«Μπα, αγουρίδες είναι»

Γράφει: Γιώργος Βενετσανος

Εάν κάποιος πολιτικός από την απελευθέρωση και μετά στοιχειοθετεί το προφίλ του φιλελεύθερου αυτός ήταν ένας, ο Ιωάννης Καποδίστριας που έγραψε χρυσές σελίδες κατά την διάρκεια της επανάστασης και αμέσως μετά, όταν ανέλαβε να φτιάξει κυβερνητικούς θεσμούς στα πέντε χρόνια διακυβέρνησης του μέχρι την άνανδρη δολοφονία του. Και όμως για αυτόν τον άνθρωπο βρέθηκαν άτομα στην σημερινή Ελλάδα να του δώσουν τον χαρακτηρισμό του «δικτάτορα».
Αλήθεια όμως ποιος είναι ο πραγματικά φιλελεύθερος;
Αξίζει Να το δούμε, είναι λοιπόν αυτός ο πολιτικός ο οποίος ψάχνει και βρίσκει λύσεις που να είναι ειρηνικές και βοηθά με αυτόν τον τρόπο να αποφευχθούν οι συγκρούσεις. Ο Ιωάννης Καποδίστριας το έκανε αυτό με αριστοτεχνικό τρόπο στην Ελβετία. Οργάνωσε με τέτοιο τρόπο την Συνομοσπονδία των καντονιών, με αποτέλεσμα αυτή η δομή να υπάρχει και να λειτουργεί μέχρι σήμερα, ενώ θεωρείται από τους σύγχρονους μελετητές ως το πρότυπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ευγνώμονες για αυτό οι Ελβετοί έχουν στις πόλεις τους σε περίοπτη θέση το άγαλμα του Έλληνα μεταρρυθμιστή.
Πραγματικά φιλελεύθερος είναι εκείνος ο πολιτικός που προωθεί τα δίκαια ενός καταπιεσμένου λαού απέναντι στις Μεγάλες Δυνάμεις. Ο Καποδίστριας Αυτό το έκανε με ομολογουμένως μεγάλη επιτυχία. Αν και ήταν στην υπηρεσία του τσάρου ως υπουργός Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας κατόρθωσε χωρίς να βλάψει το ρωσικό συμφέρον να περάσει την θέση του στον Τσάρο Αλέξανδρο για το έθνος των Ελλήνων και το δικαίωμα τους στην απελευθέρωση από τους Οθωμανούς.
Εδώ να σημειώσουμε ότι αυτό ήταν τεράστια προσωπική του επιτυχία γιατί οι τότε αυλές ήταν κάθετες εναντίων οποιασδήποτε αυτονόμησης. Παρά όμως την προσπάθεια του και βλέποντας ότι δεν πετύχαινε αυτό που ήθελε, δεν δίστασε να δηλώσει την παραίτηση του από την υψηλότατη θέση και από το 1822 έως το 1827 έμεινε στη Γενεύη. Δεν είχε ξεχάσει όμως τον διακαή πόθο του ελληνισμού και με τις γνωριμίες που είχε αποκτήσει έκανε ότι μπορούσε για να στηρίξει την Ελευθερία Των Ελλήνων.
Φιλελεύθερος είναι αυτός που βάζει όλη του την επήρεια προς τους ισχυρούς της γης έτσι ώστε στους ηττημένους ενός πολέμου να μην επιβληθούν εξοντωτικές τιμωρίες. Μετά την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλό, η Ρωσία, η Πρωσία, η Βρετανία και η Αυστρία επιθυμούσαν να διαλύσουν τη Γαλλία μοιράζοντας την σε τιμάρια, δηλαδή κρατίδια ή ζώνες επιρροής. Ο συμπατριώτης μας μεσολάβησε στον Τσάρο με τέτοιο τρόπο που κατόρθωσε να τον πείσει να μην διαλύσει σε κομματάκια το κράτος των Γάλλων. Εάν σήμερα η Γαλλία είναι ακέρια κατά ένα μεγάλο μέρος το οφείλει στον Καποδίστρια.
Ας δούμε όμως τι έκανε Ο Καποδίστριας εντός της Ελλάδος όταν εξελέγη στις 14 Απριλίου 1827 από την Εθνική Συνέλευση της Τροιζήνας με επταετή θητεία ως πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, με αποστολή να δημιουργήσει κράτος από το χάος.
Μέσα σε τριάμισι χρόνια αν και βρήκε ένα κράτος ανύπαρκτο, με σύνορα τα οποία ακόμη ήταν απροσδιόριστα, κατόρθωσε να βάλει τα πρώτα θεμέλια σε βασικούς θεσμούς προωθώντας σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την ανόρθωση της κρατικής μηχανής, καθώς και για τη θέσπιση του νομικού πλαισίου της πολιτείας, απαραίτητου για την εγκαθίδρυση της τάξης.Επίσης, αναδιοργάνωσε τις Ένοπλες δυνάμεις υπό ενιαία διοίκηση. Ενώ με τις διεθνείς επαφές του οριστικοποίησε για τότε τα σύνορα μέχρι την γραμμή Αμβρακικού – Παγασητικού. Παράλληλα όμως ασκούσε διπλωματικές πιέσεις στις μεγάλες Δυνάμεις για να προστεθούν στην απελευθερωμένη Ελλάδα και άλλες περιοχές οι οποίες ήταν επαναστατημένες.
Το Σύνταγμα της Γ΄ Εθνοσυνέλευσης ήταν εξαιρετικά προοδευτικό για τη εποχή του, μπορούσε όμως να το εφαρμόσει κάποιος κυβερνήτης από την στιγμή που όχι μόνο δεν υπήρχε κράτος, μια και ο Ιμπραήμ κρατούσε ακόμη ισχυρές θέσεις στην Πελοπόννησο τον οποίο έδιωξε τελικά ο Γάλλος στρατηγός Μαιζόν με το ιππικό του.
Με άλλα λόγια ο πρώτος κυβερνήτης της χώρας μας προσπαθούσε να την ανασυγκροτήσει σε κατάσταση πολέμου της οποίας κινδύνευε όχι μόνο η εδαφική ακεραιότητα αλλά είχε ακόμη να αντιμετωπίσει την πειρατεία, τους ανύπαρκτους θεσμούς, τη διάλυση του στρατού,καθώς και την κακή οικονομική κατάσταση της χώρας (από αυτό το τελευταίο μάλλον δεν πρόκειται να απαλλαγούμε ποτέ, είναι ο κακός δαίμονας της Ελλάδος). Όταν Λοιπόν δεν υπήρχε κράτος έτσι όπως το γνωρίζουμε σήμερα αναγκάστηκε να κάνει το αυτονόητο, αναστέλλοντας την εφαρμογή του Συντάγματος για ένα διάστημα μέχρι να ορθοποδήσει στοιχειωδώς το νεογέννητο κράτος.
Όσοι τον κατηγορούν μας λένε ότι δυσανασχετουσαν οι«φιλελεύθεροι», μπα; Για να δούμε βρε παλληκάρια ποιοι είναι αυτοί οι περιβόητοι «φιλελεύθεροι», μήπως αυτοί που είχαν την ευθύνη για δυο εμφύλιους κατά την διάρκεια του αγώνα που παραλίγο να τον τινάξουν στον αέρα;
Όπως έκαναν αργότερα δίκην αντιπολίτευσης στον πρώτο κυβερνήτη ανατινάζοντας δύο από τα ελάχιστα πολεμικά σκάφη της Ελλάδος ή όταν υπονόμευσαν την απελευθέρωση Ελληνικών εδαφών για να εκδικηθούν τον Καποδίστρια; Ευτυχώς η ιστορία όταν γράφεται και μάλιστα από ανεξάρτητα πρόσωπα δεν διαγράφεται και ξέρει να τιμά.
Ο Έλληνας Ιωάννης Καποδίστριας και παράλληλα και ο Ευρωπαίος, υπήρξε: Άνθρωπος, διπλωμάτης, επιστήμονας, Χριστιανός και ένθερμος πατριώτης. Ήταν ο άνθρωπος που χάλασε όλη του την περιουσία του υπέρ του έθνους του. Αν ο Ιωάννης Καποδίστριας είχε αφεθεί να ολοκλήρωσει το δημιουργικό του έργο της ανασυγκρότησης της Ελλάδος, ίσως σήμερα η πατρίδα μας να μην έγραφε στα βιβλία της για βαυαροκρατία τότε και για γερμανοκρατία σήμερα.
Όσοι ελληνόφωνοι τον κατηγορούν μου θυμίζουν το μύθο του Αισώπου με την αλεπού που πεινούσε πολύ, μόλις είδε κάτι ωραία τσαμπιά σταφύλια που κρέμονταν από μια κληματαριά, θέλησε να τα φάει, αλλά δεν μπορούσε να τα φτάσει. Οπότε, φεύγοντας, μονολόγησε: «Μπα, αγουρίδες είναι». Έτσι και μερικοί άνθρωποι, καθώς δεν μπορούν να καταφέρουν κάποια πράγματα από δική τους αδυναμία, λένε ότι φταίνε οι συνθήκες που επικρατούν.
Ας αναλογιστούν τι θα μπορούσαν να κάνουν οι ίδιοι σε εκείνη την εποχή έχοντας μπροστά τους τα χιλιάδες προβλήματα και εμπόδια που αντιμετώπισε ο μεγάλος αυτός πολιτικός και διπλωμάτης του οποίου αν κάνουμε σύγκριση με την σημερινή πολιτική σκηνή το αποτέλεσμα προκαλεί θλίψη, θυμό, αποκαρδίωση.