Ἡ μάχη τοῦ Λιδωρικίου: Η ηρωική αντίσταση των Ελλήνων

Στὶς ἀρχὲς τοῦ 1824 ὁ σουλτᾶνος ἀποφασίζει νέα ἐκστρατεία κατὰ τῶν Ἑλλήνων. Διῴρισε ὥς στρατάρχη καὶ Ῥούμελη Βαλεσῆ τὸν Δερβὶς πασσᾶ, ὁρίζοντάς τον πλέον ὑπεύθυνο γιὰ νὰ καταπνίξῃ τὴν ἐπανάστασι στὴν Στερεὰ Ἑλλάδα.

Ὁ Δερβὶς πασσᾶς εἶχε στὴν διάθεσίν του τὸν Ἰσοῦφ (Γιουσοῦφ) πασσᾶ Περκόφτσαλη καὶ τὸν Ἀμπᾶδ πασσᾶ ἀπὸ τὴν Δίβρη. Μποροῦσε ἐπίσης νὰ χρησιμοποιήσῃ τὶς δυνάμεις τοῦ Ὁμὲρ Βρυώνη καὶ τοῦ Ὁμὲρ τῆς Εὐβοίας.
Συνολικὴ δύναμις δεκαπέντε χιλιάδων ἀνδρῶν, ἄν καὶ οἱ ἐντολές του ἀφοροῦσαν σὲ συγκρότησι στρατοῦ τριάντα χιλιάδων ἀνδρῶν. Στὴν προσπάθειά του ὁ Δερβὶς πασσᾶς νὰ ἀποφύγῃ τὸν πόλεμο, ἔστειλε ἐπιστολὲς στὸν Πανουργιᾶ, καθῶς καὶ στοὺς προκρίτους τῶν Σαλώνων, μὲ στόχο νὰ τοὺς τρομοκρατήσῃ καὶ νὰ προσκυνήσουν. Οἱ ἀπαντήσεις ποὺ ἔλαβε ἦσαν οἱ ἀναμενόμενες. Ἔπρεπε νὰ κοπιάσῃ γιὰ νὰ καταστείλῃ τὴν ἐπανάστασι.
Στὰ μέσα τοῦ Ἰουνίου πλέον, κατόπιν πολλῶν καθυστερήσεων, μὲ δέκα χιλιάδες στρατό, ὁ Δερβὶς πασσᾶς ξεκινᾶ νὰ κτυπήσῃ τοὺς Ἕλληνες. Στέλνει μὲ ἑκατὸν ὀγδόντα ἄνδρες του τριακόσια κιβώτια μὲ πολεμοφόδια, ὥς προπομπή, ἀλλὰ στὸν χῶρο ποὺ ἐστάθμευσαν ἔπεσε κεραυνός, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ χάσῃ τὸ μεγαλύτερο τμῆμα τῆς φρουρᾶς ἀλλὰ καὶ τὰ πολεμοφόδια.
Τὸ στρατόπεδόν του ἐστήθῃ στὸ Λιανοκλάδι, ἐφ΄ ὅσον ἔστειλε πρωτίστως στὰ Βλαχοχώρια, ἕνα τμῆμα τοῦ στρατεύματός του, γιὰ νὰ φυλάξῃ τὶς τριακόσιες οἰκογένειες ποὺ εἶχε αἰχμαλωτίσῃ στὸ Πατρατσίκι.
Διέταξε τὸν Ἰσοῦφ (ἤ Γιουσοῦφ) πασσᾶ Περκόφτασλη καὶ τὸν Ἀμπὰδ πασσᾶ νὰ εἰσβάλουν στὰ Σάλωνα μὲ ἕξι χιλιάδες πεζοὺς καὶ χιλίους ἱππεῖς, τὸν Ὁμὲρ τῆς Εὐβοίας νὰ στραφῇ κατὰ τῆς Ἀττικῆς καὶ τὸν Ὁμὲρ Βρυώνη νὰ ἐκστρατεύσῃ κατὰ τῆς Ἀκαρνανίας. Ὅλοι αὐτοί, μετὰ τὸ πέρας τῶν ἐπιχειρήσεων, θὰ συνηνοῦντο στὴν Ναύπακτο.
