Hello; Τι είπατε; Μετά τα καβγαδάκια, αρραβωνιάστηκαν τα Σκόπια με τη Βουλγαρία; Μάλιστα.
Από τον Γιώργο Χαρβαλιά
«δημοκρατία»
Και, ξέρετε, όταν τελειώσει η ακολουθία του αρραβώνα, αρχίζει το ιερό μυστήριο του γάμου. «Εις σάρκα μίαν» και τα λοιπά… Ήταν να το πάθουμε και αυτό με τα τζιμάνια που μας κυβερνούν… Να αποκτήσει πρόσβαση και επιρροή στα νότια Βαλκάνια η «ψόφια» εδώ και δεκαετίες Βουλγαρία. Πραγματικός γεωπολιτικός σεισμός στον μικρόκοσμο της γειτονιάς μας. Που αποδεικνύει ότι η μεν Βουλγαρία δεν είναι ψόφια, αλλά παριστάνει τον «ψόφιο κοριό» και δαγκώνει όποτε πρέπει. Αντιθέτως, εντελώς ψοφοδεείς είναι οι δικοί μας πολιτικοί και διπλωμάτες, που κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου και νομίζουν ότι ξεμπέρδεψαν παραχωρώντας γλώσσα και εθνότητα στους Σκοπιανούς.
Μάλλον δεν περίμεναν ότι θα μπουν στο πλάνο και οι Βούλγαροι. Η στρατηγική της Σόφιας ήταν πραγματικά μεγαλοφυής: Άφησαν την Ελλάδα να εκτεθεί, να κάνει τα χατίρια των ξένων εις βάρος των εθνικών της συμφερόντων και να χαρίσει διά της πλαγίας «μακεδονική ταυτότητα» στους Βόρειους γείτονες. Στη συνέχεια, οι Βούλγαροι παρενέβησαν σε μια φαινομενικά «ασήμαντη λεπτομέρεια», τον προσδιορισμό της γλώσσας. Ο αγαπημένος των Δυτικών, Μπορίσοφ, που κοιμάται με το περίστροφο στο κομοδίνο, έγραψε στα παλιά του τα παπούτσια και τη Μέρκελ και τους Αμερικανούς. Μπλόκαρε τους Σκοπιανούς στον δρόμο προς την Ευρώπη, μέχρις ότου ικανοποιηθούν οι αξιώσεις του. Και, φυσικά, κανένας δεν τόλμησε να του πει πώς, τι, γιατί.
Οι Βούλγαροι προέβαλαν ένα λογικοφανές επιχείρημα περί σφετερισμού γλώσσας. Προσέξτε: Δεν ενοχλούνται καθόλου με τον γεωγραφικό προσδιορισμό «Μακεδονία», στον βαθμό μάλιστα που εξυπηρετεί και τους δικούς τους μύχιους πόθους. Θεωρούν, όμως, ότι οι σλαβικής προέλευσης κάτοικοι των Σκοπίων έχουν βουλγαρικές ρίζες. Και η γλώσσα που μιλούν είναι βουλγαρικό ιδίωμα. «Αφού, όταν μιλάμε μεταξύ μας καταλαβαινόμαστε μια χαρά, γιατί θέλετε να λέτε ότι η γλώσσα σας είναι μακεδονική; Μια χαρά βουλγάρικα μιλάτε» είπαν στους Σκοπιανούς, και καθόλου τυχαία. Γιατί έτσι εγγράφουν δικαιώματα στη μελλοντική διαχείριση της περιοχής. Έχουν ζωτικό εθνικό συμφέρον να καταγραφεί επίσημα στα διεθνή κατάστιχα η γλώσσα των Σκοπιανών ως βουλγαρική. Θα περίμενε κανείς ότι αυτή η απαίτηση της Σόφιας θα σκόνταφτε στον «μακεδονισμό», από τον οποίο αντλούν λόγο ύπαρξης οι Σκοπιανοί. Και στην όποια εθνική τους αξιοπρέπεια. Οι σχέσεις με τη Σόφια έχουν περάσει από πολλές διακυμάνσεις και οι περισσότερες πολιτικές δυνάμεις απορρίπτουν το ενδεχόμενο βουλγαρικής «πατρωνίας».
Φαίνεται, όμως, ότι είχε γίνει πολύ καλή δουλειά. Υπογείως, κάτω απ’ τη μύτη σίγουρα της -μονίμως εν υπνώσει- Ελλάδας, πιθανότατα όμως με την ενθάρρυνση κάποιου ξένου παράγοντα που θα ήθελε τη σύζευξη της Βουλγαρίας με τα Σκόπια.
