Τι ήταν τα «Διαβατήρια» στην αρχαιότητα και που χρησιμοποιούνταν;

Διαβατήρια: Τελετή με θυσία που πρόσφερε στους θεούς ο επικεφαλής κάθε εκστρατείας, είτε όταν επρόκειτο να περάσει τα σύνορα της χώρας του, είτε όταν επρόκειτο να διασχίσει κάποιο ποτάμι. Αν τα σημάδια της θυσίας δεν ήταν ευνοϊκά, ο στρατός δεν έβγαινε από τα σύνορα της χώρας κι επέστρεφε πίσω.

Ο Θουκυδίδης αναφέρει πως ενώ οι Λακεδαιμόνιοι ήταν έτοιμοι να εισβάλουν στο Άργος επέστρεψαν τελικά πίσω γιατί τα σημάδια από τις θυσίες που έκαναν για να διαβούν τα σύνορα δεν ήταν ευνοϊκά. Διαβατήρια ονομαζόταν κι η ευχαριστήρια θυσία μετά από κάθε επιτυχημένη διάβαση ποταμού.
Στην αρχαία Σπάρτη οι θυσίες αυτές ονομάζονταν Υπερβατήρια. Θυσία που γινόταν για εξευμενισμό των θεών, όταν ο στρατός επρόκειτο να βγει από τα σύνορα της χώρας. Στη Σπάρτη τη θυσία την έκανε ο βασιλιάς στο βωμό του Αγήτορα Δία. Αν τα σημάδια της θυσίας ήταν ευνοϊκά, ο στρατός ξεκινούσε για τα σύνορα της χώρας. Μπροστά από τα στρατεύματα πήγαινε ο πυρφόρος, ο οποίος κρατούσε μια αναμμένη δάδα με φωτιά από το βωμό που είχε γίνει η θυσία.
Όταν έφταναν στα σύνορα έκαναν και πάλι θυσία στο Δία και στην Αθηνά. Αν τα σημάδια της θυσίας ήταν αίσια ο στρατός συνέχιζε την πορεία του. Ο πυρφόρος άναβε τη δάδα από τη φωτιά της νέας θυσίας και συνέχιζε να προπορεύεται του στρατεύματος.
Υπερβατήρια γίνονταν κατά τη διάρκεια της μετακίνησης του στρατού όποτε ήταν αναγκαίο. Τα ζώα που θυσιάζονταν τα μετέφεραν από την αρχή της εκστρατείας μαζί τους. Τα Υπερβατήρια γίνονταν πάντα πριν το ξημέρωμα.
[ellinikoarxeio.com]