Διορισμένοι, ἐκ τῆς Ἑλληνικῆς κυβερνήσεως, μὲ σημεῖον συγκεντρώσεως τὸ Λιδωρίκιον, ἦσαν ὁ Σκαλτσοδῆμος (ἤ Δῆμος Σκαλτᾶς), ὁ Μῆτσος Κοντογιάννης, ὁ Ἀνδρέας Ἴσκος, ὁ Γιάννης Μπουκουβάλας, ὁ καπετὰν Ἀνδρῖτσος Σαφάκας, ὁ Ζαχαράκης Γιόλδασης, ὁ Δῆμος Μακρῆς, ὁ Χρῆστος Μακρῆς, ὁ Γιῶργος Βαλτινὸς καὶ ὁ Καραϊσκάκης.
Ὁ Σκαλτσᾶς κατέλαβε τὶς θέσεις τοῦ Μακρυκαμπίου, ὁ Κοντογιάννης καὶ ὁ Ἴσκος τὸ Γιδοβούνιον, ὁ Σαφάκας τὸ Μουρτοκάλι καὶ ὁ Γιόλδασης τὴν Σαράδαιναν.
Στὸ μεταξύ, ἀπὸ τὴν Ἀνατολικὴ Στερεὰ Ἑλλάδα, διετάχθησαν ὁ Πανουργιᾶς, ὁ Γιάννης Δυοβουνιώτης, ὁ Γιῶργος Δράκος, ὁ Γιώτης Δαγκλῆς, ὁ Διαμαντῆς Ζέρβας κι ὁ Χριστόφορος Πεῤῥαιβὸς νὰ ἀναχαιτίσουν τὴν προέλασιν τῶν Ὀθωμανῶν πρὸς τὰ Σάλωνα.
Ὁ Κοντογιάννης κι ὁ Σκαλτσᾶς, πρὶν καταλάβουν τὶς θέσεις τους, ἀπηλευθέρωσαν τοὺ αἰχμαλώτους Ἕλληνες, ἀπὸ τὸ Πατρατσίκιον. Ὁ Νάκος Πανουργιᾶς στὸ μεταξύ, μὲ τὸ ποὺ ἐπληροφορήθη πὼς ὁ Δερβὶς πασσᾶς ἑτοιμάζεται νὰ ἐπιτεθῇ στὰ Σάλωνα, ἔστησε δέκα ἰσχυροὺς προμαχῶνες (ταμπούρια), μεταξὺ Σαλώνων καὶ Γραβιᾶς, στὴν θέσι Ἄμπλιανη, προετοιμαζόμενος οὐσιαστικῶς γιὰ τὴν ἐπερχομένη μεγάλη μάχη ποὺ θὰ ἐδίδετο ἐκεῖ.
Στὶς 8 Ἰουλίου (21 Ἰουλίου) τοῦ 1824, ἰσχυρὸ τμῆμα τοῦ τουρκικοῦ στρατοῦ, ὑπὸ τοὺς Ἀμπᾶδ πασσᾶ, Πράχον Πρεβίστα καὶ τὸν Βελῆ ἀγᾶ, ἐκινήθῃ μέσῳ Γραβιᾶς πρὸς τὴν ἐπαρχία Λιδωρικίου.
Στὴν Μπινίτσα ἀντεστάθῃ ὁ Σκαλτσᾶς μὲ γενναιότητα.
Βοήθεια προσέτρεξε νὰ τοῦ δόσῃ ὁ Ἀνδρέας Σάφακας (ἤ Σαφάκας), ἀμέσως μόλις ἀντελήφθῃ πὼς τὸ ὀθωμανικὸ στράτευμα κατευθύνεται πρὸς τὶς θέσεις τοῦ Σκαλτσᾶ, ὁ ὁποῖος ἔφθασε μὲ τριακοσίους πενήντα Κραβαρῖτες.
Ἡ μάχη ἐκράτησε πολλὲς ὧρες.
Τρεῖς φορὲς ἐξεδιώχθῃ ἀπὸ τὶς θέσεις του ὁ Σκαλτσᾶς, μὲ τοὺς ἄνδρες του καὶ τρεῖς φορὲς τὶς ἀνακατέλαβε.
Στὸ πέρας τῆς μάχης οἱ Ἕλληνες ὑπεχρεώθησαν σὲ ὑποχώρησιν, ἀφήνοντας ὥς λάφυρα στοὺς Τούρκους ὀκτὼ χιλιάδες πρόβατα κι ἑκατὸ ἄλογα.
Φιλονόη
https://sanshmerafilonoi.gr/2017/07/08/8-ioylioy-1824-h-maxh-toy-lidorikioy/
Πληροφορίες ἐκ τοῦ Διονυσίου Κοκκίνου «ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάστασις».