netakias
Μικρομεσαίοι στο απόσπασμα: Μεγάλη αύξηση στα επιτόκια των δανείων για ΜμΕ τον Νοέμβριο – Διπλάσια από την ευρωζώνη τα ελληνικά επιτόκια ενώ με τον νέο όσοι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν θα χάνουν την περιουσία τους.
Δεν είναι μόνο το πρόβλημα της ανεπάρκειας χρηματοδοτήσεων από τις τράπεζες προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελεί μεγάλο «πονοκέφαλο» αυτή την περίοδο για τους επιχειρηματίες: τα στοιχεία δείχνουν ότι και τα λίγα δάνεια που χορηγούνται δίνονται με επιτόκιο πολύ υψηλό, που μάλιστα αυξήθηκε θεαματικά τον Νοέμβριο, καθώς οι τράπεζες όχι μόνο δεν μεταφέρουν στην αγορά τα μηδενικά ή αρνητικά επιτόκια του ευρώ, αλλά τους τελευταίους μήνες αυξάνουν συνεχώς το περιθώριο επιτοκίου, προκειμένου να ενισχύσουν την κερδοφορία τους.
https://twitter.com/avgerinosx/status/1344765526107537409
Διατηρώντας στο μηδέν τα επιτόκια καταθέσεων και σε επίπεδα διπλάσια του μέσου όρου της ευρωζώνης τα επιτόκια δανεισμού επιχειρήσεων και νοικοκυριών, οι ελληνικές τράπεζες έχουν καταφέρει να διατηρήσουν πολύ υψηλά το περιθώριο επιτοκίου και μάλιστα συνεχώς το αυξάνουν τους τελευταίους μήνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, το περιθώριο επιτοκίου ήταν στο 3,81% τον Σεπτέμβριο και τον Νοέμβριο είχε εκτιναχθεί στο 4,05%.
Σε ό,τι αφορά τα επιτόκια των νέων δανείων, τον Νοέμβριο οι τράπεζες έδειξαν… άγριες διαθέσεις προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Όπως αναφέρει η ΤτΕ,
- «Το μέσο επιτόκιο των νέων επιχειρηματικών δανείων με συγκεκριμένη διάρκεια και κυμαινόμενο επιτόκιο αυξήθηκε, το Νοέμβριο του 2020, κατά 16 μονάδες βάσης στο 3,08%, ενώ το αντίστοιχο ποσό των δανείων αυξήθηκε σε 1.153 εκατ. ευρώ έναντι 1.080 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα.
- Ειδικότερα, τo μέσο επιτόκιο των δανείων τακτής λήξης με κυμαινόμενο επιτόκιο προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) αυξήθηκε στο 4,28% από 3,63% τον προηγούμενο μήνα, ενώ το αντίστοιχο ποσό των δανείων αυξήθηκε σε 288 εκατ. ευρώ από 265 εκατ. ευρώ τον προηγούμενο μήνα».
Όπως φαίνεται στο γράφημα, τα επιτόκια δανεισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ανοικτή γαλάζια γραμμή) είχαν βρεθεί σε πτωτική πορεία το καλοκαίρι και έπιασαν το χαμηλό έτους τον Σεπτέμβριο, αλλά από αυτό το σημείο και μετά αυξάνονται συνεχώς και τον Νοέμβριο βρέθηκαν στα υψηλότερα επίπεδα του έτους. Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι τα ποσά των δανείων προς τις ΜμΕ μειώθηκαν ανησυχητικά τους μήνες Οκτώβριο – Νοέμβριο, από τα σαφώς υψηλότερα επίπεδα των αμέσως προηγούμενων τριών μηνών.
Την ίδια εικόνα αύξησης του κόστους χρήματος για τις μικρότερες επιχειρήσεις επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία της ΤτΕ για τα επιτόκια ανάλογα με το ύψος του δανείου. Για τα μικρά δάνεια, μέχρι και 250.000 ευρώ, το κόστος αυξήθηκε τον Νοέμβριο κατά 46 μονάδες βάσης, στο 5,99%. Μικρότερη ήταν αύξηση επιτοκίου στα δάνεια από 250.001 μέχρι 1 εκατ. ευρώ, όπου το επιτόκιο αυξήθηκε κατά 12 μονάδες βάσης στο 3,59%. Οι μεγάλοι της αγοράς, όμως, δεν ανησύχησαν για αύξηση του κόστους χρηματοδότησης, αφού στα δάνεια άνω του 1 εκατ. ευρώ το επιτόκιο παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 2,68%.
