Γράφει ο Λεωνίδας Κουμάκης, Μέλος του ΙΗΑ
Τις τελευταίες βδομάδες πυκνώνουν, εκ του πονηρού φυσικά, τα άρθρα και οι αναφορές στις τουρκικές τηλεοπτικές παραγωγές της Netflix σαν «ακλόνητο» επιχείρημα πως όλες οι τουρκικές τηλεοπτικές σειρές είναι εξαιρετικές, υπονοώντας πως είναι άδικη και απορριπτέα η εκστρατεία που πραγματοποιείται από τον Μάιο στην Ελλάδα προκειμένου να «κατέβουν» όλες οι τουρκικές τηλεοπτικές σειρές από την Ελληνική TV.
Όλα όμως όσα γράφονται ή ακούγονται από άγνοια ή σκοπιμότητα, προκαλούν σύγχυση στον μέσο τηλεθεατή, αφού μπερδεύουν με πολύ ύποπτη απλοϊκότητα τις τσουκνίδες με τα γαρύφαλλα, ώστε κινηματογραφική τέχνη και τουρκική προπαγάνδα να γίνουνε μαλλιά κουβάρια για να μην μπορεί κανείς να ξεχωρίσει εύκολα το ένα από τα άλλο!
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά:
Η αμερικανική πολυεθνική εταιρία Netflix ιδρύθηκε το 1997 και ειδικεύτηκε στην διαδικτυακή ενοικίαση ταινιών. Από το έτος 2013 επεκτάθηκε στη βιομηχανία παραγωγής τηλεοπτικών σειρών δημιουργώντας σταδιακά εκατομμύρια συνδρομητές σε ολόκληρο τον κόσμο, με πρώτη τηλεοπτική σειρά το περίφημο House of Cards.
Έκτοτε, προκειμένου να επεκτείνει την παγκόσμια παρουσία της και να αντιμετωπίσει τις ανάγκες παραγωγής εκατοντάδων τηλεοπτικών σειρών ετησίως, άρχισε να συνάπτει συμβόλαια παραγωγής τηλεοπτικών σειρών στην Αγγλική γλώσσα με μεγάλες εταιρίες της Ιαπωνίας, Ν. Κορέας, Βραζιλίας και άλλων χωρών. Το έτος 2016 συνήψε αντίστοιχα συμβόλαια και με τουρκικές εταιρίες παραγωγής τηλεοπτικών ταινιών επιλέγοντας θεματολογία, δημιουργούς και προσεγγίσεις που να ανταποκρίνονται στο πνευματικό επίπεδο και στον πολυπολιτισμικό διεθνισμό του απαιτητικού τηλεοπτικού της κοινού.
Όπως κάθε χώρα, έτσι και η Τουρκία έχει καταξιωμένους καλλιτέχνες που μπορούν να προσφέρουν στο διεθνές τηλεοπτικό κοινό, έξω από την ασφυκτική λογοκρισία των ισλαμοφασιστών της Άγκυρας, ποιοτικές παραγωγές ικανές να σημειώσουν αξιόλογη επιτυχία.
Αυτό ακριβώς συνέβη με μια από τις τουρκικές παραγωγές (στην Αγγλική γλώσσα φυσικά) την οποία υπογράφει ο Berkun Oya, ένας καταξιωμένος σεναριογράφος και σκηνοθέτης με σημαντική προϊστορία στο τουρκικό θέατρο, και τίτλο «Ethos» (από την ελληνική λέξη «Ήθος»). Ο αντίστοιχος τίτλος στην τουρκική γλώσσα («Bir Baskadir») αποδίδει καλύτερα το περιεχόμενο της τηλεοπτικής σειράς οκτώ επεισοδίων η οποία παρουσιάζει μια αυθεντική εικόνα της έντονα διαιρεμένης τουρκικής κοινωνίας στην οποία ο κάθε χαρακτήρας αντιπροσωπεύει και κάτι διαφορετικό: φανατικούς θρησκευόμενους, απλά ευσεβείς, συντηρητικούς, φιλελεύθερους, αστούς, προοδευτικούς κ.α. Με άλλα λόγια ένα μωσαϊκό του «ήθους» της σημερινής Τουρκικής κοινωνίας.
Η συχνά «ενοχλητική» θεματολογία και η αδυναμία λογοκρισίας του τουρκικού καθεστώτος στις παραγωγές της Netflix οδήγησε την τουρκική κυβέρνηση, την πρώτη Αυγούστου 2019, στην απόφαση να παραχωρήσει στο συμβούλιο ραδιοτηλεόρασης (RTŪK) τη πλήρη εποπτεία ολόκληρου του διαδικτυακού περιεχομένου, μεταξύ των οποίων και εκείνου που προβάλλεται στην πλατφόρμα Netflix, ώστε να μπορεί να απαγορεύσει την μετάδοση, μέσα στην Τουρκία, επεισοδίων που δεν είναι καθόλου αρεστά στο καθεστώς.
