Του Μιχαλη Ψύλου
“ Βλέπουμε μια καταιγίδα να συσσωρεύεται κατά τους επόμενους έξι μήνες» εκτιμά ο καθηγητής Ασόκα Μόντι , πρώην αναπληρωτής διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Ευρώπη.
Μιλώντας στην βρετανική Telegraph ο Μόντι, καθηγητής στη διεθνή οικονομική πολιτική και λέκτορας δημοσίων και διεθνών υποθέσεων στη Σχολή Δημοσίων και Διεθνών Υποθέσεων στο πανεπιστήμιο Πρίνστον προειδοποιεί οτι το χειρότερο σενάριο του ΟΟΣΑ δειχνει οτι το επόμενο έτος το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ θα φτάσει έως το 229% στην Ελλάδα, 192% στην Ιταλία, 158% στην Πορτογαλία, 152% στη Γαλλία και 150% στην Ισπανία. «Τα χρέη πρέπει να εξοφληθούν και πολλά νέα χρέη είναι εγγυημένα από κυβερνήσεις που δεν μπορούν να πληρώσουν. Η ΕΚΤ έχει ήδη αγοράσει το 25% του χρέους της Ιταλίας και θα έχει αγοράσει το ήμισυ έως το επόμενο έτος. Μπορεί να μην υπάρχει τεχνικό όριο, αλλά η ΕΚΤ δεν είναι μια κανονική κεντρική τράπεζα: είναι μια τράπεζα για μια ομοσπονδία κρατών, επομένως υπάρχει ένα πολιτικό όριο» σημειώνει ο Ινδός οικονομολόγος . Τραπεζικές πηγές ωστόσο επισημαίνουν ότι πολύ συχνά οι απαισιόδοξες αυτές αναλύσεις υποτιμούν το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η ΕΚΤ. Η χρονική επέκταση και η αύξηση του πανδημικού της προγράμματος (ΡΕΡΡ) μπορούν να κρατήσουν τα επιτόκια χαμηλά για πολλά χρόνια μια να απομακρύνουν μια κρίση χρέους δίνοντας χρόνο στις κυβερνήσεις να κάνουν τις απαραίτητες προσαρμογές. Άλλωστε, και παρά τη δύσκολη κατάσταση, το επιτόκιο του ελληνικού δεκαετούς ομολόγου βρίσκεται και πάλι κάτω από το 1%, υπενθυμίζουν οι πηγές αυτές. Το θέμα βέβαια είναι αν η ΕΚΤ θα μπορέσει να συνεχίσει να κάνει τα μαγικά της αν οι κυβερνήσεις χάσουν τελείως τον έλεγχο των δημοσίων οικονομικών και η ανάκαμψη το 2021 είναι πολύ πιο ασθενική από την αναμενόμενη – ιδίως στην Ιταλία. Εκτός αυτών, το επίπονο νοικοκύρεμα της περιόδου 2016-18 στην Ελλάδα διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στο να παραμείνουν τα δημόσια οικονομικά υπό κάποιον έλεγχο εφέτος.
Η βρετανική Telegraph εκτιμά παντως οτι η Ευρωζώνη «ολισθαίνει περαιτέρω σε μια παγίδα αποπληθωρισμού – χρέους, με κίνδυνο μια παρατεταμένη οικονομική ύφεση στις νότιες χώρες και μια αργή κρίση αφερεγγυότητας.Η καθοδική πτώση προκύπτει καθώς ένα δεύτερο κύμα του Covid-19 απειλεί να τσακίσει την εύθραυστη ανάκαμψη πριν φτάσει σε “ταχύτητα διαφυγής”. Η Μαδρίτη επέστρεψε στην καραντίνα. Το Παρίσι βρίσκεται σε «μέγιστη επιφυλακή» καθώς το ποσοστό των ασθενών με κορωνοϊό σε εντατική θεραπεία έφτασε το όριο κινδύνου του 30%
Από μια διαστροφή της μοίρας, αυτές οι χώρες με τους υψηλότερους δείκτες χρέους υπέστησαν το μεγαλύτερο οικονομικό σοκ από τον κορονοιό , ωθώντας τη δυναμική του χρέους προς σημείο μη αναστρέψιμο. «Η ανησυχία μας είναι ότι η Ιταλία και η Ισπανία θα μείνουν πίσω», δήλωσε τονίζει ο αναλυτής Ντέιβιντ Ουεν του οίκου Jefferies.
Στο πλαίσιο αύριο « η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει χάσει εντελώς τον έλεγχο της διαδικασίας πληθωρισμού. Είναι πολύ σοβαρό», υποστηρίζει ο καθηγητής Μόντι.
Δεν φαίνεται φως για το Ταμείο Ανάκαμψης
Η βρετανική εφημερίδα γράφει οτι οι αγορές έχουν επενδύσει πολύ εμπιστοσύνη στη δημοσιονομική ώθηση από το ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ ύψους 750 δισ. Ευρώ. Ωστόσο, σχέδια που διέρρευσαν από το ιταλικό Υπουργείο Οικονομικών δείχνουν πόσο απογοητευτικό αυτό είναι πιθανό να αποδειχθεί μόλις τα χρήματα κατανεμηθούν σε 27 χώρες έως το 2026. Ούτε είναι σαφές πότε το Ταμείο Ανάκαμψης θα δει το φως της ημέρας, καθώς η Πολωνία και η Ουγγαρία έχουν απειλήσει να εμποδίσουν την έγκριση εξαιτίας μιας ρήτρας «καλής συμπεριφοράς», και η Φινλανδία και οι Κάτω Χώρες ενδέχεται να προχωρήσουν σε δημοψηφίσματα.
Η εξέλιξη αυτή συνοδεύεται με μια τεράστια διόγκωση και του ιδιωτικού χρέους με τους οργανισμούς αξιολόγησης να προειδοποιούν ότι θα μπορούσε να υπάρξει ένα κύμα χρεοκοπιών όταν λήξουν τα προγράμματα επιδότησης εργασίας και οι αναστολές καταβολής χρεών.
Ερευνα του ινστιτούτου Bruegel στις Βρυξέλλες διαπίστωσε ότι σχεδόν το ένα τρίτο των ευρωπαϊκών νοικοκυριών υπολόγιζαν ότι δεν θα μπορούσαν να καλύψουν μια απροσδόκητη δαπάνη ακόμη και πριν από την κρίση του κορονοιού . Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης έχουν περισσότερες «οικονομικά ευάλωτες» οικογένειες. Το 44% των νοικοκυριών του Ηνωμένου Βασιλείου πριν από την κρίση δεν θα ήταν σε θέση να καλύψει τους λογαριασμούς εάν χανόταν η κύρια πηγή εισοδήματός τους για μια περίοδο τριών μηνών.
Η απώλεια ενός μισθού είναι η βασική αιτία για οικονομικά προβλήματα, επομένως μέχρι τώρα τα προγράμματα στήριξης των εργαζομένων απορροφούσαν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο της πανδημίας. Ωστόσο, πολλές κυβερνήσεις σχεδιάζουν να καταργήσουν αυτή τη στήριξη, προκαλώντας δραματική άνοδο της ανεργίας.
Οι μικρές επιχειρήσεις είναι πιο ευάλωτες, καθώς τείνουν να βασίζονται σε έναν μικρότερο αριθμό πελατών και ίσως να μην έχουν πρόσβαση σε όλα τα προγράμματα στήριξης της κυβέρνησης. Άλλωστε και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανέφερε τη βιωσιμότητα του χρέους των νοικοκυριών ως έναν από τους κινδύνους στην τελευταία αναθεώρηση της έκθεσης χρηματοοικονομικής σταθερότητας τον Μάιο. Συμφωνα παντως με τραπεζικες πηγες η κατάσταση στην Ελλάδα επιδεινώνεται περαιτέρω από τα αυστηρά πιστωτικά κριτήρια που επιβάλει ο SSM στις συστημικές τράπεζες για την παροχή ρευστότητας.Η προσωρινή απαλλαγή από την αποπληρωμή δανείων θα μπορούσε να το μετριάσει αυτό, αλλά μόνο βραχυπρόθεσμα. Η καταιγίδα έρχεται …