1984 του Τζορτζ Όργουελ Το βιβλίο που προφήτευσε τον κόσμο

Ο Τζορτζ Όργουελ ξεκίνησε να γράφει την δεκαετία του 40΄ για το μακρινό τότε 1984, για το μέλλον όπως το φανταζόταν. Βρισκόμενοι πλέον στο 2016, το 1984 σαν χρονολογία μπορεί να ανήκει στο παρελθόν, αλλά το βιβλίο του Όργουελ θα αντιπροσωπεύει για πάντα «Το Μέλλον» μιας και όλα έχουν δρομολογηθεί σχεδόν όπως τα προέβλεψε.
Γράφει ο Μιχάλης Καλούπης
Ξεκινάω με ένα μικρό σπόιλερ για όσους δεν έχουν διαβάσει το βιβλίο, το οποίο είναι απαραίτητο για τη συγγραφή και κατανόηση του κειμένου: το τέλος του δεν είναι χαρούμενο.
Το 1984 δεν είναι μία νουβέλα ή ένα απλό μυθιστόρημα · είναι μία ανατριχιαστικά ακριβής προφητεία για το μέλλον του κόσμου, ένα μανιφέστο, είναι η εξιστόρηση της μοναχικής και διαχρονικής μάχης του ατόμου με το σύστημα, έναν μηχανισμό δομημένο μεθοδικά, σχεδόν άφθαρτου, που αποσκοπεί στον απόλυτο έλεγχο και την κατάργηση κάθε ελευθερίας – κάθε πραγματικής ελευθερίας , αυτής που πηγάζει από την αντικειμενική ματιά και την προσωπική σκέψη.
Το βιβλίο είναι μία προειδοποίηση του συγγραφέα μισό αιώνα και βάλε πριν, την οποία αγνοήσαμε και αντ’αυτού την κάναμε ριάλιτι και χαζεύαμε με τις ώρες· το σύνθημα Big Brother is watching you, ο Μεγάλος Αδελφός σε παρακολουθεί δηλαδή, δεν ήταν νέα ιδέα των 00’s αλλά η πρόβλεψη του Όργουελ την οποία ξεπατικώσαμε άψογα, βάζοντας αρχικά 20 ανθρώπους σε ένα σπίτι με πλήρη παρακολούθηση – και με τη θέλησή τους μάλιστα, μες την τρελή χαρά. Πλέον πάμπολλα μέρη του κόσμου παρακολουθούνται 24/7 με την άδεια και τις ευχές μας.
Το πήγαμε μάλιστα και ένα βήμα παρακάτω, αφού οικειοθελώς μεταφορτώνουμε όλες σχεδόν τις προσωπικές μας πληροφορίες σε διαδικτυακές βάσεις δεδομένων , ακόμα και το πού βρισκόμαστε και το τι κάνουμε ανά πάσα στιγμή.
Και μας αρέσει.
Ο πολίτης του 1984 όπως και αυτός του 2016 μπορεί να μην περιορίζεται από αλυσίδες αλλά η πρόσβασή του σε πληροφορίες είναι τόσο ελεγχόμενη και παραποιημένη που υπόκειται σε συνεχή πλύση εγκεφάλου και φοράει παρωπίδες εν αγνοία του, είναι αναισθητοποιημένος παθολογικά, αρκείται στο να λατρεύει Το Κόμμα, να ασπάζεται κάθε αλήθεια που αυτό τον ταΐζει και να μισεί τους εχθρούς που αυτό του υποδεικνύει.
Η σκέψη στο 1984 είναι έγκλημα που τιμωρείται με θάνατο.
Ο έρωτας είναι έγκλημα που τιμωρείται με θάνατο.
Η γνώση είναι έγκλημα που τιμωρείται με θάνατο.

Ο άνθρωπος ηττάται. Άδοξα και ασήμαντα.

Δεν ξέρω αν η τελική ήττα του ανθρώπου είναι η ειλικρινής πρόβλεψη του Όργουελ ή αν σκοπός του ήταν να τρομοκρατήσει για να αφυπνίσει συνειδήσεις και να αποφευχθεί η προφητεία.
Πώς φτάσαμε όμως ως εκεί;
Ο κόσμος της «Ωκεανίας» που είναι μία από τις 3 υπερχώρες που έχουν απομείνει το 1984 διαχωρίζεται σε 3 τάξεις :

«Αν θέλεις μία εικόνα του μέλλοντος, φαντάσου μία μπότα να συντρίβει ένα ανθρώπινο πρόσωπο – για πάντα».

Αυτή η μπότα αντιπροσωπεύει όπως καταλαβαίνεις την εκάστοτε εξουσία και τις δυνάμεις καταστολής το οποίο είναι έργο που το ξέρουμε.

Ο άνθρωπος δεν έχει πρόσωπο για την εξουσία.Δεν έχει ατομικό χαρακτήρα.Είναι μέρος της μάζας. Είναι όλοι το ίδιο.

Ο Μεγάλος Αδερφός είναι αυτός που βλέπεις παντού, είναι τα μάτια που σε παρακολουθούν συνεχώς μέσα από κάμερες και μικρόφωνα, είναι αυτός που ασκεί τον απόλυτο έλεγχο.

Και ο άνθρωπος τον λατρεύει πεπεισμένος πως όλα αυτά είναι η απόλυτη αλήθεια και αναγκαία για το καλό του.

Κανείς δε ξέρει αν ο Μεγάλος Αδερφός υπάρχει πραγματικά σαν άτομο, σαν ηγέτης με υλική υπόσταση ή είναι μία αόρατη δύναμη που κινεί τα νήματα.

-Υπάρχει ο μεγάλος αδερφός;

-Φυσικά και υπάρχει. Το κόμμα υπάρχει. Είναι η ενσάρκωση του κόμματος.

-Ναι, αλλά εννοώ, υπάρχει όπως υπάρχω εγώ;

-Εσύ δεν υπάρχεις.

Η αδυσώπητη αυτή απάντηση φαίνεται να εννοεί πως μπροστά στη δύναμη του Μηχανισμού, ο άνθρωπος αποτελεί απλώς ένα στατιστικό στοιχείο που αν θελήσει Το Κόμμα μπορεί να το διαγράψει σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, όπως και παρατηρούμε να γίνεται με πολλούς στην πορεία του βιβλίου.

Για να παραλληλιστούμε με το σήμερα, ας δούμε πώς παρουσιάζονται οι νεκροί από κάθε βάρκα προσφύγων που βουλιάζει, οι άνθρωποι που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, οι νεκροί από κάθε «τρομοκρατικό» χτύπημα, από κάθε πόλεμο· είναι απλά αριθμοί.

20.000.000 παιδιά χωρίς πρόσβαση σε εμβόλια

400 πρόσφυγες πνιγμένοι.

3.000 στρατιώτες νεκροί.

500 αυτοκτονίες φέτος.

Η αναφορά στα γεγονότα είναι αποστειρωμένη και τυπική.