Οι δωροδοκίες ψηφοφόρων που πέρασαν από την Εξεταστική!

Σάλος επικρατούσε στην πολιτική ζωή της χώρας τον Ιανουάριο του 1911, όταν σχηματιζόταν Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τον έλεγχο καταγγελιών περί δωροδοκίας ψηφοφόρων στον νομό Άρτας.

Από τον Ελευθέριο Σκιαδά
«δημοκρατία»
Για ακόμη μία φορά, όπως συνέβαινε από τότε που προσαρτήθηκε η Θεσσαλία, η οικογένεια των Καραπάνων, η οποία εξέλεγε τρεις βουλευτές, τον Περικλή (1877-1940), τον Πύρρο (1868-1936) και τον Κωνσταντίνο (1840-1914), κατηγορούνταν ότι δωροδοκούσε τους ψηφοφόρους. Ο τελευταίος εκλεγόταν βουλευτής από τότε που απελευθερώθηκε η Θεσσαλία. Οι καταγγελίες βεβαίωναν ότι οι Καραπάνοι, που διέθεταν τεράστια κτηματική περιουσία, δωροδοκούσαν τους ψηφοφόρους και έτσι εκλέγονταν με μεγάλη άνεση.
Το θέμα έφτασε στη Βουλή διότι ένας από τους Καραπάνους δεν ήταν συνεπής σε όσα είχε υποσχεθεί στους 450 εκλογείς του Βελεντζικού Αρτης. Συγκεκριμένα δεν τους χάρισε εντέλει τα ποσά που του όφειλαν και ανέρχονταν σε 38.000 δραχμές. Ο Περικλής Καραπάνος αρκέστηκε να πει στη Βουλή ότι πάντα στις εκλογές οι αντίπαλοί τους κατέθεταν ενστάσεις περί δωροδοκίας, οι οποίες πάντοτε αποδεικνύονταν αστήρικτες. Γι’ αυτό και ο Κωνσταντίνος Καραπάνος καταλάμβανε επί μία τριακονταετία τα έδρανα της Βουλής.
Ωστόσο ο αντίπαλός του στις εκλογές στην Αρτα Σπύρος Σίμος (1868-1935), ο οποίος είχε κατορθώσει να εκλεγεί, ήταν καταπέλτης. Δεν αρκέστηκε να καταγγείλει ευθέως περιπτώσεις εξαγοράς ψηφοφόρων από τον Κωνσταντίνο Καραπάνο και τον γιο του Πύρρο. Προχώρησε και σε άλλες κατηγορίες, κυρίως διότι με τον τρόπο που διαχειριζόταν την τεράστια περιουσία της, σχεδόν τον μισό νομό Αρτας, η οικογένεια Καραπάνου δεν επέτρεπε την ανάπτυξη της περιοχής. Δεν άργησε μάλιστα να εκδώσει και βιβλίο (Λόγοι και Εργα, 1912) καταγγέλλοντας τη διαφθορά της εποχής του.
Σε ομιλία του στη Βουλή ανέφερε ότι μέσω ανθρώπων που έστελναν στα χωριά οι Καραπάνοι μοίραζαν χρήματα και υπόσχονταν δωρεές. Στη Βουλή κατατέθηκαν επιστολές, τηλεγραφήματα, εκθέσεις δικαστικών αντιπροσώπων, έγγραφο του εισαγγελέα Αρτας και μαρτυρίες ψηφοφόρων. Σημειωτέον ότι τόσο ο καταγγέλλων βουλευτής Σπ. Σίμος όσο και οι Καραπάνοι ανήκαν στο κόμμα της Ανορθώσεως, δηλαδή στο κόμμα του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Οπότε είναι ενδιαφέρουσα η θέση που έλαβε ο πρωθυπουργός επί του θέματος.
Ο Ελ. Βενιζέλος ανέβηκε στο βήμα και έσπευσε να αναγνωρίσει ότι «είναι αναμφισβήτητον ότι δωροδοκία έλαβε χώρα εν των νομώ Άρτης». Ολοι περίμεναν πως θα ζητούσε πλέον την ακύρωση της εκλογής των Καραπάνων. Αλλά ο Ελ. Βενιζέλος έκανε την… έκπληξη. Υποστήριξε ότι έπρεπε πλέον να ελεγχθεί εάν η δωροδοκία είχε επιδράσει στο αποτέλεσμα των εκλογών. Κατά τη δική του άποψη και βάσει των αποτελεσμάτων πίστευε ότι δεν είχαν επηρεαστεί τα αποτελέσματα των δύο εκ των Καραπάνων -Περικλή και Κωνσταντίνου- αλλά μόνον των δύο τελευταίων που είχαν εκλεγεί στην Αρτα, Πύρρου Καραπάνου και Αντωνίου Γαρουφαλιά.
Ζήτησε λοιπόν ο Ελ. Βενιζέλος να διαχωριστούν οι υποθέσεις, όπως και έγινε. Ακούστηκαν όμως απίστευτα πράγματα στην ελληνική Βουλή για το θέμα αυτό. Ενας βουλευτής (Μεϊντάνης), απευθυνόμενος προς τους βουλευτές Αρτας, είπε: «Εάν ο Καραπάνος επί τόσα έτη επλήρωνε και επετύχανε βουλευτής, εσείς δεν έπρεπε να πολιτευθήτε»!
Η πρόταση Τριγώνη και το πόρισμα στη Βουλή
Ο βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας Τριγώνης, πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Μεσολογγίου, ξεχάστηκε και από επαγγελματική συνήθεια, απευθυνόμενος στους συναδέλφους του βουλευτές, τους προσφώνησε «Κύριοι ένορκοι» προκαλώντας γέλια. Υποστήριξε ότι ακόμη και αν διανεμήθηκαν χρήματα δεν επηρέασαν το φρόνημα των εκλογέων. Ούτε λίγο ούτε πολύ ο Τριγώνης ζήτησε να κηρυχθούν οι Καραπάνοι εθνικοί ευεργέτες…
Όπως συνέβαινε με τους Καραπάνους από την εποχή του Τρικούπη, έτσι και στην περίπτωση του 1911, η Εξεταστική των πραγμάτων Επιτροπή συστάθηκε από βουλευτές του κυβερνητικού συνδυασμού. Σύντομα κατέθεσε το πόρισμά της χωρίς να καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα, έκανε μνεία μόνον περί απόπειρας δωροδοκίας και η εκλογή και του Πύρρου Καραπάνου επικυρώθηκε πανηγυρικά…