Το σχέδιο προμήθειας σκουπιδιάρικων και μηχανημάτων έργου, από 78 δήμους ύψους 84.770.000 ευρώ θυμίζει το περίφημο φιάσκο με τις μάσκες στα σχολεία – Το υπ. Εσωτερικών όρισε προδιαγραφές των οχημάτων ανεξάρτητα από τις ανάγκες ανά περιοχή.
Από τη Μαρία Παναγιώτου
«δημοκρατία»
Τι κοινό μπορεί να έχει το περίφημο φιάσκο με τις μάσκες στα σχολεία με δύο ομοειδή, νέα προγράμματα που στόχο έχουν την προμήθεια απορριμματοφόρων και την προμήθεια μηχανημάτων έργου από τους δήμους; Γιατί μπορεί οι δύο υποθέσεις εκ πρώτης όψεως να μην σχετίζονται, όμως εάν κοιτάξει κάποιος πιο κοντά και σίγουρα πιο προσεχτικά θα παρατηρήσει πολλές ομοιότητες. Οπως το γεγονός πως και στα δύο έργα οι τεχνικές προδιαγραφές ορίστηκαν από το υπουργείο Εσωτερικών αλλά και το γεγονός πως και τα δύο χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα «Φιλόδημος» και συγκεκριμένα το «Φιλόδημος ΙΙ».
Η υπόθεση με τις τεράστιες και δυσλειτουργικές μάσκες, που θα ήταν κωμωδία εάν δεν ήταν τραγωδία, δεδομένου πως πετάχτηκαν στον κάλαθο των αχρήστων 6.195.000 ευρώ είναι ήδη γνωστή σε κάθε γωνιά της Ελλάδας κι έχει αποτελέσει μία από τις μεγάλες πληγές της κυβέρνησης στη διαχείριση δημοσίων πόρων. Οι τεχνικές προδιαγραφές για την κατασκευή τους ορίστηκαν από το υπουργείο Εσωτερικών σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας και όχι από τους δήμους της χώρας όπως συνηθίζεται, ενώ τη σχετική απόφαση δεν υπέγραψε ο Τάκης Θεοδωρικάκος αλλά η υπηρεσιακή γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών Γεωργία Βαλάτσου. Και η ιστορία μοιάζει να επαναλαμβάνεται στην περίπτωση των απορριμματοφόρων και μηχανημάτων έργου. Μόνο που αυτή τη φορά το διακύβευμα δεν είναι της τάξης των 6.195.000 ευρώ, αλλά συνολικά της τάξης των 84.770.000(!)
Φωτογραφικό ενσταντανέ
Η απόφαση για τη δράση «προμήθεια απορριμματοφόρων και λοιπών οχημάτων αποκομιδής και μεταφοράς απορριμάτων και ανακυκλώσιμων υλικών», που θα ενίσχυε αρχικά 71 δήμους της χώρας, στο πλαίσιο του προγράμματος «Φιλόδημος ΙΙ», ανακοινώθηκε για πρώτη φορά στις 6 Αυγούστου.
Υπενθυμίζουμε πως το χρηματοδοτικό πρόγραμμα «Φιλόδημος» αποτελεί απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης κι εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2017. Μάλιστα, είχε τύχει θερμής υποδοχής από τους δήμους της χώρας, καθώς θα τους βοηθούσε να βελτιώσουν, μεταξύ άλλων, βασικά έργα υποδομών, με γενναίες χρηματοδοτήσεις, αφού ο προϋπολογισμός του μόνο για το 2018 άγγιζε τα 500.000.000 ευρώ, ενώ υπήρχε η δυνατότητα επέκτασης στα 2 δισ. ευρώ σε βάθος πενταετίας. Την υλοποίησή του ανέλαβε προφανώς το υπουργείο Εσωτερικών με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τη συνεργασία του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.
Στην αρχική απόφαση, λοιπόν, για τα απορριμματοφόρα, που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Αύγουστο, με αριθμό 50125/6-8-2020, ορίζονται από το υπουργείο Εσωτερικών, με ακρίβεια που προκαλεί τουλάχιστον προβληματισμό, οι τεχνικές προδιαγραφές που θα πρέπει να έχουν τα οχήματα διαφόρων τύπων, τα οποία θα επιλέξουν να αγοράσουν οι δήμοι, ανεξάρτητα από τις όποιες ειδικές ανάγκες τους. Κι αυτό, φυσικά, κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας, η οποία ορίζει πως οι δήμοι είναι υπεύθυνοι μεταξύ άλλων και για την κατάρτιση των όρων και των τεχνικών προδιαγραφών των προμηθειών. Στα έγγραφα δε που ζητούσε το υπουργείο Εσωτερικών να υποβάλουν οι δήμοι για την αίτηση χρηματοδότησης περιλαμβάνονταν μόνο η σύμβαση προμήθειας, το τιμολόγιο αγοράς, το πρωτόκολλο οριστικής παραλαβής και μία φωτογραφία για να επιβεβαιώνεται ότι τοποθετήθηκε στα οχήματα φωτογραφία ειδικής πινακίδας. Την απόφαση υπέγραφε και πάλι η υπηρεσιακή γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών Γεωργία Βαλάτσου, όπως ακριβώς και στην υπόθεση των μασκών.
Πριν από λίγες μέρες, και συγκεκριμένα την 1η Οκτωβρίου, το υπουργείο Εσωτερικών επανήλθε στο θέμα, εκδίδοντας τροποποίηση της απόφασης. Μεταξύ των όρων που τροποποιήθηκαν ήταν ο ίδιος ο τίτλος του έργου, που μετονομάστηκε στενά σε «Προμήθεια απορριμματοφόρων οχημάτων» (σ.σ.: ακολούθησε νέα απόφαση ειδικά για την «προμήθεια μηχανημάτων έργου ή και συνοδευτικού εξοπλισμού»). Ακόμη, με βάση την τροποποίηση, προστέθηκαν στο πρόγραμμα επτά επιπλέον δήμοι, ανεβάζοντας το σύνολο των δήμων που θα ωφεληθούν στους 78 και το ποσό της χρηματοδότησης στα 55.770.000 ευρώ (απόφαση η οποία κρίνεται προφανώς εξαιρετικά θετική).
Το πιο ενδιαφέρον, όμως, είναι πως προστέθηκε ένας όρος που κάνει ακόμη πιο δεσμευτικές τις τεχνικές προδιαγραφές. Συγκεκριμένα, στα έγγραφα που πρέπει να υποβάλουν οι δήμοι για την αίτηση χρηματοδότησης προστέθηκε και μία «βεβαίωση του δήμου στην οποία θα αναφέρεται ρητά η τήρηση των τεχνικών προδιαγραφών ανάλογα με τον τύπο του οχήματος του Παραρτήματος ΙΙ». Τι είχε προηγηθεί; Ισως μερικά αιτήματα ένταξης δήμων που είχαν αποφασίσει πως δεν θα τηρήσουν τις προδιαγραφές γιατί δεν τους καλύπτουν.
Δεν μπορεί, λοιπόν, να αδικήσει κάποιος τις σχετικές με το θέμα πηγές, τις οποίες προσέγγισε η «κυριακάτικη δημοκρατία», όταν κάνουν λόγο για δυνατή οσμή φωτογραφικής διάταξης. Τα τεχνικά χαρακτηριστικά που αναφέρονται, εξάλλου, κάνουν τους ειδικούς του κλάδου, να μιλούν για μία -και μόνο μία- εταιρία, η οποία μπορεί να προμηθεύσει τα συγκεκριμένα οχήματα. Την τροποποίηση της απόφασης υπέγραψε και πάλι η κυρία Βαλάτσου και όχι ο κ. Θεοδωρικάκος.
Κι άλλα εκατομμύρια με… ειδικά χαρακτηριστικά
Στις 6 Οκτωβρίου δημοσιεύτηκε η επόμενη απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών για την «προμήθεια μηχανημάτων έργου ή και συνοδευτικού εξοπλισμού», ύψους 29.000.000 ευρώ. Σε αυτήν συμπεριελήφθησαν 75 δήμοι, ενώ δόθηκαν και πάλι με ακρίβεια οι τεχνικές προδιαγραφές. Αυτή τη φορά, ευθύς εξαρχής οι προδιαγραφές έγιναν δεσμευτικές, καθώς ορίστηκε κι εδώ πως για να υποβάλλουν αίτημα χρηματοδότησης οι δήμοι πρέπει να καταθέσουν βεβαίωση στην οποία θα αναφέρεται ρητά πως τις έχουν ακολουθήσει.
Πλέον, αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον οι επίσημες αντιδράσεις των δήμων αλλά και της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) σε σχέση με το θέμα. Η «κυριακάτικη δημοκρατία» επικοινώνησε φυσικά με μία σειρά δημοτικών παραγόντων, προκειμένου να κομίσει κάποιες απόψεις. Στην πλειονότητά τους εξέφρασαν προβληματισμό τόσο για τον καθορισμό των τεχνικών προδιαγραφών όσο και για τον δεσμευτικό χαρακτήρα αυτών των προδιαγραφών, εκφράζοντας την άποψη πως -προφανώς- σε αυτά τα προγράμματα χρειάζεται ευελιξία, γιατί κάθε δήμος έχει διαφορετικό μοντέλο αποκομιδής, διαφορετικά χαρακτηριστικά, ακόμη και διαφορετικό οδικό δίκτυο, επομένως διαφορετικές ανάγκες και κανένας δεν μπορεί να ακολουθήσει την πεπατημένη. Πολλοί, μάλιστα, εξέφρασαν την άποψη πως κάποια από τα τεχνικά χαρακτηριστικά προσκρούουν σε προδιαγραφές που θέτει το υπουργείο Μεταφορών, ενώ άλλοι των οποίων οι δήμοι δεν εξυπηρετούνται από τις προδιαγραφές, δήλωσαν πως θα καταθέσουν προτάσεις με βάση τις ανάγκες τους και θα ξεσηκώσουν κύμα διαμαρτυρίας, εάν τελικά δεν λάβουν τη χρηματοδότηση.
Και κάπου εδώ μπαίνουν μερικά ερωτήματα:
Αλήθεια, θα περάσουν από το Ελεγκτικό Συνέδριο τόσο συγκεκριμένες προδιαγραφές ή θα κριθούν φωτογραφικές; Τι άποψη θα έχει άραγε το Ελεγκτικό Συνέδριο για το γεγονός πως κατά παράβαση της νομοθεσίας, οι προδιαγραφές δόθηκαν από το υπουργείο κι όχι από τους δήμους με βάση τις ανάγκες τους; Μήπως, τελικά, ο δρόμος που χάραξαν οι… μάσκες τώρα διαπλατύνεται;