και το σπαθί τους τούρκους ανελέητα σκότωνε…
Οι Τούρκοι μετά μανίας την κυνηγούσαν και αν τύχη και την έβλεπαν την πανώρια Αντωνούσα, λιποψυχούσαν. Ποτέ δεν πιάστηκε……. Όρκο είχε δώσει στους δικούς της ότι, Τούρκικο χέρι ζωντανή ποτέ δεν θα την αγγίξει…. Ανδρίκια πολεμούσε και πάντα την παραδοσιακή ανδρική κρητική πολεμική στολή του πατέρα της φορούσε. Δεν χωράει το πάνθεο τα ονόματα όλων των Ηρωίδων, που πολέμησαν για την Λευτεριά και τους Τούρκους Μωαμεθανούς τους έβαζαν στο κατόπιν..»
Η Ροδάνθη Κριτσοπούλου, που τον αρχηγό των γεννίτσαρων σκότωσε γιατί σκλάβα την ήθελε… Και αφού και αυτή αρματώθηκε στ΄ αντάρτικο ανέβη, με τους αρματωλούς ενώθη, τους Τούρκους κυνηγούσε…… …..Δέσπω Φώτου Τζαβέλλα, Δόμνα Βισβίζη, Χαρίκλεια Δασκαλάκη, Μαριγώ Ζαραφοπούλου, η καπετάνισσα μάνα του Κολοκοτρώνη Ζαμπία (Ελισάβετ), η Κωνσταντινιά, η Βλαχοθάνασω….
Και άλλες χιλιάδες, Ελληνίδες αρματωλές που «Τους Έλληνες Καπεταναίους ακολουθούσαν και ηρωικά μαζί τους, πολεμούσαν!» 0ι Ελληνίδες Γυναίκες καπετάνισσες, ηρωικές επαναστάτισσες! Κ.ά. Οι «τριακόσιες» της *Μόσχως του Λάμπρου Τζαβέλλα.
ΜΙΚΡΟ ΕΠΙΚΟ ΑΦΗΓΗΜΑ ΣΤΗΝ ΜΟΣΧΩ ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝ ΤΖΑΒΕΛΛΑ, ΠΟΥ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕΙ ΤΟΝ ΗΡΩΪΣΜΟ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑΣ ΤΟΥ 1821.
Του Αντώνη Αντωνά
ΔΕΝ ΛΙΠΟΨΥΧΙΣΑΝ ΠΟΤΕ, ΔΕΝ ΥΣΤΕΡΗΣΑΝ ΣΕ ΗΡΩΪΣΜΟ ΚΑΙ ΑΥΤΟΘΥΣΙΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ ΤΟΥΣ, ΤΟΥΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΤΟΥΣ, ΤΙΣ ΜΑΝΑΔΕΣ ΤΟΥΣ, ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΑΔΕΣ ΤΟΥΣ …..
Η Μόσχω, γυναίκα του Καπετάν Τζαβέλλα, αρχηγός, τριακόσιων γυναικών αρματωμένων, του Λεωνίδα τους Λακεδαιμόνιους ξεπεράσαν. Ξεμαλιασμένες αγριεμένες, ουρλιάζοντας σαν λύκαινες, με το σπαθί στο γυμνωμένο χέρι, ξεχύθηκαν, κατατρόπωσαν τ΄ Αλή Πασά τ ασκέρι. Χιλιάδες πανικόβλητοι δειλιασμένοι Τούρκοι, απ΄ τις γυναικείες ιαχές, τις κλαγγές των χαντζάρων, τους κεραυνούς απ΄ τα καρυοφίλια*, τις κουμπούρες*, οι άγριες Ελληνίδες αμαζόνες του εικοσιένα, διώξανε τους βάρβαρους, π΄ αλαφιασμένοι φεύγουν. Ξοπίσω τρέχουν τους εχθρούς και τους κατατροπώνουν.
Ντροπιασμένοι και τρέμοντας από φόβο οι οχτροί, έτρεχαν, λύγιζαν λιποψυχούσαν, ψυχομαχούσαν. Οι ανδρείες γυναίκες δεκαπλάσιους, Τούρκους πολεμούσαν, αλλά δεν λιποψυχούσαν,
Ο Αλής που τελευταία στιγμή γλύτωσε, απ΄ των ηρωικών γυναικών την οργή, τ ΄ασκέρι του προς σφαγή, από φόβο, εγκατέλειψε, στα Γιάννενα ντροπιασμένος, τρέχει..
Ξοπίσω οι Ελληνίδες αρματωμένες καπετάνισσες, γυναίκες ηρωικές επαναστάτισσες!
*Μόσχω Λάμπρου Τζαβέλλα (1760 – 1803). Γυναίκα του ηρωικού καπετάνιου Λάμπρου Τζαβέλλα Σουλιώτη πολέμαρχου, που ήταν ο φόβος και τρόμος των Τούρκων, και μητέρα των Φώτου, Τζιγούρη, Γιωργάκη και της Σόφως. Και τα τρία αγόρια της ήταν καπεταναίοι και σκοτώθηκαν ηρωικα σε μάχες εκτός την Σόφως που πολεμώντας δίπλα στην μάνα της έχασε το δεξί της μάτι Μια από τις ένδοξες οικογένειες του Σουλίου, που πολεμούσε τους Τούρκους πολύ πιο πριν το 1821.
Η ηρωική μάχη που αναφέρεται στο πιο πάνω ποίημα, έγινε στις 20 Ιουλίου 1792 κατά του Αλή Πασά, ο οποίος ήθελε να υποτάξει το ανυπότακτο Σούλι, αλλά ηττήθηκε ολοκληρωτικά… από γυναίκες ανδρειωμένες…
Σε άλλο μέτωπο κατά των χιλιάδων ανδρών του Αλή Πασά πολεμούσαν ο Λάμπρος Τζαβέλλας και ο Γιώργος Μπότσαρης. Κουρασμένοι και αποκαμωμένοι οι Έλληνες καπεταναίοι, για λίγο, ταμπουρώθηκαν για να ξεκουραστούν. Ένας Σουλιώτης με 20 Τουρκους πολεμούσε… Οι γυναίκες τους νομίζοντας ότι οι άντρες τους σκοτώθηκαν πήραν την ηρωική απόφαση και επιτέθηκαν στο ασκέρι του Πασά που το κατατρόπωσαν. Οι αντρειωμένες γυναίκες αρχικά ήταν 400, αλλά η Μόσχω επέλεξε τις 300 και άφησε οπισθοφυλακή τις μεγαλύτερες. Η μεγάλη νίκη των ηρωίδων Σουλιώτισσων γυναικών φώτιζε πλέον όλες τις ελληνίδες στη μετέπειτα γενική επανάσταση που με την ηρωική τους δράση κατά των Τούρκων απέδειξαν ‘ότι οι Ελληνίδες ανδρίκια πολεμούσαν και έτρεπαν τους Τούρκους σε φυγή που λιποψυχούσαν και ψυχομαχούσαν…
Το παράδειγμα των ηρωίδων Ελληνίδων καπετάνισσων του 1821, συνεχίσθηκε και στους μετέπειτα απελευθερωτικούς αγώνες, από εκατοντάδες Ελληνίδες… Ενδεικτικό υπόδειγμα ηρωισμού και αυτοθυσίας αποτελεί η καπετάνισσα της Μακεδονίας Περιστέρα Κράκα το (1878), από την Σιάτιστα Κοζάνης που γεννήθηκε το 1860. Ήταν μόλις 17-18 χρονών όταν ο καπετάνιος αδελφός της συνελήφθη και γδάρθηκε ζωντανός από του βαρβάρους Μωαμεθανούς. Μετά τον ηρωικό θάνατο του αδελφού της, αναλαμβανει η μικρή εύτολμη Περιστέρα την αρχηγία των ανδρών του. Κλεφτοπόλεμο και αντάρτικο στήνει κατά των Τούρκων και τους σπέρνει τρόμο και θάνατο στα άγρια βουνά της Κοζάνης και Καστοριάς. Ειχε γίνει η χειρότερη απειλή για τους Οθωμανούς. Κατάφερε να συλλάβει τους δολοφόνους του αδελφού της και τους τιμώρησε υποδειγματικά όπως αυτοί δολοφόνησαν τον αδελφό της…
