Το βράδυ της Παρασκευής 5 Μαρτίου κατατέθηκε στη Βουλή προς κύρωση η επενδυτική συμφωνία μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ελληνικός Χρυσός.
Από την Ντίνα Ιωακειμίδου
Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος αναμένεται να κυρωθεί και να αποκτήσει ισχύ νόμου η συμφωνία που υπεγράφη πριν από ακριβώς έναν μήνα μεταξύ των δύο μερών, παρουσία μάλιστα των πρέσβεων του Καναδά και της Αμερικής. Προφανώς η χρήση στα επίσημα κείμενα του χαρακτηρισμού «Ελληνική Δημοκρατία» γίνεται κατ’ ευφημισμό, αφού μια πρώτη ανάγνωση της τροποποιημένης σύμβασης παραπέμπει ευθέως σε χώρα μπανανία.
Ενδεχομένως να μην έχει υπάρξει περισσότερο ληστρική, εξευτελιστική, αποικιοκρατική σύμβαση, με την οποία το Ελληνικό Δημόσιο απεμπολεί κάθε δικαίωμα και δυνατότητα οφέλους. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, το γεγονός ότι τηρήθηκε απόλυτη μυστικότητα κατά τη διαπραγμάτευση της νέας σύμβασης και του νέου επενδυτικού σχεδίου από τον Νοέμβριο του 2019 έως και την κατάθεσή της την περασμένη Παρασκευή. Η Ελληνικός Χρυσός απαίτησε την τροποποίηση της σύμβασης, καθώς επικαλέστηκε αδυναμία υλοποίησης της μονάδας μεταλλουργίας, αυτής δηλαδή που θα παρήγε καθαρά πολύτιμα μέταλλα και σημαντικά φορολογικά έσοδα για το κράτος.
Τον Φεβρουάριο του 2020 το Συμβούλιο της Επικρατείας επιβεβαίωσε με απόφασή του την παραβίαση εκ μέρους της εταιρίας της σύμβασης, παρέχοντας στο Δημόσιο τη δυνατότητα διεκδίκησης αποζημιώσεων. Αντ’ αυτού το Ελληνικό Δημόσιο παραχωρεί γην και ύδωρ στην πολυεθνική, την οποία καθιστά κράτος εν κράτει δίχως κανένα οικονομικό όφελος και κανένα αντιστάθμισμα για την τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή που συντελείται και έχει συντελεστεί στην περιοχή.
Τα μεταλλεία Κασσάνδρας λοιπόν παραχωρούνται για 25 έτη με δυνατότητα παράτασης για άλλα τόσα. Η Ελληνικός Χρυσός έχει απόλυτη προτεραιότητα έναντι οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας. Νερά, πηγάδια, εγκαταστάσεις, υπηρεσίες κοινής ωφέλειας τίθενται στη διάθεση της εταιρίας. Παρέχεται το δικαίωμα να προσαρμόζει το χρονοδιάγραμμα της παραγωγής αλλά και το επίπεδο του εργατικού δυναμικού που απασχολεί ανάλογα με τα συμφέροντά της.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «δημοκρατία»,η περίφημη μονάδα μεταλλουργίας θα γίνει εφόσον εμπορικά διαπιστωθεί ότι συμφέρει την εταιρία. Η Ελληνικός Χρυσός έχει τη δυνατότητα να αναζητήσει χρηματοδότες με τη διασφάλιση, όπως προκύπτει, του Ελληνικού Δημοσίου! Το σύνολο των κερδών της εταιρίας λογίζονται ως κεφάλαια εξωτερικού και τυγχάνουν προστασίας. Θεσπίζεται ειδικό καθεστώς αδειοδοτήσεων για την εταιρία και το Ελληνικό Δημόσιο δεσμεύεται με εξοντωτικές ρήτρες, αναγνωρίζοντας ευθύνη λόγω παρέλευσης της έκδοσης αδειών.
Σε ό,τι αφορά τους τομείς της υγείας, της ασφάλειας και της προστασίας του περιβάλλοντος, ορίζεται ανεξάρτητος ελεγκτής με υπόδειξη της εταιρίας. Θεσπίζονται εξοντωτικές αποζημιώσεις που υποχρεούται να καταβάλλει το Δημόσιο στις περιπτώσεις οποιασδήποτε καθυστέρησης, παρεμπόδισης και παρέμβασης στο έργο της εταιρίας, σε οποιαδήποτε τροποποίηση της σύμβασης ή στην περίπτωση της καθυστέρησης αρχαιολογικών ερευνών στην περιοχή.