Την ίδια ώρα που αυξάνονται τα κόστη δανεισμού των επιχειρήσεων, στις νέες καταθέσεις τα επιτόκια βρίσκονται πολύ κοντά στο απόλυτο μηδέν, ακόμη και όταν κάποιος «κλείνει» τα χρήματά του έως και για 12 μήνες. Σύμφωνα με την ΤτΕ, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο του συνόλου των νέων καταθέσεων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 0,09%. Ειδικότερα, τα μέσα επιτόκια των καταθέσεων μίας ημέρας από νοικοκυριά και επιχειρήσεις παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητα στο 0,04% και 0,05%, αντίστοιχα. Το μέσο επιτόκιο των καταθέσεων με συμφωνημένη διάρκεια έως 1 έτος από νοικοκυριά μειώθηκε κατά 3 μονάδες βάσης στο 0,21%.
Διπλάσια επιτόκια από την ευρωζώνη
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει η ΕΚΤ, οι ελληνικές τράπεζες είναι από τις ακριβότερες στην ευρωζώνη, τόσο στο δανεισμό νοικοκυριών (αριστερή στήλη του γραφήματος), όσο και επιχειρήσεων (δεξιά στήλη). Ειδικότερα, στο κόστος δανεισμού νοικοκυριών μόνο η Ιρλανδία ξεπερνά την Ελλάδα, όπου το μέσο επιτόκιο διαμορφώνεται σε 2,65% και είναι σχεδόν διπλάσιο από το μέσο όρο της ευρωζώνης (1,35%). Για τις επιχειρήσεις, το επιτόκιο φθάνει το 3,32% και είναι το τρίτο υψηλότερο στην ευρωζώνη, μετά τη Μάλτα και τη Λετονία. Είναι μάλιστα υπερδιπλάσιο του μέσου επιτοκίου στην ευρωζώνη (1,5%).
Τράπεζες – εισοδηματίες: «Πάρκαραν» 22 δισ. ευρώ σε κρατικά χρεόγραφα
,
Τεράστια ποσά από τις τράπεζες στο κράτος μέσα στο 2020, ενώ δανείζουν με… σταγονόμετρο επιχειρήσεις και νοικοκυριά
Tην πρακτική των τραπεζών, εν μέσω κρίσης, να «παρκάρουν» τη ρευστότητά τους σε κρατικούς τίτλους και να αντλούν κέρδη εκ του ασφαλούς σαν να ήταν… εισοδηματίες, ενώ δίνουν με το… σταγονόμετρο τα δάνεια στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, επιβεβαιώνουν και τα νέα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, από τα οποία συνάγεται ότι, από την αρχή του έτους, η αύξηση χρηματοδοτήσεων προς το Δημόσιο (γενική κυβέρνηση) αυξήθηκε θεαματικά, κατά 21,7 δισ. ευρώ, ενώ το υπόλοιπο των δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα μειώθηκε περίπου κατά 7 δισ. ευρώ.
Η πρακτική των τραπεζών να κερδίζουν εκ του ασφαλούς, ανακυκλώνοντας ρευστότητα σε κρατικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια, παρέχοντας συγκριτικά πολύ μικρότερη χρηματοδότηση στην πραγματική οικονομία, έχει προκαλέσει δυσφορία και στη διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος. Σε πρόσφατη συζήτηση που οργάνωσε το ΙΟΒΕ με τη συμμετοχή των επικεφαλής της Eurobank και της Εθνικής Τράπεζας, ο Γιάννης Στουρνάρας επισήμανε ότι οι τράπεζες έχουν λάβει σχεδόν 40 δισ. ευρώ με αρνητικό επιτόκιο, αλλά τα υπόλοιπα των δανείων στον ιδιωτικό τομέα δεν αυξάνονται.
Αυτές οι επισημάνσεις επιβεβαιώνονται από τα νεότερα στοιχεία της ΤτΕ για τη χρηματοδότηση της οικονομίας τον Νοέμβριο (βλ. πίνακα), που δείχνουν ότι η καταγραφόμενη μεγάλη αύξηση της χρηματοδότησης στο σύνολο της οικονομίας, κατά 12,5% σε 12μηνη βάση, είναι μια «μαγική εικόνα», καθώς ο μεν ρυθμός αύξησης της χρηματοδότησης προς τη γενική κυβέρνηση αυξάνεται με τον εκπληκτικό 12μηνο ρυθμό του 63,2%, ενώ προς τον ιδιωτικό τομέα το αντίστοιχο ποσοστό αύξησης είναι μόλις 2,3%.
Ακόμη πιο αποκαλυπτική της στρατηγικής των τραπεζών για επίτευξη κερδών με μηδενικό κίνδυνο είναι η σύγκριση με τα στοιχεία του τέλους 2019, όταν ακόμη δεν είχε ξεσπάσει η πανδημία, ούτε είχε θέσει η ΕΚΤ (αυτό έγινε από τα τέλη Μαρτίου) σε ισχύ τα έκτακτα μέτρα της, δηλαδή για την αποδοχή των ελληνικών ομολόγων για αναχρηματοδότηση, τη συμμετοχή των ελληνικών τίτλων στο πρόγραμμα QE για την πανδημία και την παροχή δανείων αρνητικού επιτοκίου στις τράπεζες, τα οποία είχαν φθάσει στα 40 δισ. ευρώ στο τέλος του 2021.
