Στρατός μισθοφόρων made in Turkey

Τι θα κάνουμε εάν η Άγκυρα ανακοινώσει αγωγό από δικά μας οικόπεδα στα δικά της παράλια… – Ενώ η Άγκυρα αλωνίζει στην ΑΟΖ, εμπεδώνοντας τη φιλοσοφία της ρουτίνας, o Χαφτάρ ετοιμάζει αεροπορικές επιδρομές με στήριξη Ρωσίας – Αιγύπτου κατά τουρκικών στόχων

Στρατό μισθοφόρων έχει στείλει η Τουρκία στη Λιβύη, τον οποίο έχει επιστρατεύσει από τη Συρία και ξεπερνά τις 5000 με βάση επίσημα στοιχεία του Συριακού Παρατηρητηρίου που βρίσκεται στο Λονδίνο. Τώρα έχει δημιουργηθεί μια εκρηκτική κατάσταση στη Λιβύη, αφού ο στρατηγός Χαφτάρ έχει απειλήσει ότι θα κτυπήσει με την αεροπορία τουρκικούς στόχους στην περιοχή της Τρίπολης και δη αεροδρόμια όπου υπάρχουν τουρκικά «drones» (μη επανδρωμένα αεροσκάφη), που προκαλούν τη ζημιά στις δυνάμεις της αντιπολίτευσης, η οποία πολιορκεί μεν την Τρίπολη εδώ και ένα χρόνο, αλλά χωρίς αποτέλεσμα ώς τώρα.
Η τουρκοποίηση του λιβυκού εμφυλίου
Η Άγκυρα έχει τουρκοποιήσει τον λιβυκό εμφύλιο πόλεμο, χωρίς όμως να εμπλέκει δικές της χερσαίες δυνάμεις, γεγονός που θα επέφερε απώλειες σε τουρκικές ανθρώπινες ζωές. Το πάθημα των ΗΠΑ στο Βιετνάμ είναι διδακτικό. Πράττει εξ υπαρχής κάτι ανάλογο με αυτό που εφάρμοσε ο Νίξον. Τη λεγόμενη Βιετναμοποίηση. Απέσυρε σταδιακά τα αμερικανικά στρατεύματα και εκπαίδευσε τις δυνάμεις του Νοτίου Βιετνάμ με την παραμονή εκπαιδευτών και την αποστολή εξοπλισμού.
Εδώ η Τουρκία δεν έχει στρατεύματα για να αποσύρει, απλώς στέλνει μισθοφόρους, εκπαιδευτές και «drones», οχήματα μάχης και άλλο υλικό και πολεμικά πλοία κοντά στον κόλπο της Σύρτης. Άλλωστε, έχει μεγάλο μέτωπο με 80 χιλιάδες εμπλεκόμενο στρατό στη Συρία και δεν θα επιθυμούσε άλλο ένα και μάλιστα μακριά από τα σύνορά της.
Συμφέροντα και αμοιβές
Περί της δράσης των μισθοφόρων, με μισθό στα 2000 δολάρια τον μήνα, διαθέτει στοιχεία, τα οποία έχει ήδη παρουσιάσει, η αντιπολίτευση στη Λιβύη, καθώς και η Αίγυπτος, η οποία στηρίζει τον στρατηγό Χαφτάρ μαζί με τη Ρωσία. Η τελευταία, μάλιστα, φαίνεται να έχει προσφέρει μαχητικά αεροσκάφη στις δυνάμεις της αντιπολίτευσης το τελευταίο διάστημα.
Επί τούτων διακρίνουμε τα εξής:
1. Ενώ στη Συρία, η Ρωσία περιπολεί στα σύνορα με τις τουρκικές δυνάμεις, στη Λιβύη στηρίζει την αντιπολίτευση που πολέμα σε βάρος της Άγκυρας. Συμφέροντα!
2. Η Τουρκία όταν εισέβαλλε στη Συρία επεδίωκε εκτός των άλλων να συγκεντρώσει μισθοφόρους και άλλους ισλαμιστές για να τους βάλει στην πρώτη γραμμή σε βάρος των δυνάμεων του Άσαντ και άλλους να τους στείλει στη Λιβύη. Είχαμε, δε, γράψει προ μερικών μηνών για τις απαγωγές χιλιάδων φοιτητών και πολιτών, τους οποίους η Τουρκία μετάφερε σε στρατόπεδα και από εκεί άλλους προωθούσε υπό την επήρεια εξαρτησιογόνων ουσιών στην πρώτη γραμμή στη Συρία και άλλους στη Λιβύη. Το θέμα είχε φθάσει μέχρι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το χαρτί του Ερντογάν
Ο Ερντογάν παίζει ένα από τα ισχυρά του χαρτιά στη Λιβύη, από την οποία δύσκολα μπορεί να απεμπλακεί πολιτικά, λόγω της συμφωνίας για τον καθορισμό της ΑΟΖ μεταξύ των δυο χώρων που εξυπηρετεί τα εθνικά επεκτατικά συμφέροντα της Άγκυρας αφού αποκόπτει στη θάλασσα την Κύπρο από την Ελλάδα, ενώ ταυτοχρόνως του προσφέρεται η ευκαιρία να βάζει χέρι στην περιοχή της Κρήτης και να προκαλεί προβλήματα στον σχεδιασμό του EastMed είτε σε στρατηγικό επίπεδο είτε σε ενεργειακό.
Τα «φαγώματα»
Η ειρωνεία είναι ότι, ενώ αυτά συμβαίνουν στη Λιβύη και στη Συρία, συν το ότι το τουρκικό ενεργειακό πρόγραμμα συνεχίζεται στην Κύπρο, όπως και οι προκλήσεις στο Αιγαίο, ο Τ. Ερντογάν πήρε το κεφάλι του θεωρητικού της Συμφωνίας Λιβύης – Τουρκίας και της Γαλάζιας Πατρίδας, υποναύαρχου Τζιχάτ Γιαΐτζί, ο οποίος ως φαίνεται αποτελούσε απειλή για έναν από τους ισχυρούς άνδρες της Κυβέρνησης, τον Υπουργό Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ.
Ενώ είχαν συνεργαστεί στο παρελθόν για την εξόντωση του Γκιουλενισμού, ειδικώς μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, σταδιακά προέκυψε μια σχέση ανταγωνιστική μεταξύ των δυο. Ή ο Γιαΐτζί θα έπαιρνε προαγωγή ή θα έφευγε. Ήδη είχε χάσει μία κατά την περσινή χρονιά. Πάντως, ο Γιαΐτζί ήταν σκληρό καρύδι αφού ήταν αυτός ο οποίος επινόησε τον κατάλογο «Fetometre» («Fetο-μετρο» – FETO. Με αυτόν τον κωδικό ονομάζει η Κυβέρνηση την οργάνωση του Φετουλάχ Γκιουλέν). Ο κατάλογος στηρίχθηκε σε αριθμό κριτηρίων επί τη βάσει των οποίων γίνεται η βαθμολόγηση των υπό διερεύνηση στρατιωτικών. Ανάλογα με τη βαθμολογία, η οποία προκύπτει, και τα κριτήρια, αποφασίζεται η παραμονή ή η απομάκρυνσή τους. Τώρα, ο Ακάρ τον βαθμολόγησε με τα δικά του ανταγωνιστικά κριτήρια.
Του Γιαΐτζί είχε προηγηθεί το φάγωμα άλλων δυο αξιωματικών: α) Του διοικητή των Ειδικών Δυνάμεων, υποστράτηγου Ζεκαΐ Ακσακαλί. β) Του διοικητή της 2ης Στρατιάς, Ισμαΐλ Μετίν Τεμέλ, που διηύθυνε το 2018 την τουρκική επιχείρηση στον κουρδικό θύλακα του Αφρίν, στη βόρεια Συρία. Είναι πρόδηλη η στήριξη του Ερντογάν στον Ακάρ, καθώς και ότι ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας διορίζει τις κεφαλές των ενόπλων δυνάμεων όπως αυτός κρίνει σκόπιμο για να μην έχει ανταγωνιστές και εσωτερικές απειλές, σε μια περίοδο κατά την οποία η Άγκυρα κτυπά παντού, από τη Συρία, στην Κύπρο, στην Κρήτη στο Αιγαίο και στη Λιβύη.
Στρατός και οικονομία
Βεβαίως, ακόμη και αν πέσει η Τρίπολη της Λιβύης και χάσει το παιχνίδι ο Τούρκος Πρόεδρος, δεν θα παραδώσει τα όπλα. Όμως, θα δεχθεί τα σφοδρά πυρά της αντιπολίτευσης, που τον περιμένει στη γωνία, και όσων έχει ενοχλήσει. Και δεν είναι λίγοι. Ήδη, αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Μπορεί να γίνεται λόγος ότι Βρετανία και Ιαπωνία εξέφρασαν πρόθεση να του δανείσουν ξένο συνάλλαγμα, περί τα 11 δις δολάρια, στη βάση της swap line (δανεισμό συναλλάγματος με καθορισμένο επιτόκιο), αλλά παραμένουν δύσκολα τα πράγματα αφού τα αποθεματικά συναλλάγματος είχαν πέσει την περασμένη εβδομάδα κάτω από τα 20 δις δολάρια. Προ τριών βδομάδων ήταν στα 45 δις δολάρια.
Ουκ ολίγοι των οικονομικών αναλυτών υποστηρίζουν ότι η Τουρκία δύσκολα θα γλιτώσει την προσφυγή στο ΔΝΤ (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο), την οποία για ευνόητους λόγους δεν θέλει ο Ερντογάν. Είναι ως να αποδέχεται οικονομική αποτυχία.
Βεβαίως, η Άγκυρα δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο τα εσωτερικά οικονομικά προβλήματα, αλλά και το κόστος: Α) Του πολέμου στη Συρία. Β) Της εμπλοκής της στη Λιβύη. Αληθές είναι ότι ο στρατός έχει τις δικές του εταιρείες και το δικό του μέρισμα από τον προϋπολογισμό, με δαπάνες της τάξης των 19 δις δολαρίων. Μάλιστα, την περασμένη εβδομάδα, η Τουρκική Πολεμική Βιομηχανία ανακοίνωσε ότι το πρόγραμμά της βαίνει καλώς παρά την κρίση του κορωνοϊού και ότι δεν πρόκειται να αποκλίνει κατά πολύ των αρχικών στόχων. Και άλλες κρίσεις ο στρατός άντεξε. Και οι τουρκικές απειλές συνεχίστηκαν.
Το ατύχημα… και ο αγωγός
Μπορεί μεν να αποκεφαλίστηκε ο πατέρας της Γαλάζιας Πατρίδας, όμως η Τουρκία συνεχίζει την πολιτική του στην Κυπριακή ΑΟΖ στη βάση του ενεργειακού της προγράμματος και των απειλών. Ταυτοχρόνως, ανακοίνωσε ότι θα πράξει το ίδιο και στην Κρήτη, ενώ προκαλεί αδιαλείπτως με τις από αέρος παραβιάσεις και τις παραβάσεις στο Αιγαίο ως να επιδιώκει το… ατύχημα, το οποίο σε κάποια στιγμή εάν τα πράγματα χειροτερέψουν για τον Ερντογάν θα το επιδιώξει ακόμη περισσότερο για να εξωτερικεύσει την κρίση.
Το πρόβλημα πλέον και στην Κύπρο και στην Ελλάδα προκαλεί το εξής φαινόμενο: Είναι τόσο συχνές οι τουρκικές παραβιάσεις και παραβάσεις των τουρκικών μαχητικών ή και οι σαρωτικές κινήσεις της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ και πέραν αυτής προς το Καστελόριζο, που έχουν εξελιχθεί σε ρουτίνα. Θεωρούνται ως μια φυσιολογική κατάσταση, με αποτέλεσμα να υποτιμάται και ο στρατιωτικός κίνδυνος καθώς και αυτός της δημιουργίας τετελεσμένων.
Κάποτε, όταν γράφαμε ότι η Τουρκία σοβαρομιλά και θα προχωρήσει σε έρευνες εντός της ελεύθερης κυπριακής ΑΟΖ, κάποιοι κουνούσαν το κεφάλι με υποτιμητικό μειδίαμα. Και οι Τούρκοι ό,τι έλεγαν το έκαναν πράξη.
Ερώτημα: Εάν η Τουρκία βρει κοιτάσματα στο οικόπεδο 8, για παράδειγμα, και ανακοινώσει ότι θα φτιάξει ακόμη και αγωγό προς τα παράλιά της, εμείς τι θα κάνουμε; Ποιος είναι ο σχεδιασμός αντιμετώπισης; Αυτήν τη στιγμή κανένας… Κάποιοι βεβαίως και πάλι θα προβούν στο γνωστό μειδίαμα και κάποιοι άλλοι, όπως αυτοί που ταυτίζονται με το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών για αγωγό προς τα τουρκικά παράλια, θα τρίβουν τα χέρια τους. Είναι αυτοί που δεν θέλουν το σχέδιο Β και υποσκάπτουν την επιλογή του EastMed, που δεν θέλουν ένοπλες δυνάμεις και αποτροπή ούτε και τη συνεργασία με την Ελλάδα και το Ισραήλ. Είναι αυτή η σχολή σκέψης, η οποία έχει ξεπεράσει τα όρια του εξευμενισμού και φλερτάρει καθημερινά με την υιοθέτηση της τουρκικής φιλοσοφίας στο Κυπριακό και την εμπέδωσή της. Τμήμα αυτής της φιλοσοφίας είναι και η λογική: «Και τι έγινε… Το ‘Μπαρμπαρός’ και ο τουρκικός στόλος είναι στην ΑΟΖ μας. Ε και, ήταν και χθες, θα είναι και αύριο… ρουτίνα. Ας τους δώσουμε ό,τι θέλουν να τελειώνουμε».
Εμείς υποβάλλουμε αυτό το σενάριο για να μελετηθεί στο πλαίσιο στρατηγικών επιλογών και δη του EastMed, για να μην υπάρχει άλλοθι απ’ όσους υιοθετούν τη φιλοσοφία της ρουτίνας και της αντίληψης, όπως γίνεται σήμερα και στο Κυπριακό.
Τι λέει η πολιτική της ρουτίνας και του εξευμενισμού; Υποστηρίζει τα εξής: «Να δώσουμε κι άλλα να τελειώνουμε». Ακόμη και αν όσα γράφουμε σήμερα θεωρούνται από κάποιους ακραία σενάρια, πρέπει να μελετηθούν διότι την επαύριον μπορεί να θεωρηθούν φυσιολογικά μεν, επικίνδυνα δε.
Πυλώνες πολιτικής αποτροπής
Επειδή ουδέποτε ήμασταν στο απορριπτικό στρατόπεδο, για να μην υπάρχει κανένα άλλοθι υποβάλλουμε τα εξής:
Πρώτο, να τεθεί το θέμα άμεσα το Εθνικό Συμβούλιο για να διατυπωθούν απόψεις.
Δεύτερο, το Υπουργείο Εξωτερικών και η Νομική Υπηρεσία θα πρέπει να ετοιμάσουν σχετικά υπομνήματα, τα οποία να είναι έτοιμα για να σταλούν εκεί και όπου χρειάζεται. Από την ΕΕ ώς τον ΟΗΕ και τα Μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Και να ζητούνται από τώρα μέτρα σε περίπτωση που η Τουρκία προχωρήσει σε τέτοιες ενέργειες. Ήδη, η Άγκυρα βρίσκεται στα τεμάχιά μας. Θα έπρεπε ήδη να κινηθούν διαδικασίες, αντί το θέμα να θεωρείται… ρουτίνας.
Τρίτο, να τεθεί το θέμα στους Υπουργούς των Εξωτερικών των εμπλεκομένων στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου χωρών για κοινή δράση (διμερές και πολυμερές επίπεδο). Στο θέμα των υφιστάμενων τουρκικών παρανομιών θα πρέπει να επιδιωχθεί δέσμευση όλων ότι, εάν η Τουρκία προχωρήσει σε παράνομη εκμετάλλευση, θα υπάρξει κοινή αντίδραση με κυρώσεις.
Ο τέταρτος πολιτικός πυλώνας είναι συναφής με τα προηγούμενα κι αφορά ακριβώς στις δικές μας περιφερειακές συμμαχίες και την αναβάθμιση της Εθνικής Φρουράς που σημαίνει εξοπλιστικά συστήματα και γενικότερη αναδιάρθρωση με βάση τα νέα δεδομένα. Και ας μην ισχυριστεί κάποιος ότι δεν υπάρχουν χρήματα. Δίνει αρκετά ο κόσμος για την άμυνα, αλλά δαπανώνται αλλού. Εάν γνωρίζει η κοινή γνώμη ότι θα δοθούν για την ασφάλειά της και για τον πλούτο της, για το φυσικό αέριο, βεβαίως και θα δώσει. Εδώ οι Τούρκοι με χίλια δυο οικονομικά προβλήματα και με τη λίρα να καταρρέει έχουν φτιάξει στρατό μισθοφόρων για τη Λιβύη, για τα συμφέροντά τους και την ΑΟΖ τους, για τον πλούτο που δεν έχουν και θέλουν να αρπάξουν. Εμάς που είναι δικό μας, με ποια λογική θα το δώσουμε δώρο στην Άγκυρα; Μήπως αυτήν της ρουτίνας;..
Μάθαμε να δίνουμε για να γλιτώσουμε τον μπελά. Και όμως το αντίθετο συμβαίνει. Ο μπελάς γίνεται χειρότερος. Γίνεται θηρίο που τα θέλει όλα. Άλλωστε, το φωνάζουν οι Τούρκοι. Και έτσι μας αφαιρούν και το τελευταίο άλλοθι…
Γιάννος Χαραλαμπίδης
Δρ των Διεθνών Σχέσεων
simerini