Η εφημερίδα Λε Παπιγιόν την χαρακτήρισε ως η Ζαν Νταρκ της Ελλάδας. Παντρεύτηκε τον επίσης οπλαρχηγό Καπετάν Περδίκη, ο οποίος συνεληφθη από το «Ελεύθερο Κράτος» ως …ληστής… Η ίδια η καπετάνισσα πήγε και είδε τον Βασιλιά Γεώργιο Α΄ μαζί με Έλληνες προύχοντες της Μακεδονία και απαίτησαν να απελευθερωθεί ο άνδρας της, διότι όλη η Μακεδονία τον τιμούσε, αφού τα χρήματα, που λήστευε από πλούσιους Οθωμανούς, αλλά και τσιγκούνηδες πλούσιους Έλληνες, τα διέθετε για τις άπορες οικογένειες της Μακεδονίας και για αγορά οπλισμού…
Ο Βασιλιάς την πίστεψε, αλλά με μιά προυπόθεση…, να ανταγωνισθει σε αγώνα σκοποβολής με τους επίλεκτους άνδρες της φρουράς του…
Η Περιστέρα τους κατατρόπωσε και έφυγε πλέον με τον ελεύθερο άνδρα της…
Πέθανε σε ηλικία 78 ετών και μέχρι τελευταία στιγμή αγωνιζόταν για την ελευθερία της Μακεδονίας. Τα δημοτικά τραγούδια υμνούν το Σούλι… (Αποσπάσματα)
Τρια μπαϊράκια φαίνονται ΄πο κάτω απ΄ το Σούλι Το ΄να’ ναι του Μουχτάρ πασά, τ΄άλλο του Σελιχτάρι, Το τρίτο και καλύτερο είναι του Μιστομπόνου….. Που΄στε του Λάμπρου τα παιδιά, που΄στε Μποτσαραίοι, Τουρκαλβανοί μας πλάκωσαν θέ να μας σκλαβώσου…. Ας έρτουν οι παλιότουρκοι, τίποτα δεν μας κάνουν. Ας έρτουν πόλεμο να ιδούν και Σουλιωτών τουφέκια. Να μάθουν Λάμπρου το σπαθί, Μπότσαρη το τουφέκι… Εδώ είναι το Σούλι το κακό, εδώ είναι το Κακοσούλι. Που πολεμούν μικρά παιδιά, γυναίκες σαν τους άντρες Που πολεμάει η Τζαβελαινα σαν άξιο παλληκάρι… Και κατατροπώνοντας τους Τούρκους… …ο Μπότσαρη εφώναξε με το σπαθί στο χέρι. Έλα Πασά τι σκιάχτηκες και φεύγεις με μενζίλι….
(Παρομοίωση φυγής άτακτης)
Αυτά τα ελάχιστα για τους Μωαμεθανούς θρασύδειλους βαρβάρους κατακτητές, που με τον υπέρτερο στρατό τους και την υπεροπλία τους, ντροπιαστικές νίκες πλασματικές, κατά αδύναμων στρατών και Χριστιανικών κρατών είχαν και έχουν, αλλά ας θυμούνται επίσης, ότι όταν οι ιαχές των ηρωικών προγόνων των Ελλήνων τους αφυπνίζουν, δεκάδες ήττες ντροπιαστικές, έχουν από τους λίγους Έλληνες, κατά των μυρίων Τούρκων…
Η Ελληνική ψυχή και έμφυτη πατρογονική ανδρεία αναδύθηκαν, αφυπνίσθηκαν από τις ιερές ιαχές των προγόνων περί ελευθερίας και γενναιότητας πλέον. Όπως ο Θουκυδίδης έγραψε .. «Το ευδαίμον το ελεύθερον, το δε ελεύθερον το εύψυχο – Ευτυχισμένοι είναι οι ελεύθεροι και ελεύθεροι είναι οι γενναίοι.» Η «ανδρεία» των Μωαμεθανών, που βασιζόταν στον πολλαπλάσιο πλήρως εξοπλισμένο στρατό τους είχε κλονισθεί…
Ήταν άτυχο και άδικο, που η Ελληνική Επανάσταση αργά ξεκίνησε. Οι τότε ιστορικοί, αλλά και σημερινοί υποστηρίζουν ότι αν η φλόγα της Λευτεριάς άναβε πιο νωρίς με την ίδια αυτοθυσία και τόλμη, αλλά και με την ηθική συμπαράσταση των Χριστιανικών κρατών, οι Οθωμανοί είναι βέβαιον ότι θα είχαν το ίδιο ολέθριο τέλος. Δυστυχώς αυτή η βοήθεια προς τους Έλληνες, από τους Χριστιανούς συμμάχους καθυστέρησε …400 χρόνια…