Το συνολικό υπόλοιπο της χρηματοδότησης από τα τέλη Δεκεμβρίου 2019 έως τα τέλη Νοεμβρίου 2020 αυξήθηκε από τα 185 στα 199,7 δισ. ευρώ. Όμως,αυτή η αύξηση χρηματοδότησης αποδίδεται καθαρά στην αύξηση της χρηματοδότησης του Δημοσίου, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι αυξήθηκε από τα 30,8 στα 52,5 δισ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν κατά 22 δισ. ευρώ, ενώ προς τον ιδιωτικό τομέα το υπόλοιπο των χρηματοδοτήσεων συρρικνώθηκε κατά 7 δισ. ευρώ, από τα 154,2 στα 147,2 δισ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το υπόλοιπο εμφανίζεται μειωμένο παρότι η καθαρή ροή δανείων αυτή την περίοδο ήταν θετική, κάτι που εξηγείται από το γεγονός ότι οι τράπεζες «έδιωξαν» από τα χαρτοφυλάκιά τους μεγάλα ποσά προβληματικών δανείων με τιτλοποιήσεις και πωλήσεις.
Η χρηματοδότηση της οικονομίας
| ΔΕΚ.2019 | ΣΕΠ.2020 | ΟΚΤ.2020 | ΝΟΕ.2020 | |
| Ι. ΣΥΝΟΛΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ | ||||
| Υπόλοιπο χρηματοδότησης | 185.013 | 195.043 | 197.531 | 199.728 |
| Μηνιαία καθαρή ροή | 633 | 2.537 | 2.258 | 1.879 |
| (%) 12μηνη μεταβολή | -1,3% | 10,6% | 11,5% | 12,5% |
| Ι.1 ΓΕΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ | ||||
| Υπόλοιπο χρηματοδότησης | 30.825 | 47.456 | 50.253 | 52.474 |
| Μηνιαία καθαρή ροή | 371 | 1.914 | 2.505 | 1.649 |
| (%) 12μηνη μεταβολή | -5,5% | 54,0% | 57,0% | 63,2% |
| Ι.2 ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ | ||||
| Υπόλοιπο χρηματοδότησης | 154.188 | 147.586 | 147.277 | 147.254 |
| Μηνιαία καθαρή ροή | 262 | 623 | -247 | 230 |
| (%) 12μηνη μεταβολή | -0,6% | 2,4% | 2,5% | 2,6% |
Πώς έγιναν οι τράπεζες… εισοδηματίες
Όπως έχει γράψει το Σin, οι μεγάλες τοποθετήσεις κεφαλαίων από τις τράπεζες σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια συνδέονται με το γεγονός ότι οι τράπεζες έχουν μετατρέψει σε επιδότηση της κερδοφορίας τους τα τεράστια ποσά δανείων με αρνητικό επιτόκιο που λαμβάνουν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και προορίζονταν να διευκολύνουν την αύξηση της χρηματοδότησης επιχειρήσεων και νοικοκυριών στη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού.
Τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (λογιστική κατάσταση Νοεμβρίου 2020) δείχνουν ότι η πρωτοφανούς ύψους ρευστότητα με αρνητικό επιτόκιο από την ΕΚΤ που φθάνει στις ελληνικές τράπεζες έχει ξεπεράσει και τα 39 δισ. ευρώ. Μάλιστα, δεν υπάρχει πλέον άλλο εργαλείο χρηματοδότησης από την ΕΚΤ που χρησιμοποιούν οι ελληνικές τράπεζες, καθώς όλη η ρευστότητα που λαμβάνουν προέρχεται από το ειδικό πρόγραμμα μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης με αρνητικό επιτόκιο για την περίοδο της πανδημίας (PELTRO).
Επιπλέον, τα οφέλη από αυτό το ειδικό πρόγραμμα δεν θα εξαντληθούν γρήγορα, αφού η ΕΚΤ αποφάσισε πρόσφατα να το επεκτείνει και το 2021. Όπως ανακοινώθηκε, «το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να προσφέρει τέσσερις πρόσθετες έκτακτες πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης λόγω πανδημίας το 2021, οι οποίες θα εξακολουθήσουν να αποτελούν έναν αποτελεσματικό μηχανισμό ενίσχυσης ρευστότητας».
