Άνυτος – Φανατικός εχθρός όλων των σοφιστών και κατήγορος του Σωκράτη

Ο Άνυτος ήταν Αθηναίος πολιτικός, γιος του Ανθεμίωνα, πλούσιος βυρσοδέψης. Ήταν στρατηγός στον Πελοποννησιακό πόλεμο και διατάχτηκε το 409 π.Χ. να πλεύσει με τριάντα καράβια στην Πύλο, η οποία βρισκόταν υπό αθηναϊκό έλεγχο.

Την πολιορκούσαν οι Λακεδαιμόνιοι και ο Άνυτος στάλθηκε για να ενισχύσει τους πολιορκημένους. Αλλά δεν κατάφερε να περάσει τον Μαλέα, λόγω θαλασσοταραχής. Επέστρεψε στην Αθήνα άπρακτος. Κατηγορήθηκε τότε για προδοσία, και οδηγήθηκε στο δικαστήριο.
Κατά τον Διογένη Λαέρτιο και τον Διόδωρο Σικελιώτη αθωώθηκε δωροδοκώντας τους δικαστές. Για τη δωροδοκία αυτή γράφει και ο Αριστοτέλης στην Αθηναίων Πολιτεία (XXVII 5). Αρχικά, προ του 404 π.Χ., ήταν με τον μετριοπαθή συντηρητικό Θηραμένη.
Συμμαχία με τους δημοκρατικούς
Όταν οι Τριάκοντα Τύραννοι πήραν την εξουσία, μετά τον θάνατο του Θηραμένη, έφυγε από την Αθήνα και πήγε με τους δημοκρατικούς. Ήταν απ΄ αυτούς που, το 403 π.Χ., μαζί με τον Θρασύβουλο, συγκεντρώθηκαν στη Φυλή, της οποίας το φρούριο κατέλαβαν και ανέτρεψαν τους Τριάκοντα. Στις συγκρούσεις τότε με τους ολιγαρχικούς, έσωσε τη ζωή κάποιων απ’ αυτούς, που είχαν πιαστεί αιχμάλωτοι.
Με την επαναφορά της δημοκρατίας, υποστήριξε ότι έπρεπε να δοθεί αμνηστία. Σ’ εκείνους που παράνομα έκαναν κατοχή στα δικά του κτήματα, δεν άσκησε καμιά δίωξη. Ο ρήτορας Λυσίας λέει στον Κατά σιτοπωλών λόγο του ότι ο Άνυτος ήταν σιτοφύλακας το 388 π.Χ.
Άνυτος & Σωκράτης
Είναι συνομιλητής του Σωκράτη στον διάλογο του Πλάτωνα Μένων. Οι σχέσεις τους καταρχήν πρέπει να ήταν φιλικές. Αλλά διερράγησαν, επειδή ο φιλόσοφος τον είχε επικρίνει γιατί δεν άφησε τον γιό του να ασχοληθεί με τη φιλοσοφία, αλλά τον έκανε βυρσοδέψη, βάζοντάς τον στην οικογενειακή επιχείρηση.
Πέραν αυτού, ο Άνυτος θεωρούσε τον Σωκράτη εχθρό της δημοκρατίας, επειδή, όταν κυβερνούσαν την Αθήνα οι Τριάκοντα Τύραννοι, έμεινε στην πόλη και απέφυγε να συμμετάσχει στον αγώνα για την επαναφορά του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Στη δίκη του Σωκράτη ο Άνυτος ήταν ένας από τους τρεις κατηγόρους. Οι άλλοι δύο ήταν ο Μέλητος και ο ρήτορας Λύκων. Ήταν φανατικός εχθρός όλων των σοφιστών.
Άνυτος & Αλκιβιάδης
Ο Πλούταρχος, στον Βίο του Αλκιβιάδη (4, 4-5), αναφέρει ότι κάποτε ο Άνυτος είχε καλέσει σπίτι του τον Αλκιβιάδη (πιθανώς ήταν εραστές), να του κάνει το τραπέζι. Ο Αλκιβιάδης έφτασε καθυστερημένος και έχοντας πιει αρκετά. Βλέποντας το τραπέζι γεμάτο με χρυσά και ασημένια ποτήρια, διέταξε τους δούλους του, που τον συνόδευαν, να πάρουν τα μισά και να τα πάνε στο δικό του σπίτι, κι έφυγε κι ο ίδιος. Οι συνδαιτυμόνες του Άνυτου, κατηγόρησαν τον Αλκιβιάδη για την πράξη του. Αλλά ο Άνυτος τον υπερασπίστηκε, λέγοντας ότι φέρθηκε καλά, αφού ενώ μπορούσε να τα πάρει όλα, τους άφησε τα μισά.
Κατά τον Διόδωρο Σικελιώτη, οι πολίτες αργότερα σκότωσαν χωρίς δίκη τους κατηγόρους του Σωκράτη.
Σοφότερος του Σωκράτη
Ο Διογένης Λαέρτιος αναφέρει ότι κάποιοι νέοι από τον Πόντο, επισκέφθηκαν την Αθήνα και ζητούσαν να μάθουν για τον Σωκράτη. Ο Αντισθένης ο κυνικός τους πήγε στον Άνυτο, τον οποίο τους τον παρουσίασε ως σοφότερο του Σωκράτη. Οι Αθηναίοι οργίστηκαν με το γεγονός αυτό και υποχρέωσαν τον Άνυτο να εγκαταλείψει την πόλη, το 384 π.Χ.
Ο Διογένης Λαέρτιος, επίσης, αναφέρει ότι ο Άνυτος πήγε στην Ηράκλεια του Πόντου. Οι κάτοικοί της όμως είτε τον λιθοβόλησαν, είτε τον έδιωξαν.
Αλλά τα περί του θανάτου του δεν τεκμηριώνονται ιστορικά.
wikipedia