Και το πλέον εκπληκτικό; Ακόμη και σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης με υπαιτιότητα της εταιρίας, δηλαδή στη μη τήρηση των συμβατικών όρων (των ανύπαρκτων) εκ μέρους της Ελληνικός Χρυσός, το Ελληνικό Δημόσιο υποχρεούται να την αποζημιώσει. Ναι, ακόμη και στην περίπτωση που η εταιρία πτωχεύσει, θα κληθεί ο Έλληνας φορολογούμενος να την αποζημιώσει… Φυσικά, η εταιρία διατηρεί το δικαίωμα να εκχωρήσει ή να μεταβιβάσει το σύνολο των δικαιωμάτων της σε άλλο πρόσωπο. Όταν δηλαδή θα ολοκληρώσει το πλιάτσικο…
Και ποιο είναι το αντιστάθμισμα που πανηγυρικά διατυπώνεται; Η αύξηση των μεταλλευτικών τελών από το 2% που είναι σήμερα στο 2,2%. Αυτή είναι η περιβόητη αύξηση του 10% των μεταλλευτικών τελών, δηλαδή ποσά της τάξεως των 2.500.000 ευρώ τον χρόνο. Και αυτό όταν σε χώρες της Αφρικής τα τέλη προσδιορίζονται στο 20% με 30%. Εν ολίγοις; Ούτε στην Μποτσουάνα τέτοια ντροπή… Τέλος, οι όποιες διαφορές μεταξύ των δύο μερών θα επιλύονται από τα Διεθνή Διαιτητικά Δικαστήρια.
Εργοστάσιο μεταλλουργίας; Μόνο αν συμφέρει την εταιρία
Όπως ορίζεται στο άρθρο 12, «η εταιρία έχει προτεραιότητα κατά την άσκηση των δικαιωμάτων της που απορρέουν από τη σύμβαση… έναντι οποιασδήποτε άδειας, παραχώρησης ή άλλης δραστηριότητας οποιασδήποτε φύσης ή τρίτου η οποία εκδίδεται ή χορηγείται στην περιοχή… συμπεριλαμβανομένων ενδεικτικά της παραχώρησης ξυλείας, της δραστηριότητας αναδάσωσης, της φύτευσης ή της έρευνας για εξεύρεση πετρελαίου και φυσικού αερίου… χαλικιού, άμμου και μετάλλων ή οποιουδήποτε μεταλλεύματος οποιουδήποτε είδους».
Μάλιστα, «η εταιρία θα προσαρμόζει τα χρονοδιαγράμματα παραγωγής, τον ρυθμό λειτουργίας και το επίπεδο εργατικού δυναμικού, όπως είναι απαραίτητο και πρόσφορο ώστε να ανταποκρίνεται στις εκάστοτε συνθήκες λειτουργίας».
Η εταιρία «θα αντλεί και θα χρησιμοποιεί νερό από υδατορρεύματα, πηγάδια και κοιλότητες, θα τοποθετεί αγωγούς ύδατος, θα κατασκευάζει αγωγούς ύδατος και λίμνες και φράγματα, και θα εκτρέπει και θα χρησιμοποιεί όσο νερό χρειάζεται για το έργο… θα προβαίνει σε υλοτομία και θα χρησιμοποιεί ξυλεία και πέτρα λατομείου, άμμο και χαλίκι και άλλα δομικά υλικά για χρήση στην κατασκευή και λειτουργία του έργου δωρεάν…» και φυσικά, έχει το δικαίωμα παραγωγής, πώλησης, διάθεσης στην αγορά ή και της εξαγωγής μεταλλευμάτων συμπεριλαμβανομένων των συμπυκνωμάτων εντός Ελλάδος και διεθνώς.
Το Δημόσιο επίσης παρέχει στην εταιρία «πλήρη και απρόσκοπτη πρόσβαση στη μεταλλευτική περιοχή» καθώς και των δικαιωμάτων «απόκτησης, εισαγωγής, κατασκευής, εγκατάστασης και λειτουργίας εργοστασίου, εξοπλισμού, σιδηροδρόμων, δρόμων, γεφυρών, αεροδρομίων, λιμένων, προβλητών, κυματοθραυστών, αγωγών, γεννητριών ενέργειας και υποδομών διαβίβασης, κτιρίων ή δομών…»
Η παρεμπόδιση της διεξαγωγής των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων από οποιαδήποτε Αρχή συνιστά ρητά «Γεγονός Ευθύνης του Δημοσίου» που αποζημιώνεται αδρά, όπως θα δούμε ακολούθως.
Το Δημόσιο διασφαλίζει παράλληλα την πρόσβαση της εταιρίας σε όλες τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας και δημόσιες υποδομές… συμπεριλαμβανομένης της αξιόπιστης (sic) παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, ύδρευσης, της διάθεσης λυμάτων και των υπηρεσιών τηλεπικοινωνιών.