Για να φθάσουν οι τράπεζες στην… πηγή του κέρδους, δηλαδή να πάρουν την επιδότηση με μορφή αρνητικού επιτοκίου (-1%), η ΕΚΤ δεν απαιτεί πολλά, όσον αφορά τη χορήγηση δανείων στην οικονομία. Είναι αρκετό να διατηρούν ως τον Δεκέμβριο του 2021 στο… μηδέν το ρυθμό αύξησης των χαρτοφυλακίων δανείων. Δηλαδή, το μόνο που υποχρεούνται να κάνουν οι τράπεζες είναι να μη μειώσουν τα δάνεια. Αν το κάνουν, η ΕΚΤ τις επιδοτεί με 1% για τα δάνεια που λαμβάνουν με το έκτακτο πρόγραμμα.
Αν και συνολικά στην ευρωζώνη η ΕΚΤ έχει διαπιστώσει ότι οι τράπεζες λαμβάνουν αυτή τη ρευστότητα με βασικό κίνητρο την αύξηση της κερδοφορίας και όχι τη χορήγηση δανείων, στην Ελλάδα το πρόβλημα έχει ξεπεράσει κάθε όριο, αφού οι τράπεζες χορηγούν νέα δάνεια με το «σταγονόμετρο» και χρησιμοποιούν τη ρευστότητα σχεδόν αποκλειστικά για να τονώσουν την «αναιμική» κερδοφορία τους.
Πού κατευθύνονται, όμως, όλα αυτά τα ποσά ρευστότητας που φθάνουν στην Ελλάδα από την Φρανκφούρτη; Οι τράπεζες επιλέγουν τις τοποθετήσεις μηδενικού κινδύνου, Όπως έχει γράψει το Σin από τον Αύγουστο, οι τράπεζες κατευθύνουν τη ρευστότητα κυρίως σε κρατικά ομόλογα, ενώ μεγάλο μέρος της απλώς το ανακυκλώνουν στην ίδια την ΕΚΤ, δηλαδή «παρκάρουν» τα κεφάλαια στο μηχανισμό αποδοχής καταθέσεων και παίρνουν τη διαφορά ανάμεσα στο αρνητικό επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων και στο… ακόμη πιο αρνητικό επιτόκιο του PELTRO.
Σημαντικό μέρος της ρευστότητας ενισχύει έμμεσα την κερδοφορία τους, εν μέρει και εις βάρος των καταθετών: από τη μια, αποπλήρωσαν ακριβότερες πηγές δανεισμού από τη διατραπεζική αγορά. Από την άλλη, η εισροή τεράστιας ρευστότητας με αρνητικό επιτόκιο επιτρέπει στις τράπεζες να μην έχουν ανάγκη τις καταθέσεις και να κρατούν ουσιαστικά στο μηδέν τα επιτόκια, ενισχύοντας και από αυτή την πλευρά τα καθαρά έσοδα τόκων.
Καταργούν τον έλεγχο στα δημόσια έργα και τις απευθείας αναθέσεις
Ερωτήματα προκαλούν οι μεθοδεύσεις εν μέσω πανδημίας και απευθείας αναθέσεων
Στην σκιά της πανδημίας επιχειρούνται αλλαγές και κόλπα που προκαλούν σοβαρό προβληματισμό. Μια τέτοια περίπτωση είναι η επιδιωκόμενη συγχώνευση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών με την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων. Οι γνωρίζοντες αναφέρουν ότι πρόκειται για θεσμική οπισθοδρόμηση που θα βλάψει, ανεπανόρθωτα, τη διοικητική αποτελεσματικότητα και των δύο Αρχών. Και κυρίως θα οδηγήσει στην ουσιαστική κατάργηση της Αρχής που εκδικάζει με συνέπεια όλες τις προσφυγές στα δημόσια έργα, εν μέσω πανδημίας και απευθείας αναθέσεων. Είναι δυνατόν;
Προς τι λοιπόν η εμμονή για αυτή η συγχώνευση, που δεν υπαγορεύεται από θεσμικούς, νομικούς ή διοικητικούς λόγους;
Πολλοί απόρησαν όταν στον ανασχηματισμό παρέμεινε στη θέση του αντιπροέδρου ο πρώην πρωθυπουργός Πάνος Πικραμμένος, αφού εδώ και 18 μήνες δεν έχει καμία αρμοδιότητα, πλην της απλής παρουσίας του. Οι κακές γλώσσες λένε ότι έχει «ειδικά καθήκοντα» και ασχολείται προσωπικά με την κατάργηση της Αρχής που εκδικάζει τις προσφυγές για τα δημόσια έργα. Μήπως για να ολοκληρώσει αυτό το… έργο παρέμεινε στην κυβέρνηση; Σε κάθε περίπτωση, τα ερωτήματα για τέτοιου τύπου μεθοδεύσεις είναι τεράστια. Οπως και τα οικονομικά συμφέροντα γύρω από την υπόθεση.