Όπως ακριβώς συνέβη τον Μάιο του 2020, όταν απαγορεύτηκε από το τουρκικό συμβούλιο ραδιοτηλεόρασης η μετάδοση του δεύτερου επεισοδίου της τηλεοπτικής σειράς «Designated Survivor», επειδή παρουσίαζε ένα Τούρκο ηγέτη σαν αυταρχικό και εκδικητικό. Τον Σεπτέμβριο του 2020 απαγορεύτηκε η μετάδοση της τηλεοπτικής σειράς «Cutie». Δύο ακόμα τουρκικές παραγωγές της Netflix («If Only», «Love 101»), ακυρώθηκαν ολοκληρωτικά, όταν η λογοκρισία του καθεστώτος επιχείρησε να παρέμβει στους δημιουργούς λόγω πρωταγωνιστικής παρουσίας ομοφυλόφιλων χαρακτήρων.
Στην Ελλάδα όμως τι συμβαίνει; Γιατί οι διάφοροι «ειδήμονες» επιμένουν να κάνουν μαλλιά κουβάρια κινηματογραφική τέχνη και τουρκική προπαγάνδα ώστε να μην μπορεί κανείς να ξεχωρίσει εύκολα το ένα από τα άλλο;
Η πιο πιθανή απάντηση είναι απλή: Το άφθονο χρήμα!
Για παράδειγμα, η εθνική αναισθησία του τηλεοπτικού σταθμού ΣΤΑΡ, ο οποίος μεταδίδει καθημερινά από το 2018 μέχρι σήμερα τουρκική προπαγάνδα «ήπιας ισχύος» μέσα σε κάθε ελληνικό σπίτι, θα μπορούσε να εξηγηθεί από το άφθονο χρήμα που μπαίνει καθημερινά στα ταμεία του.
Όπως είναι γνωστό, οι φανατικοί τούρκοι ισλαμιστές εδώ και πολλά χρόνια επιδοτούν σαχλές τηλεοπτικές παραγωγές γεμάτες συμπτώσεις και υπερβολές προκειμένου να κάνουν τουρκική προπαγάνδα «ήπιας ισχύος» σε διάφορες χώρες-στόχους όπως η Ελλάδα. Οι προϋποθέσεις βέβαια που βάζουν είναι πολλές: Να μεταδίδονται υποχρεωτικά στην τουρκική γλώσσα, να ωραιοποιούν την τουρκική κοινωνία παρουσιάζοντας συνεχώς πλούτη και χλιδή, οι πρωταγωνιστές να μην πίνουν, να μην καπνίζουν, η τουρκική σημαία να επιδεικνύεται σε κάθε ευκαιρία κ.ο.κ.
Οι επιδοτήσεις των ισλαμιστών επέτρεψαν σε εγχώριους καναλάρχες να εξασφαλίσουν την τελευταία 15ετία πολλές τηλεοπτικές σειρές τουρκικής προπαγάνδας σε «ανταγωνιστικές τιμές» (δηλαδή… τζάμπα!) και να θησαυρίζουν μεταδίδοντας καθημερινά δεκάδες διαφημιστικά μηνύματα.
Φυσικά δεν φαίνεται να υπάρχει κανένας έλεγχος από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης σχετικά με την σχέση τηλεθέασης / αριθμού διαφημιστικών μηνυμάτων (βλέπετε έχουμε δημοκρατία και ο καθένας κάνει ότι θέλει), ούτε από τους μικρο-μεσαίους διαφημιζομένους οι οποίοι με πολύ κόπο συγκεντρώνουν και καταθέτουν τα χρήματα των πελατών τους για να διαφημίσουν τα προϊόντα τους και καταλήγουν σε μια εξαιρετικά αμφίβολη προβολή ανάμεσα σε 30-40 άλλες διαφημίσεις, σε μια εκπομπή με τηλεθέαση στον πάτο, χωρίς να έχουν ούτε το θάρρος να ανοίξουν το στόμα τους από τον φόβο μην «χαλάσουν» οι σχέσεις τους με το κανάλι!
Ο τηλεοπτικός σταθμός δέχεται τις διαφημίσεις στην «απογευματινή ζώνη» και μπορεί να ρίξει την διαφήμιση σε όποια εκπομπή επιθυμεί. Μόνο οι μεγάλες εταιρίες με πολλές δεκάδες ή εκατοντάδες διαφημιστικά μηνύματα τον χρόνο, μπορούν να ανοίξουν το στόμα τους και να απαιτήσουν από τον σταθμό να μην μεταδώσει την διαφήμιση τους στην τηλεοπτική σειρά τουρκικής προπαγάνδας.
