22α Σεπ. 1955. Καταδρομική Επιδρομή της ΕΟΚΑ στο μεταλλείο Μιτσερού.
23η Σεπτ. 1955. Η μεγάλη απόδραση αγωνιστών της ΕΟΚΑ, από το κάστρο-φυλακή της Κερύνειας.
Τιμητική αφιερωματική προώθηση, από Αντώνη Αντωνά. (Ενδεικτκά αποσπάσματα.)
Ο Διγενής, μετά το αποτέλεσμα της 10ης Συνόδου της Γ.Σ του ΟΗΕ, αποφάσισε να επιταχύνει την δράση του. Το πρόβλημα όμως ήταν εν γένει ο οπλισμός και τα πυρομαχικά κι επειδή οι ποσότητες που έρχονταν απο την Ελλάδα και καθυστερούσαν και δεν έφταναν, αποφάσισε να δράσει ο ίδιος με την Οργάνωση και να τα πάρει απο τα μεταλλεία του νησιού και τους Άγγλους.
Έδωσε εντολή στον Ρένο Κυριακίδη (Ρωμανό) να επιτεθεί με την ομάδα του στο μεταλλείο Μιτσερού και να αποσπάσει όσες ποσότητες μπορούσε σε δυναμίτιδα απο τις αποθήκες του. Η επιχείρηση έγινε στις 22 Σεπτεμβρίου 1955 8 κιβώτια δυναμίτιδας (1500 ράβδοι) βάρους 18 κιλών το καθένα, 100 περίπου κιλά βραδύκαυστης θρυαλλίδας (φυτιλιού) και 2000 πυροκροτητές (καψούλια).
Αργότερα, τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου, θα ακολουθήσει κι άλλη επιχείρηση αρπαγής εκρηκτικών, απο το ίδιο μεταλλείο, με την ίδια επιτυχία.
Στην επιχείρηση που έγινε υπό την ηγεσία του *Ρένου Κυριακίδη(Ρωμανού) έλαβαν μέρος οι αγωνιστές Χρίστος Τσιάρτας(Γιαγκούλας), Ανδρέας Αργυρίδης(Κικέρων), Χρίστος Μέδρης(Μουστάκι), Χαρίλαος Ξενοφώντος(Αθάνατος) και η επταμελής ομάδα της Αγίας Μαρίνας Ξυλάτου με επικεφαλής τον Ανδρέα Βενιζέλο(Φωκά) και τους αγωνιστές Ανδρέα Σιαπανή, Δημητράκη Παπαμιλτιάδη, Ανδρέα Κ. Κολοκοτρώνη, Σταύρο Κυπριανού, Περικλή Κυπριανού και Αυγουστή Ιερεμία. Αποσπασματικές πληροφορίες. Κορνήλιος Χατζηκώστας «ΑΜΙΑΝΤΟΣ-ΠΙΤΣΙΛΙΑ, Η καρδιά της ΕΟΚΑ», Εκδόσεις Φυλλίς, Λευκωσία 2015 eoniaellhnikhpisti
Σημειώνεται ότι στην περιοχή του Μιτσερού – Αμιάντου είχαν γίνει αρκετές καταδρομικές επιχειρήσεις υπό την αιγίδα του Ρένου Κυριακίδη….π.χ. 22 Ιουνίου, στις 22 Σεπτεμβρίου 18 Νοεμβρίου 1955 και είχαν στεφθεί με επιτυχία.
Από τις πρώτες καταδρομικές ενέργειες για «κλοπή» οπλισμού και εκρηκτικών υλών ήταν και επιχείρηση στον Αμίαντο στις 22 Ιουνίου 1955 και έγινε εναντίον της φρουράς των εκρηκτικών υλών του μεταλλείου απο τους Ρένο Κυριακίδη(Ρωμανό), Ευαγόρα Παπαχριστοφόρου(Γεράκι), Χαράλαμπο Ζαβλή(Ηρακλή), Θεοδόση Παπαχριστοδούλου(Κολοκοτρώνη), Λάμπρο Καυκαλίδη(Ακρίτα), Κυριάκο Κόκκινο(Μήτρο), Χαράλαμπο Μπαταριά(Βότση), Γιώργο Μιχαήλ(Οικονόμο), Αχιλλέα Ευσταθίου(Μίτα), Ανδρέα Αντωνιάδη(Λιόντο), Λάμπρο Μακρή, Βάσο Βασιλειάδη(Λατζιά), ΚώσταΠουργούρη.
Η επιχείρηση ξεκίνηση με την εξουδετέρωση της φρουράς και στη συνέχεια άρχισε η ρίψη χειροβομβίδων. Απο τους πυροβολισμούς και τις εκρήξεις οι στρατιώτες και οι αστυνομικοί τάχασαν άρχισαν να κλαίνε και κρύφτηκαν στο σταθμό χωρίς την παραμικρή αντίδραση. Απο την σφοδρή μάχη σκοτώθηκαν 12 στρατιώτες και ένας ή δυο κατάφεραν να ξεφύγουν κρυμμένοι σ’ ένα βαγόνι του μεταλλείου.
Γράφει ο Διγενής στα Απομνημονεύματα του Αγώνα της ΕΟΚΑ :
«…Η επίθεσις εναντίον της φρουράς Αμιάντου εγένετο υπό ραγδαιοτάτην βροχήν αιφνιδιαστικώς δι’ ισχυρών μέσων και επιτυχώς, μετά προηγουμένην αναγνώρισιν. Η εκ δώδεκα στρατιωτών φρουρά εξουδετερώθη πλήρως. Κατ’ ασφαλείς πληροφορίας δυο μόνον έμειναν άθικτοι, κρυβέντες κάτωθι βαγονίου μεταλλείου. Οι υπόλοιποι εφονεύθησαν ή ετραυματίσθησαν. Χαρακτηριστικόν είναι, ότι οι Άγγλοι στρατιώται του αστυνομικού σταθμού Αμιάντου, απέχοντες μόλις 200 μέτρα απο τον χώρον συμπλοκής μόλις ήκουσον τους πυροβολισμούς έσπευσαν να αποκρυβούν εντός του αστυνομικού σταθμού και μόνον την πρωίαν εξήλθον τούτου δια να περισυλλέξουν τους νεκρούς και τραυματίας συναδέλφους των.»
Μετά την ένοπλη επίθεση στον Αμίαντο, οι Βρετανοί μετακίνησαν όλη την ποσότητα απο δυναμίτες, που υπήρχε στο μεταλλείο (22.000 ράβδους), και την πήγαν στο μεταλλείο της Σκουριώτισσας. Στη διαδρομή τα στρατιωτικά αυτοκίνητα δέχθηκαν επίθεση απο αντάρτες της ΕΟΚΑ, που είχαν στήσει ενέδρα στο δρόμο μεταξύ Πλατανιών και Κακοπετριάς.
Συνεχίζει ο Διγενής στα Απομνημονεύματα του Αγώνα:
«..Μετά την ένοπλον επίθεσιν ή εν τη αποθήκη Αμιάντου ποσότης δυναμίτιδος απεφασίσθη υπό των Αρχών όπως μεταφερθή εις Σκουριώτισσαν, τη συνοδεία ενόπλων στρατιωτών. Καθ’ οδόν όμως και μεταξύ Κακοπετριάς και Πλατανιών οι Βρετανοί στρατιώται υπέστησαν επίθεσιν εξ ενέδρας υπό ανταρτικής ομάδος Κακοπετριάς. Κατά την σύγκρουσιν ταύτην εφονεύθησαν τρείς στρατιώτες και τέσσερες ετραυματίσθησαν. Εκ ημετέρων ουδεμία απώλεια.»
Μετά την επίθεση, οι Άγγλοι επέστρεψαν στον Αμίαντο να πάρουν ενισχύσεις, έτσι ώστε να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς Σκουριώτισσα. Λόγω αυτής της επιχείρησης οι Βρετανοί συνέλαβαν και οδήγησαν στο Τρόοδος για ανακρίσεις αρκετούς υπαλλήλους της εταιρείας Αμιάντου.
Την ίδια μέρα, η ΕΟΚΑ στο σχέδιο «Εξόρμηση προς την Νίκη», επετέθη εναντίον στρατιωτικών περιπόλων και αυτοκινήτων στο Βαρώσι και στα χωριά Ξυλοτύμπου και Ξυλοφάγου, με αποτέλεσμα τον φόνο και των τραυματισμό αρκετών στρατιωτών.
Στις 15 Δεκεμβρίου 1955, συλλαμβάνεται το ηγετικό στέλεχος της ΕΟΚΑ Ρένος Κυριακίδης, μετά από προδοσία του δασοφύλακα Κώστα Ζαβρού. Ο Ζαβρός εκτελέστηκε από μαχητές της ΕΟΚΑ. Στο σακάκι του βρέθηκε επιταγή 400 βρετανικών λιρών! Την ίδια ημέρα, η ΕΟΚΑ θρηνεί τον πρώτο της νεκρό. Είναι ο Χαράλαμπος Μούσκος, ξάδελφος του Μακάριου. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι ο Μούσκος τραυματίστηκε στη διάρκεια συμπλοκής με Βρετανούς. Ωστόσο, ο ταγματάρχης Μπράιαν Κουμπς, εκτέλεσε εν ψυχρώ τον Μούσκο, που βρισκόταν τραυματισμένος και πεσμένος στο έδαφος (!). Η εσπευσμένη μετάθεση του Κουμπς σε μονάδα στην Αγγλία δείχνει ότι επρόκειτο για μια εν ψυχρώ δολοφονία.
Κατά την 15ην ώρα της 23ης Νοεμβρίου 1955 όταν άντρες της ΕΟΚΑ, ευρισκόμενοι υπό την διοίκηση του τομεάρχη Πιτσιλιάς – Αμιάντου Ρένου Κυριακίδη ή «Ρωμανού» και με την παρουσία του αρχηγού της οργάνωσης στρατηγού Γεωργίου Γρίβα Διγενή, έστηναν ενέδρα σε αυτοκινητοπομπή των κατακτητών, λίγο έξω από την Κυπερούντα και προς το χωριό Χανδριά.
Εμπνευστής, οργανωτής και εκτελεστής της στρατιωτική επιχείρησης που αργότερα πήρε το όνομα «Μάχη του Πεύκου» ήταν ο ίδιος ο Ρωμανός έχοντας δίπλα του τον στρατηγό και 25 αντάρτες. Κατά τη μάχη που ακολούθησε την ενέδρα των ανταρτών, επλήγησαν δύο τεθωρακισμένα οχήματα και σκοτώθηκαν δύο Άγγλοι στρατιώτες. Οι αντάρτες διέφυγαν μέσω της δυτικής Μαδαρής προς τα κρησφύγετα που ευρίσκονταν βορειοανατολικά του χωριού Σπήλια και στις παρυφές των Μαύρων δασών.
Στο σημείο που έγινε η Μάχη του Πεύκου, στήθηκε μνημείο για να θυμίζει την αυτοθυσία των παλικαριών της ΕΟΚΑ και να τιμά τον αγώνα τους για το πανανθρώπινο αγαθό όπως είναι η Ελευθερία.
Σημειώνεται ότι η ανθρώπινη αδιαφορία, ο χρόνος ή και οι ασύγγνωστες και βέβηλες πράξεις κάποιων «γνωστών αγνώστων», έχουν καταστρέψει σε μεγάλο βαθμό το ιστορικό μνημείο, χωρίς να ενδιαφερθεί κανείς για την επιδιόρθωση του. Επίσης δεν επιτρέπεται σε ένα τόσο σημαντικό μνημείο να αναγράφονται λανθασμένα οι πληροφορίες για τα χωριά μας, γιατί ο ξένος, ο επισκέπτης του μνημείο και ο τιμητής των Ηρώων δεν θα μπορέσει να πάρει τα ορθά μηνύματα.
Τον Οκτώβριο του 1955, η ΕΟΚΑ κυκλοφόρησε σε χιλιάδες αντίτυπα μία από τις πιο σκληρές ανακοινώσεις της, καλώντας τον κυπριακό ελληνισμό να ακολουθήσει το δρόμο της θυσίας για την ελευθερία και της τιμής. Η ανακοίνωση κατέληγε ως εξής: <<… Αφού οι Αμερικανοί και οι Άγγλοι κάμουν αθέμιτον συναλλαγήν, ημείς θα στηριχθώμεν εις την ηθικήν μας δύναμιν και εις το δίκαιόν μας. Αφού ο ΟΗΕ μας απέκλεισε παν άλλον μέσον διά να ανακτήσωμεν την ελευθερίαν μας, δεν μας μένει άλλο παρά να χύσωμεν αίμα. Και το αίμα αυτό θα βαρύνη τους Αμερικανούς και τους Άγγλους. Άγγλοι! Φυγέτε από την Κύπρον, διότι θα την βάψετε με το αίμα σας>>.
Ο φόνος από χειροβομβίδα ενός δεκανέα του 1ου Τάγματος των Σκώτων Χαϊλάντερ, από αγωνιστή της ΕΟΚΑ στο χωριό Κισσόνεργα, ήρθε για να επιβεβαιώση τις ”απειλές” του κινήματος.
Λίγες μέρες αργότερα, ομάδα οκτώ μαχητών πραγματοποίησε δράση κατά στρατιωτικής αποθήκης στην Αμμόχωστο και απέσπασε πλούσια λάφυρα, τα οποία ενίσχυσαν δραστικά το οπλοστάσιο της οργάνωσης. Οι νεκροί Βρετανοί, θύματα αιφνιδιαστικών προσβολών, άρχισαν να πολλαπλασιάζονται. Τη νύχτα της 21ης προς 22η Νοεμβρίου του 1955, ο αγωνιστής Ρένος Κυριακίδης, επικεφαλής 13 ανδρών, επαναπροσέβαλε το μεταλλείο Μιτσερού, το οποίο φρουρούσε δύναμη 12 Βρετανών. Παρά τα άσχημα καιρικά φαινόμενα, η επίθεση πραγματοποιήθηκε και λόγω της ραγδαίας βροχής ο αντίπαλος αιφνιδιάστηκε πλήρως. Τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία μετέδωσαν ότι δέκα Βρετανοί στρατιώτες φονεύθηκαν, ενώ δύο σώθηκαν αφού κρύφτηκαν κάτω από ένα βαγόνι του μεταλλείου. Ενδεικτικό του φόβου των Βρετανών ήταν ότι οι στρατιώτες που βρίσκονταν στον αστυνομικό σταθμό Αμιάντου, εκατοντάδες μέτρα από τον χώρο της μάχης, δεν τόλμησαν να εξέλθουν για να αντιμετωπίσουν τους Κύπριους μαχητές παρά μονάχα το επόμενο πρωί πλησίασαν στο χώρο, προκειμένου να περισυλλέξουν τους νεκρούς. Οι στρατιώτες που προσπάθησαν να μεταφέρουν τη ποσότητα δυναμίτιδας που είχε απομείνει σε ασφαλές μέρος, προσεβλήθησαν και αυτοί από την αντάρτικη ομάδα Κακοπετριάς και άλλοι τρεις Βρετανοί έχασαν τη ζωή τους.
Στις 23 Νοεμβρίου, ομάδα μαχητών υπό τον ίδιο τον αρχηγό Γεώργιο Γρίβα Διγενή, εκτέλεσε ενέδρα στον ορεινό δρόμο Κυπερούντας-Χανδρίων. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε με το πρώτο φως της ημέρας χρησιμοποιώντας δύο ελαφρού τύπου τεθωρακισμένα οχήματα. Πλησιάζοντας τα οχήματα, οι άνδρες της ΕΟΚΑ έχοντας λάβει θέσεις μάχης εκατέρωθεν της οδού και καλά κρυμμένοι, άνοιξαν πυρ. Το όχημα που προπορευόταν προσεβλήθη από τα πυρά και κατέπεσε σε γκρεμό, ενώ το δεύτερο όχημα κατάφερε να αναπτύξει ταχύτητα και να διαφύγει. Αποτέλεσμα της απόπειρας ήταν, δύο Βρετανοί στρατιώτες να σκοτωθούν και άλλοι δύο να τραυματισθούν σοβαρά. Οι Βρετανοί όμως για αντίποινα, δολοφόνησαν εν ψυχρώ υπερήλικα (!) κάτοικο του χωριού Χανδριά.
Ο Αγώνας όμως και οι επιθέσεις, συνεχίσθηκαν με αμείωτη ένταση. Στις 25 Νοεμβρίου του 1955, εκτελέσθηκε Βρετανός λοχίας του Μηχανικού, έξω από την οικία του. Σε τρεις ακόμα δράσεις, βρετανικές δυνάμεις έπεσαν σε ενέδρες, κατά τις οποίες ένας Βρετανός στρατιώτης σκοτώθηκε και άλλοι τέσσερις τραυματίσθηκαν. Οι εκρήξεις βομβών ήταν καθημερινό φαινόμενο κυρίως στις πόλεις, ακόμη και στο ξενοδοχείο <<ΛΗΔΡΑ ΠΑΛΑΣ>>, τραυματίζοντας μεγάλο αριθμό Βρετανών.
Η επίθεση της ΕΟΚΑ σε ορεινή περιοχή κοντά στο χωριό Αμίαντος στις αρχές Δεκεμβρίου, είχε επίσης τραγικές συνέπειες για τους Βρετανούς. Ο Ρένος Κυριακίδης, επικεφαλής έξι ανδρών φέροντες όλοι αυτόματα όπλα, προσέβαλε αυτοκινητοπομπή. Μέσα σε τρία μόλις λεπτά, φονεύτηκαν τέσσερις Βρετανοί και ένας Κύπριος πράκτοράς τους. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε κοντά σε βάση μονάδας του βρετανικού πεζικού, με εμφανή το κίνδυνο, δεδομένου ότι ελλόχευε η περίπτωση να εγκλωβισθεί η ομάδα κρούσης της ΕΟΚΑ, αν οι Βρετανοί κινητοποιούσαν έγκαιρα τις δυνάμεις που διέθεταν. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε όμως με επιτυχία, με αποτέλεσμα οι δυνάστες να μη νιώθουν πουθενά ασφαλείς.
Εν συνεχεία των δράσεων, ομάδα υπό τον Θάσο Σοφοκλέους επιτέθηκε κατά βρετανικού στρατοπέδου στον Άγιο Αμβρόσιο Κυρήνειας. Απέκοψαν τα συρματοπλέγματα και άνοιξαν πυρ με τα αυτόματα που κατείχαν, κατά των αντίσκηνων των στρατιωτών. Η μάχη διήρκησε μισή ώρα και οι Βρετανοί ακόμα μια φορά υπέστησαν πανωλεθρία. Την επόμενη μέρα, άλλη ομάδα επιτέθηκε μέσα στη Λευκωσία κατά βρετανικής περίπολου, σκοτώνοντας έναν στρατιώτη και τραυματίζοντας άλλους τρεις.
Ο Αγώνας συνεχιζόταν ενώ παράλληλα ήταν επί ποδός και η μαθητιώσα νεολαία. Διαδηλώσεις και συγκρούσεις με στρατό και Αστυνομία, αποτελούσαν σχεδόν καθημερινό φαινόμενο, ενώ οι βρετανικές δυνάμεις συλλάμβαναν πολίτες κατά βούληση. Χαρακτηριστική περίπτωση, ήταν εκείνη ενός 12χρονου παιδιού (!), του Χάρη Ερίναρχου, ο οποίος κρατήθηκε για έξι μέρες στην απομόνωση με τη κατηγορία συμμετοχής σε τρομοκρατικές πράξεις. Σε άλλες διαδηλώσεις, άνοιγαν πυρ κατά του πλήθους. Μάλιστα, σε μια εκδήλωση στη Μόρφου, πυροβόλησαν εν ψυχρώ τραυματίζοντας θανάσιμα τον εικοσάχρονο Γεώργιο Χαραλάμπους.
Ο ακατάπαυστος και ηρωικός Αγώνας των μαχητών της ΕΟΚΑ, είχε φέρει αναστάτωση και πανικό στην αποικιακή διοίκηση. Η βρετανική κυβέρνηση, εξουσιοδότησε εν λευκώ τη κυπριακή αποικιακή κυβέρνηση, που αποτελείτο μόνο από Άγγλους, να λάβει οποιαδήποτε μέτρα θεωρούσε απαραίτητα προκειμένου να καταπνίξει ακόμα και βιαίως τον Αγώνα του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος.
Οι Αγώνες για την απελευθέρωση συνέχισαν, χωρίς στιγμή να πτοηθεί η θέληση και ο πόθος των Αγωνιστών. Δε τους κατέβαλε κανένας φόβος για κανέναν νόμο και καμιά απόφαση, ούτε τα δικαστήρια, ούτε οι αγχόνες, ούτε τα φρικτά βασανιστήρια, ούτε οι εν ψυχρώ εκτελέσεις! Τίποτα δε στάθηκε ικανό να τους κάνει να χάσουν το ψυχικό τους σθένος. Με περίσσιο θάρρος και ηρωισμό, συνέχισαν να μάχονται μέχρι θανάτου!
Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου:
ΡΕΝΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ Ο ΡΩΜΑΝΟΣ ΤΗΣ ΠΙΤΣΙΛΙΑΣ