Ποιος δάγκωσε το νεκρικό καρβέλι στην αρχαία Αίγυπτο;

Στην αιγυπτιακή συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου συναντάμε σε μια προθήκη ένα καλάθι με διατηρημένες τροφές: ψωμί, αυγά, καρπούς φρούτων και ένα δαγκωμένο καρβέλι. Εφόσον δεν τρώνε οι νεκροί, ποιος δάγκωσε το καρβέλι;

Η Αιγυπτιακή Συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, αν και μικρή σχετικά σε μέγεθος, κατέχει σημαντική θέση παγκοσμίως λόγω του πλούτου, της ποιότητας και της σπανιότητας των αντικειμένων της. Δύο μεγάλοι πολιτισμοί, ο ελληνικός και ο αιγυπτιακός, αναπτύχθηκαν στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, τόσο μακριά και ταυτόχρονα τόσο κοντά ο ένας στον άλλον. Και οι δύο άφησαν έντονο το στίγμα τους στην παγκόσμια ιστορία και τέχνη και κατά την ελληνιστική περίοδο συναντήθηκαν και συγκεράστηκαν με μοναδικό τρόπο, κρατώντας όμως ο καθένας πάντα τα δικά του χαρακτηριστικά γνωρίσματα και διακριτά στοιχεία.
Οι Αιγύπτιοι υπήρξαν ένας ιδιαίτερα φιλόθρησκος λαός με βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις σχετικά με τον θάνατο, την ταφή και τον κόσμο των νεκρών. Για τον λαό αυτόν ο θάνατος σηματοδοτούσε την έναρξη μιας άλλης ζωής, για τη συμμετοχή στην οποία ήταν απαραίτητο να συνεχίσει να υπάρχει το όνομα και το σώμα του αποθανόντα.
Το νεκρό σώμα του αρχαίου Αιγύπτιου, μετά τον θάνατο, καλείται να πραγματοποιήσει ένα μεγάλο ταξίδι. Μάλιστα, στην αρχαία αιγυπτιακή γλώσσα και γραφή η έννοια «νεκρός» δεν υφίσταται. Αντικαθίσταται από τη λιγότερο απαισιόδοξη έννοια «δυτικός», και πράγματι, οι νεκρικές σoροί ταξίδευαν ως τη δυτική όχθη του Νείλου, για να ακολουθηθούν έπειτα οι συνήθεις νεκρικές φροντίδες.
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι πραγματικά πίστευαν ότι ο άνθρωπος συνεχίζει να ζει στον Κάτω Κόσμο όπως ακριβώς ζούσε πριν και ότι μετέφερε μαζί του το σώμα, την προσωπικότητα, το πνεύμα, την ψυχή, το όνομα και τη σκιά του. Και, φυσικά, για να διατηρηθούν όλα αυτά χρειάζονται προμήθειες, όπως και στην κανονική ζωή. Έτσι, καθιερώθηκε η συνήθεια να τοποθετούνται μέσα στους τάφους προσωπικά αντικείμενα του νεκρού, εργαλεία, σκεύη, ακόμα και τρόφιμα και ποτά, τα οποία ήταν απαραίτητα για τη διατήρηση της ανθρώπινης ύπαρξης στον άλλο κόσμο.
Λόγω αυτής της συνήθειας κι επειδή στην Αίγυπτο, με τις συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας που επικρατούν, διατηρούνται σχεδόν τα πάντα, έχουν βρεθεί μέσα σε τάφους τρόφιμα όλων των ειδών σε… μουμιοποιημένη μορφή. Έτσι, στην αιγυπτιακή συλλογή του ΕΑΜ συναντάμε σε μια προθήκη ένα καλάθι με διατηρημένες τροφές: ψωμί, αυγά και καρπούς φρούτων.
Ιδιαίτερα το ψωμί έπαιζε ιδιαίτερο ρόλο στην καθημερινή ζωή των Αιγυπτίων, καθώς, μαζί με την μπίρα, η οποία δεν είχε τόσο σχέση με αυτό που σήμερα ονομάζουμε «μπίρα» αλλά ήταν ένας θρεπτικός χυλός που καταναλωνόταν ζεστός, ήταν τα δυο απαραίτητα στοιχεία της διατροφής.
Σώζεται, λοιπόν, ένα μεγάλο στρογγυλό καρβέλι, με μια ιδιαιτερότητα όμως: του λείπει ένα μικρό κομμάτι ή, αλλιώς, κάποιος δάγκωσε ή έκοψε ένα κομμάτι πριν το σφράγισμα του τάφου, καθώς ο «ένοικος» του τάφου δεν θα έκανε κάτι τέτοιο.
Αποτελεί ένα μικρό μυστήριο, λοιπόν, γιατί το καρβέλι είναι δαγκωμένο. Γνωρίζουμε πόσο μεγάλη ήταν η πίστη των Αιγυπτίων στη μεταθανάτια ζωή και πόσο πιστά ακολουθούσαν το τελετουργικό και τις ταφικές πρακτικές. Ποιος δάγκωσε, λοιπόν, αυτό το καρβέλι;
lifo