Μια εξαιρετικώς ενδιαφέρουσα δημοσκόπηση για τον φιλελευθερισμό στην Ελλάδα μού έστειλε προχθές προς μελέτη ο φίλος επικεφαλής της εταιρίας δημοσκοπήσεων Kapa Research Ντίνος Ρουντζούνης μαζί με τα συμπεράσματά της και ένα σημείωμα του δρος Αθανασίου Γραμμένου, ο οποίος ηγείται του ελληνικού παραρτήματος του Ιδρύματος Φρίντριχ Νάουμαν στην Αθήνα.
Από τον Μανώλη Κοττάκη
«Εστία»
Το γερμανικό ίδρυμα ήταν ο εντολεύς της δημοσκοπήσεως και, αν κρίνω από τις καταληκτικές ερωτήσεις που υποβλήθηκαν στους πολίτες, αυτό που διερευνήθηκε δεν ήταν μόνο ο βαθμός αποδοχής του φιλελευθερισμού στην Ελλάδα αλλά και η πιθανότης επιτυχίας ενός ανεξάρτητου κόμματος του φιλελεύθερου Κέντρου στις προσεχείς -με απλή αναλογική- εκλογές. Στα αριστερά της Ν.Δ. Τα εγχειρήματα του Ποταμιού, της Φιλελεύθερης Συμμαχίας και της Δημιουργίας Ξανά που δοκιμάστηκαν σε προηγούμενες αναμετρήσεις απέτυχαν.
Ο Έλλην Γκένσερ δεν ευρέθη, ακόμη αναζητείται. Διάβασα με συμπάθεια την έρευνα, ως μέλος της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ είχα παρακολουθήσει πολλές φορές ημερίδες των Ιδρυμάτων Αντενάουερ (κυρίως) και δευτερευόντως Νάουμαν (στην Ελλάδα επισήμως από το 2012) και γνωρίζω άριστα τι τα απασχολεί. Τι ψάχνουν. Παρά τη σαφή πρόοδο που υπάρχει από το 1990 στην κοινωνία μας, ειδικώς στη νέα γενιά, δεν νομίζω ότι αυτό που ψάχνουν υπάρχει.
Η Ελλάς δεν είναι φιλελεύθερη χώρα όπως την εννοούν και οι πολίτες προσφεύγουν σε αμιγώς φιλελεύθερες λύσεις σε εξαιρετικώς έκτακτες περιστάσεις. Για να απαλλαγούν από κακές, κάκιστες κυβερνήσεις ή επικίνδυνους πρωθυπουργούς, όπως το ΠΑΣΟΚ του 1989 ή ο ΣΥΡΙΖΑ του 2019.
Οι φιλελεύθεροι μεταπολεμικώς κυβερνούν βραχυβίως την Ελλάδα και ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ο πρώτος που καλείται να σπάσει τον κανόνα. Γιατί βραχυβίως; Διότι ο συντηρητισμός είναι ο πλειονοτικός παραδοσιακός κορμός της ελληνικής κοινωνίας και ο φιλελευθερισμός ο μειονοτικός πλούτος που μπολιάζει με πρωτοπορίες τον κορμό. Δεν είναι αυτός ο κορμός της ελληνικής κοινωνίας όμως. Η έρευνα το αποδεικνύει περίτρανα: Τόσο ο κορμός της ελληνικής κοινωνίας όσο και η συντριπτική πλειονότης των ψηφοφόρων της Ν.Δ. είναι συντηρητικοί. Με την καλή έννοια. Εις τρόπον ώστε, αν έπρεπε να τεθεί ένα ερώτημα, αυτό δεν θα ήταν αν πρέπει να ιδρυθεί ανεξάρτητο κόμμα του κοσμοπολίτικου Κέντρου, αλλά ανεξάρτητο κόμμα του πατριωτικού Κέντρου. Κόμμα που να συνθέτει και όχι να γκετοποιεί. Και κατά τούτο απορώ με το συμπέρασμα του δρος Αθανασίου Γραμμένου, ότι η έρευνα ενθαρρύνει την ίδρυση φιλελεύθερου κόμματος. Κωδικοποιώ απαντήσεις:
– Το 54% των Ελλήνων πιστεύει στην ελεύθερη αγορά και το 40% στον κρατικό σχεδιασμό (!)
– Το 65% των Ελλήνων θέλει το κράτος ρυθμιστή της ελεύθερης αγοράς.
– Το 71% ζητά να διαμορφώνει το κράτος και όχι η ελεύθερη αγορά τις τιμές των αγαθών (!)
– Δεύτερη πιο δημοφιλής ιδεολογία μετά το Κέντρο είναι ο… σοσιαλισμός!
– Το 64% των Ελλήνων είναι κατά της παγκοσμιοποίησης και το 52% ζητά την απαγόρευση της δημοσίευσης απόψεων που θεωρούνται επικίνδυνες.
– Το 66% των Ελλήνων θεωρεί ότι οι μετανάστες «επιβαρύνουν», το 66% διαφωνεί με το τέμενος (με αποχρώσεις), το 60% λέει «όχι» στην υιοθεσία τέκνων από ομοφυλοφίλους, το 47% «όχι» στην κάνναβη και το 70% «όχι» στις καταλήψεις.
– Ο Στρατός είναι ο πρώτος σε εμπιστοσύνη θεσμός (69%) σε ένα σκηνικό που καταρρέει, ενώ το 50% των Ελλήνων (έναντι 47%) ζητά σύρραξη με την Τουρκία, αν χρειαστεί, καθώς οι παραχωρήσεις που κάνουν στα εθνικά θέματα οι πολιτικοί θεωρούνται (64%) υπερβολικές.
– Ακόμη και οι θεσμοί της δημοκρατίας, η οποία ως πολίτευμα θεωρείται αποδεκτό με τα προβλήματά του (91%), είναι υπό κατάρρευση: Δικαιοσύνη, ΜΜΕ, Εκκλησία, κόμματα, Κοινοβούλιο, συνδικαλιστές, τράπεζες είναι στα τάρταρα της εμπιστοσύνης. Κατά μείζονα λόγο τα ποσοστά του συντηρητισμού είναι στον «ουρανό» μεταξύ των ψηφοφόρων της Ν.Δ., όπως η έρευνα επισημαίνει. Οι νεοδημοκράτες ζητούν νόμο και τάξη σε ποσοστό 60% (39% ο εθνικός μέσος όρος), να λαμβάνεται υπ’ όψιν η θρησκεία στη χάραξη πολιτικής σε ποσοστό 53% (32% ο μέσος όρος), επιθυμούν ολιγότερα δικαιώματα (39% έναντι 62%) και περισσότερη δικαιοσύνη και αξιοκρατία. Αυτό είναι και το μέγα ζητούμενο της κοινωνίας στο σύνολό της: Οι αξίες για τις οποίες διψά είναι η δικαιοσύνη και η αξιοκρατία, και τριτευόντως τα ανθρώπινα δικαιώματα, που τόσο λανσάρονται από τα ΜΜΕ. Θεωρώ κορωνίδα των συμπερασμάτων της έρευνας το εύρημα που λέει ότι το 82% των οπαδών της Ν.Δ. βλέπει ως «απειλή» τον ΣΥΡΙΖΑ και το 70% των οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ «απειλή» τη Ν.Δ.
Ποσοστό που «αβγατίζει» όσο οι βάσεις των κομμάτων της Αριστεράς θα συναντώνται στην πορεία του Πολυτεχνείου του 2019, στο Εφετείο το 2020, στα επεισόδια για το Πολυτεχνείο το 2020. Εκτός από δύο Αμερικές, έχουμε με τις παρούσες πολωτικές ηγεσίες και δύο Ελλάδες. Αναβιώνουν σταδιακώς σκληρές διαχωριστικές γραμμές: Κράτος – Αγορά, Γηγενείς – Μετανάστες, Αντιδεξιά – Aντικομμουνισμός, Δικαιωματισμός – Αντιδικαιωματισμός, Εκκλησία – Τζαμιά, Χριστιανισμός – Ριζοσπαστικό Ισλάμ, Σύστημα – Αντισύστημα, Τάξη – Αταξία, Παγκοσμιοποίηση – Αντιπαγκοσμιοποίηση.
Τα πραγματικά ζητούμενα σε αυτή τη φάση είναι δύο: Η σύνθεση των δύο Ελλάδων. Και η αποκατάσταση της νοσούσης φιλελεύθερης δημοκρατίας στα μάτια των πολιτών. Διότι ούτε φιλελευθερισμό έχουμε όταν οι πολίτες ζητούν να διαμορφώνει το κράτος τις τιμές των αγαθών ούτε φιλελεύθερη δημοκρατία όταν οι πολίτες αμφισβητούν και τους τέσσερις πυλώνες της – Κοινοβούλιο, κόμματα, Δικαιοσύνη, ΜΜΕ.
Έχουμε νοθευμένο φιλελευθερισμό, των ολιγοπωλιακών καρτέλ και της αναξιοκρατίας, αλλά και υπό αμφισβήτηση αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Για να φθάνει ο Ελλην, το πιο ελεύθερο πνεύμα του κόσμου, να ζητά τη βοήθεια του κράτους για να σωθεί από την αισχροκέρδεια, τη φτώχεια και την αναξιοκρατία, για να μας λέει καταπρόσωπο ότι «ΜΜΕ και πολιτική είστε σφιχταγκαλιασμένοι και δεν σας εμπιστεύομαι» (τα τελευταία δύο χρόνια περισσότερο μάλιστα) και για να φωνάζει «όχι άλλες παραχωρήσεις» στα εθνικά θέματα, σημαίνει ότι το «Όχι» του δημοψηφίσματος ανασυγκροτείται ανεπαισθήτως και, μάλιστα, χωρίς τον συστημικό ΣΥΡΙΖΑ. Για όσο χρόνο δεν υπάρχει κάτι που να το εκφράζει ενωτικά οι δύο Ελλάδες θα κρατούν μέσα τους αυτά που τους ενώνουν και θα κονταροχτυπιούνται στους ανά την επικράτεια καφενέδες του facebook και του twitter γι’ αυτά που τις διχάζουν. Υποστηρίζοντας απρόθυμα πολωτικές ηγεσίες.
Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι τι άποψη έχουν οι Ελληνες για τον φιλελευθερισμό, αλλά για ποιον φιλελευθερισμό. Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός του υπουργού Οικονομικών του Αντενάουερ Λούντβιχ Ερχαρτ πάντως -που ταιριάζει στη φύση του κατά βάση κρατιστή Ελληνα, ο οποίος δεν εμπιστεύεται τη στημένη «αυτορρύθμιση» της αγοράς- είναι μάλλον αποσυνάγωγος σήμερα στην κεντροδεξιά παράταξη. Προελαύνει ο φιλελευθερισμός των ολιγοπωλίων.