Είχα δύο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ατόφια – φαίνονταν οι φλέβες, τόσην εντέλειαν είχαν.
Από τη Δρ. Ελένη Παπαδοπούλου*
Όταν χάλασαν τον Πόρο, τα ‘χαν πάρει κάτι στρατιώτες, και στ’ Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων· χίλια τάλαρα γύρευαν. […] Πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα: “Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι’ αυτά πολεμήσαμε”». Αυτά έγραφε ο Μακρυγιάννης στα «Απομνημονεύματά» του για την Ελληνική Επανάσταση. 200 χρόνια μετά, η υπουργός Πολιτισμού κυρία Μενδώνη αποφασίζει να δανείσει ως δανεικά κι αγύριστα αυτά για τα οποία επολέμησαν τότε οι Ελληνες. Φέρνει νομοθετική ρύθμιση που επιτρέπει τον δανεισμό των κινητών μνημείων για 25 χρόνια με δυνατότητα παράτασης άλλα 25 χρόνια, αντί για 5 συν 5 που ίσχυε ως σήμερα. Για 50 χρόνια, λοιπόν, κάποιο μουσείο του εξωτερικού μπορεί να δανειστεί ελληνικά εκθέματα. Υστερα από τόσες δεκαετίες εκτός Ελλάδας άντε ψάξε να βρεις το έκθεμα. Ποιος θα ζει κιόλας να το θυμάται. Ακόμη και το αρχείο καταγραφής μπορεί να μην υπάρχει.
Η αρχική ρύθμιση προέβλεπε δανεισμό για 100 χρόνια (!), αλλά προκειμένου να κατευνάσει τις αντιδράσεις η υπουργός έκανε μια μικρή υποχώρηση. Ο,τι πιο πολύτιμο έχουμε σε αυτή τη χώρα θέλουν να το σκορπίσουν στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Είναι προφανώς ένας τρόπος να εορτάσουμε τα 200 έτη από την Ελληνική Επανάσταση. Χωρίς αυτά για τα οποία πολεμήσαμε.
Δεν ξέρω αν έχει να κάνει με τάλαρα η ρύθμιση που προωθείται. Αυτό που ξέρω είναι ότι δεν πρόκειται περί δανεισμού, αλλά περί δωρεάς. Τα χαρίζουν τα αρχαία μας και τα βυζαντινά μας και με απόλυτο κυνισμό δηλώνουν ότι η απόφαση αυτή ενισχύει την προβολή του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό. Η ρύθμιση αυτή βοηθάει, μας λένε, το Μουσείο Μπενάκη να φτιάξει το Μουσείο Μπενάκη Μελβούρνης μεταφέροντας εκεί κομμάτια που έχει στις αποθήκες του. Είναι καλύτερα λένε να είναι στις αποθήκες από το να είναι για 50 χρόνια στη Μελβούρνη; Δεν ξέρω, λέει κάπου ο νόμος ότι δανείζονται μόνο τα εκθέματα στις αποθήκες; Φέρνει μάλιστα και ως παράδειγμα το Μουσείο του Λούβρου στο Ντουμπάι. Θα στείλουμε δηλαδή την πολιτιστική μας κληρονομιά εδώ κι εκεί, γιατί φιλοδοξούμε να γίνουμε σαν το κιτσάτο Λούβρο στο αραβικό Ντουμπάι. Αυτές είναι φιλοδοξίες. Καταρχάς τα έργα τέχνης του κάθε πολιτισμού αποκτούν νόημα στον χώρο σύλληψης και δημιουργίας τους. Έχει νόημα μια περιοδική έκθεση σε άλλον τόπο. Δεν έχει κανένα νόημα δανεισμός μισού αιώνα, που στερεί την Ελλάδα από την κληρονομιά της, το πιθανότερο για πάντα.
*Διδάκτωρ Διδακτικής Γλωσσών και Πολιτισμών του Πανεπιστημίου Paris III – Sorbonne Nouvelle