Αθανάσιος Καρπενησιώτης -Από τις ηρωικότερες μορφές της Ελληνικής Επανάστασης

Ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης μάχεται. Έγχρωμη λιθογραφία. Peter Von Hess.
Ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης ήταν Έλληνας αγωνιστής της Επανάστασης του 1821. Πολέμησε στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο, τιμήθηκε με το μετάλλιο του Αγίου Βλαδίμηρου και προάχθηκε μέχρι τον βαθμό του συνταγματάρχη. Στην Ελληνική επανάσταση του 1821 οδήγησε τους Έλληνες στην μάχη του Γαλατσίου και του Σκουλενίου, όπου και έπεσε ηρωικά.

Ό Αθανάσιος Καρπενησιώτης γεννήθηκε στον Άγιο Ανδρέα Καρπενησίου το 1780. Το οικογενειακό όνομα του ήταν Φουλλίδας. Έφυγε μικρός (12ετής) για την Πόλη, όπου δούλεψε στην αρχή ως “τουφεξής” (επιδιορθωτής όπλων). Αργότερα εγκαταστάθηκε στο Ιάσιο της Μολδαβίας, όπου ασχολήθηκε με την ενοικίαση κτημάτων.
Με την έκρηξη του Ρωσοτουρκικού πολέμου τον Δεκέμβριο του 1806, ο Καρπενησιώτης προσχώρησε στον ρωσικό στρατό, στους καταλόγους του οποίου αναφέρεται με το βαθμό του χιλίαρχου, δηλ. του λοχαγού. Πριν τελειώσει ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος, το 1810, ο Καρπενησιώτης, προήχθη στο βαθμό του συνταγματάρχη και του απονεμήθηκε το παράσημο του Αγίου Βλαδίμηρου.
Με το τέλος του ρωσοτουρκικού πολέμου, που σφραγίστηκε με την υπογραφή της Συνθήκης του Βουκουρεστίου το 1812, τα ρωσικά στρατεύματα αποσύρθηκαν από τις ηγεμονίες . Ο Καρπενησιώτης έγινε καπετάνιος στην φρουρά του οσποδάρου Μιχαήλ Βόδα.
Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία το 1818 από τον αρχιμανδρίτη Λουκά Λεονταρίτη. Όταν στις 5 Μαρτίου 1821 ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διαβαίνει τον Προύθο, υψώνοντας τη σημαία της Επανάστασης και μπαίνει στο Ιάσιο, ο Καρπενησιώτης τάχθηκε κάτω από τις διαταγές του. Στις 1 του Μάη του 1821 στο Γαλάτσι της Μολδοβλαχίας έδωσε την πρώτη πραγματική μάχη ανάμεσα στις δυνάμεις της Φιλικής Εταιρίας και των στρατευμάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Στις 17 Ιουνίου του 1821, έπεσε ηρωικά στο Σκουλένι, σε μια από τις 2 τελευταίες μάχες στην Μολδαβία.
Όπως γράφει ο Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος… «Όπως ο ηρωισμός των ιερολοχιτών αποκαθαίρει το δράμα των επιχειρήσεων στη Βλαχία με έντιμο τέλος, έτσι και η αυτοθυσία του Αθαν. Καρπενησιώτη στο Σκουλένι (17 Ιουνίου) καθώς και του Γεωργάκη Ολυμπίου και του Γιάννη Φαρμάκη στη μονή του Σέκου (Σεπτέμβριος 1821) δίνουν ένα λαμπρό τέλος στους αγώνες τής Μολδαβίας».

Η Μάχη του Σκουλενίου
Η Μάχη τού Σκουλενίου ήταν μια από τις τελευταίες μάχες των Ελλήνων επαναστατών στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες κατά των στρατευμάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Έλαβε χώρα στις 17 Ιουνίου του 1821, δέκα ημέρες μετά τη Μάχη του Δραγατσανίου, δίπλα στη Μονή Σκουλενίου στη Μολδαβία (σημερινή Ρουμανία) και κατέληξε με νίκη των Οθωμανών.
Το τέλος του Αγώνα στη Μολδοβλαχία
Μετά την αποτυχία της επανάστασης στη Βλαχία, ο Γεωργάκης Ολύμπιος μαζί με τους άνδρες του συνόδευσαν τον Υψηλάντη μέχρι τα αυστριακά σύνορα. Στις 8 Ιουνίου ο Υψηλάντης με τους αδελφούς του και μερικούς άλλους διάβηκε τα σύνορα. Όταν ο Υψηλάντης εγκατέλειψε τον αγώνα, ο στρατός σκόρπισε.
Το ιστορικό της μάχης
Οι Τούρκοι μπήκαν στο Ιάσιο στις 13 Ιουνίου του 1821. Ο απόστρατος συνταγματάρχης τού ρωσικού στρατού Καντακουζηνός επισκεύασε ένα παλιό ρωσικό οχύρωμα πάνω στον Προύθο, κοντά στο Σκουλένι.. Ό Καντακουζηνός έστειλε σήμα στα υπολείμματα των στρατευμάτων να προστρέξουν να το υπερασπίσουν, αλλά ο ίδιος δεν βρισκόταν πια σ’ αυτό. Προτίμησε να διαβεί τον Προύθο και να βρει καταφύγιο στη ρωσική Βεσσαραβία. Από εκεί προσκάλεσε τους οπλαρχηγούς να περάσουν το ποτάμι και να σωθούν. “Αλλά ούτοι μια φωνή καί διά πολλής αποστροφής απέρριψαν πρότασιν τοιάυτην , καί επανήλθον είς Σκουλένιον καθυβρίζοντες τούτον ώς άνανδρον καί προδότην”.
Όπως γράφει ο Διονύσιος Κόκκινος, οι επικεφαλής της ελληνικής δύναμης των 400 μαχητών «αφού οχύρωσαν το Σκουλένι, με τούς ολίγους πού τούς απόμειναν, έπειτα κοινώνησαν των Αχράντων μυστηρίων καί έφαγαν αντί άρτου αντίδωρον, μεταξύ τους ακούσθηκαν να λένε: “Αυτή είναι η στερνή μας τροφή”.
Στη σύναξη των οπλαρχηγών Καρπενησιώτη, Ιντσέ, Δαγκλιόστρο, Σταύρακα, Μάγκλαρη, Σφαέλο, Κοντογόνη, Σοφιανό, Καραγιώργη και του Κεφαλλονίτη καπετάνιου Μπαρμπαλιάρη, αρχηγός όλων των Ελλήνων ορίστηκε ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης (Στον πίνακα του φον Ές αναφέρεται ως Αγραφιώτης).
Η σύγκρουση έγινε στις 17 Ιουνίου 1821, μπροστά στα μάτια των ρωσικών συνταγμάτων του στρατηγού Ζαμπανιώφ παρατεταγμένων στην απέναντι όχθη και Ελλήνων και Μολδαβών προσφύγων από το Ιάσιο. Τους επιτέθηκε πρώτος ο Κεχαγιάμπεης με δυο χιλιάδες πεζούς, τέσσερις χιλιάδες ιππείς και έξι κανόνια.
Ο αγωνιστής Δημήτριος Σφήκας από τη Στεμνίτσα Αρκαδίας, ο οποίος πήρε μέρος στη μάχη ως εκατόνταρχος και επικεφαλής πλαγιοφυλακής 50 ιππέων, περιγράφει στα απομνημονεύματά του με τον τίτλο “Αναμνήσεις των εν Δακία γεγονότων του 1821” ότι λίγες εκατοντάδες Ελλήνων επαναστατών πολέμησαν εναντίον 8.000 Τούρκων, από τους οποίους οι 4.000 ήταν ιππείς, με αρχηγό τον πασά της Βραίλας Κεχαγιάμπεη. Οι συνολικές απώλειες της Μάχης στο Σκουλένι υπολογίζονται για μεν τους Έλληνες σε 300 νεκρούς και 50 τραυματίες, για δε τους Τούρκους σε 1.600 νεκρούς και 200 τραυματίες.
Ο Απόστολος Σταύρακας με 100 Κρητικούς και Ηπειρώτες, εξόντωσε την τουρκική εμπροσθοφυλακή. Ταυτόχρονα το ελληνικό πυροβολικό έβαλε με μεγάλη επιτυχία. Οι Τούρκοι οπισθοδρόμησαν. Οι τουρκικές επιθέσεις επαναλαμβάνονταν επί 8 ώρες. Οι 400 Έλληνες όλο και λιγόστευαν. Πρώτοι έπεσαν οι Κόντος, Ίντες, Σταύρακας, Δάγκλιστρος, Σφαέλλος, Βαλσαμάκης, Κοντογόνης, Σοφιανός και οι άνδρες τους. Μόνο ο Καραγιώργης διασώθηκε, αν και πληγωμένος, περνώντας στην απέναντι όχθη.
Ανάμεσα στους λίγους που μάχονταν ακόμη έμεινε να πολεμάει ο Αθανάσιος Καρπενησιώτης, “ό ανήρ ούτος τού μεγάλου χαρακτήρος και της ηρωικής καρδιάς”. Όταν ο γενναίος καπετάνιος έριξε και τις τελευταίες βολές εναντίον των Τούρκων, πέταξε τα δύο πιστόλια του στο ποτάμι και κραδαίνοντας το σπαθί του όρμησε εναντίον των Τούρκων και έπεσε νεκρός. Όλοι οι υπερασπιστές του Σκουλενίου έπεσαν νεκροί, μόνο λίγοι τραυματισμένοι σώθηκαν αφού μεταφέρθηκαν στην απέναντι όχθη.
Όπως γράφει ο Κόκκινος στην “Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως”: «η μάχη αυτή δεν έχει ανάλογη εις τας σελίδας του Αγώνος ως προς την εκδήλωσιν ομαδικής ανδρείας και ηρωικής αντιμετωπίσεως βεβαίου θανάτου, παρά μόνον την μάχην του Αθανάσιου Διάκου εις την γέφυρα της Αλαμάνας και του Παπαφλέσσα εις το Μανιάκι».
Αναφέρεται ως αξιοσημείωτη η παρουσία στη μάχη του ιερωμένου Λουκά (κατά κόσμον Λεοντιάδη, από την Αθήνα), ηγουμένου δύο μικρών μαναστηριών της Ρουμανίας που ήταν μετόχια της Μονής Εσφιγμένου. Ο Λουκάς ήταν γνώστης του μυστικού της Φιλικής Εταιρείας και υποστήριξε ηθικά και υλικά τον Υψηλάντη. Στη μάχη του Σκουλενίου εμψύχωνε τους μαχητές και πριν από τη μάχη τέλεσε την ιδιότυπη θεία κοινωνία που προαναφέρεται. Μετά τη μάχη διευκόλυνε 58 μαχητές να διαβούν τον Προύθο και να καταφύγουν σε ρωσικό έδαφος.
Αργότερα ο ίδιος βοηθούσε Έλληνες πρόσφυγες από τη Ρωσία να περνούν στην Ελλάδα με εφόδια. Σε έγγραφο της 20 Ιουνίου που υπογράφεται και από τον Λουκά, πιστοποιούνται οι ανδραγαθίες του Καραγιώργη στο Σκουλένιο.
wikipedia