Στις 12 Οκτωβρίου 2020 π.χ., το ΣΤΑΡ (ο μόνος ελληνικός τηλεοπτικός σταθμός που μεταδίδει τουρκική προπαγάνδα στις μέρες μας) μετάδωσε 43 (ναι, σαράντα τρία) διαφημιστικά μηνύματα σε μια σειρά που βρίσκεται στον πάτο της τηλεθέασης όλων των εκπομπών, όλων των τηλεοπτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας.
Το ΣΤΑΡ μπορεί να είχε και άλλη εκπομπή στην (ίδια) «απογευματινή ζώνη» με τριπλάσια ή τετραπλάσια τηλεθέαση, αλλά δεν μετέδωσε (αναλογικά) ούτε 50, ούτε 100 διαφημιστικά μηνύματα στην εκπομπή υψηλής τηλεθέασης! Τα διαφημιστικά μηνύματα κατευθύνονται (με το «έτσι θέλω») στην σειρά τουρκικής προπαγάνδας που έχει χαμηλό κόστος και βρίσκεται στον πάτο της τηλεθέασης, προσφέροντας εξαιρετικά αμφίβολη αξία στην διαφημιστική προβολή των εταιριών, αλλά πάρα πολλά χρήματα στα ταμεία του ΣΤΑΡ!
Το παραπάνω σκηνικό, με αποκλίσεις ανάλογα με την περίοδο, παρατηρείται στα διαφημιστικά μηνύματα που μεταδίδονται από την τουρκοσειρά του ΣΤΑΡ από την έναρξη καταγραφής τους από το Παρατηρητήριο Διαφημίσεων Τουρκοσειρών, τον Μάιο του 2020. Έτσι τον μήνα Σεπτέμβριο το ΣΤΑΡ μετάδωσε 714 Διαφημιστικά μηνύματα μέσα στην τηλεοπτική σειρά τουρκικής προπαγάνδας, τον Οκτώβριο 815 διαφημιστικά μηνύματα, τον Νοέμβριο 503 διαφημιστικά μηνύματα ενώ τον Δεκέμβριο τα διαφημιστικά μηνύματα που θα μεταδοθούν κατά την διάρκεια της τουρκοσειράς αναμένεται να φθάσουν τα 600.
Δηλαδή, μέσα σε τέσσερις μήνες, το κανάλι ΣΤΑΡ θα εισπράξει την αξία 2.632 περίπου διαφημιστικών μηνυμάτων, για μια σειρά που πολλές φορές από ωριαία (υποτίθεται) μετατρέπεται σε περίπου ημίωρη τις ημέρες δεκάλεπτης ενημέρωσης για τον κορονοιό που ακολουθείται από τον βομβαρδισμό δεκάδων διαφημίσεων, για μια σειρά που βρίσκεται μονίμως τελευταία ή προτελευταία στην τηλεθέαση δυναμικού κοινού ολόκληρης της απογευματινής ζώνης, όλων των τηλεοπτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας, με ελάχιστες εξαιρέσεις.
Τι αξία λοιπόν μπορεί να έχει για μια εταιρία η διαφήμιση των προϊόντων ή των υπηρεσιών της μέσασε μια «καταιγίδα» 30, 40 ή και περισσοτέρων διαφημιστικών μηνυμάτων, σε μια τηλεοπτική σειρά που βρίσκεται στον πάτο της τηλεθέασης; Τι δουλειά έχει η Δ.Ε.Η., η «Βιολάντα», η «OSCAR», ο «Φαίδων», η «Softex» ή ο «Χαλβατζής» μέσα σε μια σειρά τουρκικής προπαγάνδας που βρίσκεται στον πάτο της τηλεθέασης; Μήπως δεν το γνωρίζουν καθόλου ή μήπως δεν τολμούν να μιλήσουν επειδή φοβούνται μην «χαλάσουν» οι σχέσεις τους με το κανάλι;
Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α : Αυτοί λοιπόν που συγχέουν, από άγνοια ή σκοπιμότητα, την κινηματογραφική τέχνη με την τουρκική προπαγάνδα, στην ουσία εξυπηρετούν οικονομικά συμφέροντα ελάχιστων τηλεοπτικών σταθμών.
Είναι αυτονόητος ο διαχωρισμός των τουρκικών ταινιών υψηλού ποιοτικού επιπέδου που μεταδίδει η πλατφόρμα Netflix στην Αγγλική γλώσσα, με τις σαχλές και επαναλαμβανόμενες ανοησίες της τουρκικής προπαγάνδας που μεταδίδονται στην τουρκική γλώσσα μέσα στην Ελλάδα, απλά και μόνο επειδή «κοστίζουν» μπιρ παρά…