Στην Ρήνεια, το μικρό νησάκι που λειτούργησε ως χώρος καραντίνας τον 19ο έως τις αρχές του 20ού αιώνα επικεντρώνεται το πενταετές πρόγραμμα έρευνας πεδίου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, που άρχισε το 2019.
«Η Ρήνεια υπήρξε τόπος με ιδιόρρυθμη ιστορία στην αρχαιότητα. Γνωστή και με το όνομα «Ορτυγία», ήταν η γενέτειρα της δίδυμης αδελφής του Απόλλωνος, της Αρτέμιδος, σύμφωνα με τον μύθο. Σήμερα, η Ρήνεια ή «Μεγάλες Δήλες» για τους Μυκονιάτες, ονομασία που δηλώνει την διαχρονική σχέση των δύο νησιών, είναι χωρισμένη σε «παρτίδες», δηλαδή σε αγροτικές εκτάσεις τις οποίες ο Δήμος Μυκόνου εκμισθώνει σε Μυκονιάτες για αγροτική και κτηνοτροφική χρήση» τονίζει χαρακτηριστικά το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Εκατόν είκοσι χρόνια μετά τις πρώτες ανασκαφές από τους Δημήτρη Σταυρόπουλλο και Δημοσθένη Πίππα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, επιστρατεύοντας τη σύγχρονη τεχνολογία, επιστρέφει στο μικρό νησάκι που βρίσκεται δίπλα στη Δήλο, όχι μόνο για να ολοκληρώσει την τεκμηρίωση των παλαιών ερευνών και των λεηλατημένων από αιώνες καταλοίπων της αρχαίας νεκροπόλεως των Δηλίων, αλλά και για να πραγματοποιήσει εντατική επιφανειακή έρευνα σε ολόκληρο το νησί.
Στην περιοχή της δηλιακής νεκροπόλεως έγιναν καθαρισμοί στον αγρό με την
μεγάλη σαρκοφάγο της ρωμαίας Τερτίας Ωραρίας και τον ευμεγέθη λέοντα της
Ρήνειας, με στόχο την τεκμηρίωση των πολυάριθμων ορατών ταφικών
κατασκευών και των πολυπληθών μαρμάρινων αρχιτεκτονικών μελών,
βωμών, σαρκοφάγων κλπ.
Βορειότερα, καθαρίσθηκε και αποτυπώθηκε το, ήδη ανεσκαμμένο, μεγάλο υπόγειο ταφικό οικοδόμημα με θήκες, καθώς και κατάλοιπα θολωτής επιστέψεως τάφου που παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με την μονόπτερη θόλο της αγοράς των Κομπεταλιαστών της Δήλου.
Στο πλαίσιο της έρευνας, εντοπίσθηκαν ερείπια που ανήκουν σε αρχαίες αγροικίες οι οποίες ανήκαν στο ιερό του δηλίου Απόλλωνα. Παράλληλα, ξεκίνησε η ανασκαφική διερεύνηση στο Χωμασοβούνι, μια σημαντική θέση στο όριο της δηλιακής νεκροπόλεως, με ορατά εντυπωσιακά μαρμαρινα αρχιτεκτονικά μέλη και θεμέλιο κατασκευής, σε άμεση οπτική επαφή με τη Δήλο.
Τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα σε ό,τι αφορά την προέλευση του δομικού υλικού των κτιρίων όχι μόνον της Ρήνειας αλλά και της Δήλου, όπως π.χ. των θεμελίων του ναού του Απόλλωνος.
Ακόμη πιο εντυπωδιακά ήταν τα αποτελέσματα για τα ερείπια του δημοσίου λοιμοκαθαρτηρίου στην παραλία. Εκεί παρέμεναν σε κάθαρση (προληπτική ή πραγματική, υποχρεωτική καραντίνα 5-40 ημερών) από τα μέσα του 19ου αι έως τις αρχές του 20ου, μολυσμένα και μη πλοία που κατέπλεαν από λιμάνια της Μεσογείου με προορισμό ελληνικά λιμάνια σε περιόδους εξάρσεως επιδημιών χολέρας και πανώλης. Από εκεί μάλιστα πέρασε για δύο ημέρες το 1901 ο Κωνσταντίνος Καβάφης στο πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα.