Βακτήρια στομάχου, ο σιωπηλός εχθρός του πεπτικού συστήματος

Τα βακτήρια είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που βρίσκονται παντού γύρω μας. Στον αέρα, στο έδαφος, στις επιφάνειες που αγγίζουμε (π.χ. πάγκος της κουζίνας) και φυσικά στο νερό και στα τρόφιμα. Μάλιστα, ορισμένα ζουν μέσα και πάνω στο σώμα μας.

Αν και η πλειοψηφία βακτηριδίων δεν προκαλεί προβλήματα στην υγεία μας, ωστόσο, υπάρχουν βακτήρια στομάχου γνωστά και ως ελικοβακτηρίδια του πυλωρού, τα οποία όταν εισέλθουν στον οργανισμό μπορεί να οδηγήσουν σε γαστρεντερικές διαταραχές.
Τα ελικοβακτήριδια του πυλωρού, είναι σπειροειδή βακτήρια που εισέρχονται στο σώμα και μπορούν να επιβιώσουν στην πεπτική οδό για πολλά χρόνια. Εκτιμάται, ότι περίπου το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει με αυτά τα βακτήρια, χωρίς ωστόσο να έχει εκδηλώσει άμεσα, κάποιο σοβαρό σύμπτωμα.
Βέβαια αξίζει να αναφέρουμε, ότι το έλκος στο στομάχι και στο λεπτό έντερο, καθώς επίσης και η χρόνια γαστρίτιδα (φλεγμονή της στομαχικής επένδυσης) και ενδεχομένως ο γαστρικός καρκίνος, οφείλονται κατά κύριο λόγο στην παρουσία αυτών των επιβλαβών βακτηριδίων.
Τρόποι μετάδοσης
Τα βακτήρια στομάχου δεν βρίσκονται φυσικά στον οργανισμό, αλλά εισέρχονται σε αυτόν. Ωστόσο, δεν έχει προσδιοριστεί ακριβώς, ο τρόπος με τον οποίο εξαπλώνονται. Δεδομένου όμως, ότι μπορούν να επιβιώσουν στα κόπρανα, το σάλιο, στο νερό και στις τροφές, οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι τρόποι μετάδοσης μπορεί να είναι οι εξής:
Το φιλί
Την κατανάλωση μολυσμένου φαγητού
Την κατανάλωση μολυσμένου νερού
Κακές συνθήκες υγιεινής
Πως δρουν τα βακτήρια στομάχου
Σίγουρα, οι περισσότεροι θα αναρωτιέστε πως το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, μπορεί και επιβιώνει σε ένα τόσο όξινο περιβάλλον όσο αυτό του στομάχου; Η απάντηση βρίσκεται στην δομή τους, η οποία είναι τόσο ισχυρή, ώστε να εξουδετερώσει το οξύ που το περιβάλλει, έως ότου εισχωρήσει και εγκατασταθεί κάτω από τη βλεννώδη επιφάνεια του στομάχου. Η μακροχρόνια παρουσία του εκεί αποδυναμώνει την επένδυση του στομάχου, με αποτέλεσμα τα οξέα να μην διασπούν μόνο τις τροφές αλλά να δημιουργούν αλλοιώσεις που οδηγούν στην εμφάνιση έλκους και άλλων δυσάρεστων καταστάσεων.
Συμπτώματα
Τα βακτήρια στομάχου δουλεύουν αθόρυβα. Αυτό σημαίνει ότι πολλά άτομα με ελικοβακτηρίδια πυλωρού αγνοούν την ύπαρξή τους, καθώς δεν έχουν κανένα απολύτως σύμπτωμα. Βέβαια, υπάρχουν οργανισμοί που αντιδρούν άμεσα και εμφανίζουν τα παρακάτω συμπτώματα, τα οποία ωστόσο υποχωρούν μόνα τους:
Φούσκωμα στην κοιλιά
Ναυτία
Εμετός
Κοιλιακή δυσφορία
Αν το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού δεν εξουδετερωθεί άμεσα, τότε υπάρχει κίνδυνος εκδήλωσης έλκους, μια κατάσταση που χρήζει άμεσης ιατρικής παρακολούθησης.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
Κοιλιακό άλγος που δεν υποχωρεί
Καούρες
Διάρροια
Απώλεια βάρους
Ναυτία
Εμετό
Σκούρα ή μαύρα κόπρανα
Κόπωση
Αναιμία
Διάγνωση
Υπάρχουν πολλές μέθοδοι για να γίνει ακριβής διάγνωση.
Αυτές είναι:
– Εξέταση αίματος: Ανιχνεύεται ο αριθμός αντισωμάτων του οργανισμού ενάντια στο ελικαβακτήριδιο του πυλωρού.
– Τεστ ουρίας: Σε αυτή την εξέταση, ο ασθενής πίνει ένα παρασκεύασμα που περιέχει ουρεάση. Εάν υπάρχουν ελικοβακτήρια του πυλωρού στο στομάχι, τότε αυτά θα απελευθερώσουν ένζυμα τα οποία θα εξουδετερώσουν την ουρεάση και θα απελευθερώσουν διοξείδιο του άνθρακα.
– Γαστρεντερική ενδοσκόπηση: Σε αυτή την εξέταση, ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει έναν σωλήνα με μια μικρή κάμερα που ονομάζεται ενδοσκόπιο. Το ενδοσκόπιο θα διέλθει από το στόμα στο στομάχι και θα του επιτρέψει να επιβλέψει την κατάσταση ή να συλλέξει δείγμα που θα ελεγχθεί για την παρουσία των βακτηρίων.
– Εξέταση κοπράνων: Ελέγχει αν υπάρχει αίμα στα κόπρανα που δεν είναι ορατό με γυμνό μάτι.
– Βιοψία: Ο γιατρός παίρνει ένα μικρό κομμάτι ιστού από το στομάχι και το ελέγχει για πιθανά σημάδια καρκίνου.
Άλλες εξετάσεις περιλαμβάνουν την αξονική και τη μαγνητική τομογραφία.
Θεραπεία
Όπως τα περισσότερα βακτήρια, έτσι και τα βακτήρια στομάχου μπορούν να εξαλειφθούν από το οργανισμό με αντιβιοτικά. Η θεραπεία διαρκεί συνήθως μία με δύο εβδομάδες και περιλαμβάνει τον συνδυασμό 3 φαρμάκων (2 αντιβιοτικά συν αναστολέα αντλίας πρωτονίων – φάρμακο που καταστέλλει το στομαχικό οξύ).
Μέτρα πρόληψης
«Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν» Ιπποκράτης 460-370 π.Χ.
Όπως έχει πει και ο πατέρας της ιατρικής, είναι καλύτερο να προλαμβάνεις πάρα να θεραπεύεις. Αν θέλετε λοιπόν και εσείς να προστατεύσετε τον οργανισμό και να κρατήσετε μακρυά τα επιβλαβή βακτήρια στομάχου, θα πρέπει να ακολουθείτε επιμελώς τα παρακάτω βήματα:
Πλύνετε τα χέρια σας αφού χρησιμοποιήσετε το μπάνιο και πριν προετοιμάσετε ή φάτε φαγητό.
Πίνετε φιλτραρισμένο νερό.
Πλένετε καλά τα λαχανικά και τα φρούτα.
Αποφύγετε την κατανάλωση ωμών τροφίμων.
Αν και οι πικάντικες τροφές, το αλκοόλ το κάπνισμα, ακόμα και το άγχος, δεν αποτελούν αιτίες έλκους, είναι όμως παράγοντες που μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Ως εκ τούτου, όσοι υποφέρετε από τέτοιες δυσάρεστες καταστάσεις, καλό είναι να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για να σας βοηθήσει να βελτιώσετε τόσο την διατροφή, όσο και τον τρόπο ζωή σας.
Λίγη ιστορία
Για περισσότερα από 80 χρόνια, οι γιατροί είχαν την πεποίθηση ότι οι αιτίες που προκαλούν έλκος στομάχου και δωδεκαδάκτυλου είναι το έντονο στρες, η κακή διατροφή, το κάπνισμα και ο επιβαρυμένος τρόπος ζωής.
Το 1950 ο σπουδαίος Έλληνας γιατρός Ιωάννης Λυκούδης διέγνωσε ότι πάσχει από έλκος δωδεκαδάκτυλου, κάτι που τον ταλαιπωρούσε με έντονους πόνους και γαστρορραγίες. Τρία χρόνια αργότερα, παρασκεύασε και χορήγησε στον εαυτό του το Ελγάκο, ένα φάρμακο που περιείχε στην σύνθεση του 3 αντιβιοτικά. Σύντομα, τα συμπτώματα υποχώρησαν και οι κρίσεις έλκους ήταν πλέον παρελθόν. Τότε αντιτάχθηκε στις μέχρι τότε θεωρίες και υποστήριξε ότι το έλκος δεν είναι αποτέλεσμα έντονου στρες, αλλά μια μικροβιακή λοίμωξη, η οποία με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή θα μπορούσε να θεραπευτεί. Ωστόσο, η ανακάλυψη δεν είχε την απήχηση και την αποδοχή που περίμενε, καθώς καμία φαρμακοβιομηχανία δεν δέχτηκε να παρασκευάσει το ελγάκο.
Δύο χρόνια μετά τον θάνατό του, το 1982, οι Αυστραλοί επιστήμονες Μπάρι Μάρσαλ και Ρόμπιν Γουόρεν, μελέτησαν διεξοδικά τα πορίσματα του Ιωάννη Λυκούδη και στηριζόμενοι στην δική του αρχή, αποφάσισαν να συνεχίσουν την έρευνα μέχρι τέλους. Έπειτα λοιπόν, από συστηματική έρευνα σε βιοψίες ασθενών που έπασχαν από έλκος και ύστερα από συνεχείς πειραματικές διαδικασίες, ανακάλυψαν απλά ένα μικρόβιο, το ελικοβακτήριο του πυλωρού, αλλά και την κύρια αιτία του έλκους.
Μια ανακάλυψη που έφερε τα πάνω κάτω στην επιστήμη της υγείας και τους χάρισε, το Νόμπελ Ιατρικής, το 2005. Ο Ιωάννης Λυκούδης αρκέστηκε στην τιμητική πλακέτα…. μετά θάνατον φυσικά!
Πηγές:
www.onmed.gr, www.webmd.com, www.wakegastro.com, www.healthylivng.gr
votanokipos