Και το εργοστάσιο μεταλλουργίας;
Το εργοστάσιο επεξεργασίας των συμπυκνωμάτων χρυσού που θα απέφερε έσοδα στο Ελληνικό Δημόσιο;
«Η εταιρία οφείλει να υποβάλει στο Δημόσιο μετά την παρέλευση δώδεκα μηνών… και πριν την παρέλευση 24 μηνών γραπτή πρόταση για τη λειτουργία εργοστασίου μεταλλουργίας». Αποσαφηνίζεται πάντως πως «η εταιρία θα καταβάλει εμπορικά εύλογες προσπάθειες για τη βελτιστοποίηση της ανάκτησης των μεταλλευμάτων και για την παραγωγή και την εμπορία μεταλλευμάτων… και για τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις στα μεταλλεία». Με δυο λόγια, η εταιρία θα πράξει ό,τι τη βολεύει και όπως τη βολεύει εμπορικά.
Ως προς τη χρηματοδότηση της εταιρίας προβλέπεται: Η εταιρία έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει τη σύμβαση ως μέσο εξασφάλισης για οποιαδήποτε χρηματοδότηση σύμφωνα με το άρθρο 18-2, ενώ με το άρθρο 18-3 το Δημόσιο αποδέχεται ότι «θα συνεργάζεται με υφιστάμενους ή μελλοντικούς χρηματοδότες της εταιρίας και θα συμβάλλεται ως εκ τρίτου συμβαλλόμενο μέρος στις σχετικές συμβάσεις με αντικείμενο την παροχή εξασφάλισης για τη χρηματοδότηση της εταιρείας».
Επίσης παρέχεται διά της σύμβασης προστασία κεφαλαίων εξωτερικού. Έτσι, «το σύνολο των κερδών της εταιρίας θα λογίζονται κεφάλαια εξωτερικού και θα τυγχάνουν προστασίας και ειδικότερα τη χωρίς επιβαρύνσεις διάθεση κερδών…, το δικαίωμα της μεταβίβασης, πώλησης και κατοχής οποιουδήποτε ξένου ή εθνικού νομίσματος και να ανοίγει, να διατηρεί και να κινεί χωρίς περιορισμούς τραπεζικούς και άλλους λογαριασμούς σε ξένο ή εθνικό νόμισμα εκτός της ελληνικής επικράτειας».
Οι fast track αδειοδοτήσεις και οι ρήτρες
Ορίζονται fast track διαδικασίες για την έκδοση, ανανέωση, παράταση κ.λπ. των αδειών, με το Δημόσιο να αναλαμβάνει την υποχρέωση αποζημίωσης και την εταιρία να απαλλάσσεται από την εκπλήρωση των (ανύπαρκτων) υποχρεώσεών της σε περίπτωση καθυστερήσεων.
Τα δύο μέρη μάλιστα συμφωνούν στην εκ προοιμίου ανανέωση της Αναθεωρημένης Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων και ότι αυτή «δεν θα περιέχει οικονομικούς όρους που είναι επαχθέστεροι για την εταιρία»! Και η ρύθμιση αυτή συνιστά «Γεγονός Ευθύνης του Δημοσίου», τουτέστιν αποζημιώσεων.
Για τον αιγιαλό
Το Δημόσιο παραχωρεί επίσης την αποκλειστική χρήση του αιγιαλού, της παραλίας και των λιμενικών εγκαταστάσεων του Στρατωνίου. Εν προκειμένω οι συμβατικές υποχρεώσεις της εταιρίας για αναβάθμιση του λιμένα περιέρχονται στη λήθη, ενώ αντίθετα το Δημόσιο υποχρεούται σε αποζημίωση σε περίπτωση καθυστέρησης.
Η ίδια υποχρέωση καταβολής αποζημιώσεων προς την Ελληνικός Χρυσός ορίζεται και για τις περιπτώσεις αρχαιολογικών ερευνών στην περιοχή. «Το Δημόσιο αναλαμβάνει την υποχρέωση της διευκόλυνσης… και επιτάχυνσης των αρχαιολογικών ερευνών, ώστε να μην προκαλούνται καθυστερήσεις στο έργο». Και όχι μόνο, αλλά επιπρόσθετα προβλέπεται ειδικό μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων και της εταιρίας.
Ντρέπεται και η ντροπή!
Προς επίρρωση του ενδοτισμού της ελληνικής κυβέρνησης προβλέπεται πως η αναθεωρημένη ΑΕΠΟ θα ελέγχεται μόνο από έναν ανεξάρτητο ελεγκτή περιβάλλοντος, ο οποίος θα ορίζεται από την εταιρία, φυσικά.
Στην περίπτωση που κάνει το λάθος κάποια αρμόδια κρατική ή τοπική Αρχή να προβεί σε έλεγχο της εταιρίας, τότε ο ανεξάρτητος ελεγκτής θα παρίσταται και θα διατυπώνει τη γνώμη του. «Οι έλεγχοι και αποφάσεις από οποιαδήποτε κρατική ή τοπική Αρχή κατά παράβαση της παρούσας παραγράφου είναι αυτοδικαίως άκυρες»!
Εξευτελιστικές αποζημιώσεις
Το Δημόσιο υποχρεούται να επιλύει εντός 30 ημερών ό,τι διά της σύμβασης έχει ορισθεί (και είναι μακρύς ο κατάλογος) ως γεγονός ευθύνης του Δημοσίου. Σε περίπτωση που καθυστερήσει, υποχρεώνεται σε καταβολή πλήρους ή κατά περίπτωση εύλογης αποζημίωσης. Από την άλλη πλευρά, η εταιρία απαλλάσσεται από τις (ανύπαρκτες) υποχρεώσεις της που απορρέουν από τη σύμβαση…
Το Δημόσιο έχει δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης α) στις περιπτώσεις της πτώχευσης, εκκαθάρισης, παύσης των εργασιών ή πληρωμών ή αναγκαστικής διαχείρισης, πτώχευσης της εταιρίας. Όμως το Δημόσιο δεν έχει δικαίωμα καταγγελίας στην περίπτωση διεξαγωγής διαπραγματεύσεων με πιστωτές εν όψει οποιασδήποτε εξυγίανσης ή αναδιάρθρωσης της εταιρίας ή συγχώνευσης ή αναδιοργάνωσης. Επίσης το Δημόσιο έχει δικαίωμα καταγγελίας σε περίπτωση που το γεγονός ευθύνης της εταιρίας παρατείνεται για περίοδο 90 ημερών.
Η εταιρία, από την άλλη πλευρά, έχει δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης α) σε περίπτωση οποιασδήποτε μονομερούς από το Δημόσιο τροποποίησης της σύμβασης ή αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, εξαγοράς, κρατικοποίησης… και στην περίπτωση γεγονότος ευθύνης που παρατείνεται πέραν των 90 ημερών. Και ποιος πληρώνει; Μα το Ελληνικό Δημόσιο σε όλες τις περιπτώσεις. Είτε η ευθύνη βαραίνει την Ελληνικός Χρυσός είτε το Δημόσιο!
Έτσι, στην περίπτωση που η σύμβαση καταγγελθεί με βάση το άρθρο 32-2 (που αφορά την τροποποίηση της σύμβασης), το Δημόσιο πληρώνει ποσό ίσο με τη Δίκαιη Αξία της Εταιρίας. Στην περίπτωση που η σύμβαση καταγγελθεί με βάση το άρθρο 32-1 παρ. Α, δηλαδή την πτώχευση της εταιρίας (καταγγελία από το Δημόσιο), το Δημόσιο πληρώνει και πάλι α) την αναπόσβεστη αξία των περιουσιακών στοιχείων της εταιρίας και β) τη δίκαιη αξία της εταιρίας μειωμένης κατά 30% (μείωση που τα μέρη αποδέχονται ως εύλογη αποζημίωση της εταιρίας προς το Δημόσιο)!
Η δίκαιη της εταιρίας και η αναπόσβεστη αξία συμφωνούνται εγγράφως από το Δημόσιο και την εταιρία εντός προθεσμίας 30 ημερών από την καταγγελία. Το Δημόσιο οφείλει να καταβάλει το ποσό εντός 10 ημερών. Μάλιστα το ποσό αυτό προσαυξάνεται με τόκους «που υπολογίζονται με συντελεστή από την ημερομηνία της εκκίνησης των 30 ημερών μετά την καταγγελία μέχρι την ημερομηνία κατά την οποία το Δημόσιο καταβάλει το πλήρες ποσό στην εταιρία. Το ποσό των τόκων μειώνεται κατά 30% σε περίπτωση καταγγελίας από το Δημόσιο». Οφείλουμε να πούμε πως μας κακομαθαίνετε.
Ως προς τον συντελεστή, τα ποσά που πρέπει να καταβληθούν τοκίζονται με επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης που καθορίζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συν 7,75% σε ετήσια βάση…
Το νομοσχέδιο θα εισαχθεί προς επεξεργασία στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή μεθαύριο Τετάρτη.