Αιφνιδιάζοντας τους πάντες (εκτός ίσως από αυτούς που τον δασκάλεψαν), ο Ζόραν Ζάεφ των Πρεσπών έδωσε συνέντευξη, λέγοντας, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι Βούλγαροι και Σκοπιανοί είναι… αδέλφια που χωρίστηκαν λόγω της μεταπολεμικής δημιουργίας της Ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας!
Η πρωτοφανής αυτή δήλωση προκάλεσε σοκ ακόμη και στο ίδιο του το κόμμα, με κορυφαία στελέχη να στρέφονται εναντίον του ζητώντας να ανακαλέσει. Μέχρι και η «ιερή αγελάδα» του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, ο πρώην πρόεδρος και πρωθυπουργός Μπράνκο Τσερβενκόφσκι, χαρακτήρισε τη συνέντευξη σκανδαλώδη και ζήτησε να συγκληθεί άμεσα η κεντρική επιτροπή του SDSM για να τοποθετηθεί, απειλώντας με παραίτηση από την κομματική του ιδιότητα. Σας ξαναλέω, όμως: Η δουλειά ήταν καλά στημένη. Το αίτημα απορρίφθηκε με συνοπτικές διαδικασίες, ενώ διευκρινίστηκε ότι οι απόψεις Ζάεφ εκφράζουν συλλογικές θέσεις. Οπως ήταν φυσικό, στα… κεραμίδια ανέβηκε και το εθνικιστικό κόμμα VMRO-BND της αντιπολίτευσης, αντιδράσεις όμως υπήρξαν και στη Σερβία καθώς ο Ζάεφ άφησε εμμέσως να εννοηθεί ότι αυτή υποδαύλισε την ψυχρότητα με τους Βούλγαρους «αδελφούς». Ενας διακεκριμένος Σέρβος ιστορικός προέτρεψε σαρκαστικά τους Σκοπιανούς, τώρα που δεν δεσμεύονται από την πρώην Γιουγκοσλαβία, να τρέξουν να ενσωματωθούν στη Βουλγαρία για να λύσουν το συναισθηματικό τους πρόβλημα.
Μόνο που αυτές οι απόψεις δεν έχουν πάντα πλάκα. Αναθεωρώντας την Ιστορία ο Ζάεφ εξωράισε και τη βουλγαρική κατοχή στην ευρύτερη γεωγραφική περιφέρεια της Μακεδονίας, λέγοντας ότι τελικά δεν ήταν και τόσο… φασιστική. Προφανώς όχι και τόσο κτηνώδης όσο την έζησαν οι παππούδες μας στη βόρεια Ελλάδα. Ίσως δε και ιστορικά επιβεβλημένη… Το απότομο αλληθώρισμα Ζάεφ προς τη Βουλγαρία χαιρετίστηκε με τον ανάλογο τρόπο από αξιωματούχους της γειτονικής χώρας, όπως ο προερχόμενος από το -επίσης εθνικιστικό- βουλγαρικό VMRO, υπουργός Αμυνας της Σόφιας, που είπε όμως ότι χρειάζονται και «γραπτές δεσμεύσεις». Κάτι σαν… Πρέσπες πιθανόν, που αυτή τη φορά θα αναγνωρίζουν τη νομιμότητα της βουλγαρικής επικυριαρχίας αρχικά στη «Βόρεια Μακεδονία» και για νοτιότερα… βλέπουμε.
Είναι πολλές οι φάπες που τρώμε και δεν αντέχονται… Η Βουλγαρία του Μπορίσοφ δεν είναι Βουλγαρία του Ζίβκοφ – ας το καταλάβουμε. Δεν συμμερίζεται τις ανησυχίες μας. Βλέπει τη διένεξη στο Αιγαίο ως ευκαιρία να προβάλει δικές της μεγαλοϊδεατικές αξιώσεις.
Προσπαθώ, όμως, να ανακαλύψω γιατί αυτή η διαφορά «εθνικής αυτοπεποίθησης» μεταξύ των δικών μας πολιτικών, που μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον σιγουριάς και ασφάλειας, και των Βουλγάρων, που είδαν και έπαθαν να συνέλθουν από το μετατραυματικό σοκ της κομμουνιστικής περιόδου. Γιατί οι δικοί μας δυσκολεύονται να θέσουν βέτο για την Τουρκία, την ώρα που τα κανόνια της μας σημαδεύουν και οι Βούλγαροι χαλάνε το κέφι των Γερμανών απλά και μόνο για να επιβάλουν τη δική τους ιστορική ανάγνωση; Γιατί οι δικοί μας είναι τόσο ευάλωτοι στις ξένες πιέσεις; Γιατί πιάνονται κορόιδα στα παζάρια με πολύ πιο αδύναμους αντιπάλους, όπως τα Σκόπια και η Αλβανία; Δεν υπάρχει εύκολη απάντηση. Και, σίγουρα, όχι κολακευτική για αυτούς που μας κυβερνούν…