Τι αποκαλύπτουν τα αρχαιολογικά ευρήματα για την Λίμνη Πλαστήρα
«Οι παλαιότερες ανθρώπινες δραστηριότητες στο νομό Καρδίτσας εντοπίζονται στην περιοχή της σημερινής λίμνης Ν. Πλαστήρα. Η τεχνητή λίμνη δημιουργήθηκε στη δεκαετία του 1950 στην περιοχή που πρότερα υπήρχε το εύφορο και τερπνότατο οροπέδιο της Νεβρόπολης, στις ανατολικές υπώρειες των Αγράφων, το οποίο διέρρεε ο Μέγδοβας ή Ταυρωπός ποταμός και βρισκόταν πάνω στις αρχαίες διαβάσεις που ένωναν τη Θεσσαλία με τον ορεινό όγκο της Πίνδου και την Ήπειρο». Πρόκειται για στοιχεία του αρχαιολόγου Λεωνίδα Π. Χατζηαγγελάκη, Επίτιμου Διευθυντή Αρχαιοτήτων (Δυτικής Θεσσαλίας).
Τα παλαιότερα επιφανειακά ευρήματα, που χρονολογούνται στη Μέση Παλαιολιθική εποχή, προέρχονται, σύμφωνα με τον ίδιο, από τη νότια όχθη από τον Μπελοκομίτη και από τη θέση «Χαλικάκι» της κτηματικής περιφέρειας Λαμπερού στην ανατολική όχθη της λίμνης.
Πρόκειται, διευκρινίζει, για δυο αμφιπρόσωπες φυλλόσχημες αιχμές από σοκολατί πυριτόλιθο, φολίδες λεπιδόσχημες και ορισμένα ακόμη λίθινα εργαλεία. Επίσης, επιφανειακά παλαιολιθικά ευρήματα προέρχονται από τη δυτική ακτή της λίμνης Ν. Πλαστήρα, από την περιοχή του «Βοτανικού Κήπου» της Νεβρόπολης, αλλά και από την περιοχή της δυτικής Αργιθέας, όπου έχουν εντοπιστεί πετρώματα-κόνδυλοι πυριτολίθου, η πρώτη ύλη για εργαλεία. Τα ευρήματα προσδιορίζονται στη Μουστέρια πολιτισμική φάση, στη Μέση Παλαιολιθική εποχή, 50.000 ως 30.000 χρόνια πριν από το παρόν.
Οι άνθρωποι αυτής της περιόδου είχαν απόλυτη εξάρτηση από το φυσικό περιβάλλον, δεν παρήγαν, αλλά κυνηγούσαν και συνέλεγαν καρπούς, ενώ ζούσαν σε σπήλαια ή στο ύπαιθρο, κοντά σε περάσματα ζώων και βρίσκονταν σε άμεση συνάφεια με το νερό. Η παρουσία τους στη Θεσσαλία είναι βεβαιωμένη τόσο στον Πηνειό ποταμό στην περιοχή της Λάρισας από επιφανειακά ευρήματα, όσο και στο σπήλαιο της Θεόπετρας των Τρικάλων από ανασκαφικά δεδομένα, δεν παραλείπει να τονίσει επίσης ο κ. Χατζηαγγελάκης.
Η εικόνα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων κατά την Προϊστορική εποχή στην περιοχή της λίμνης Ν. Πλαστήρα συμπληρώνεται με τον εντοπισμό εγκατάστασης της Νεολιθικής εποχής στη θέση «Βοτανικός κήπος» κοντά στο Νεοχώρι του τέως Δήμου Νεβρόπολης, σε υψόμετρο 800 μ., και τη σχετική έρευνα από αρχαιολόγους της ΛΔ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας Νότιας Ελλάδας (Λεων. Π. Χατζηαγγελάκης, Νίνα Κυπαρίσση, Νεκταρία Αλεξίου και Ορέστης Αποστολίκας).
Κάτω από ξερό στρώμα λάσπης εντοπίστηκε σκληρή πηλόστρωτη, πορτοκαλέρυθρη επιφάνεια που παρουσιάζεται κατά τόπους καμένη, με έντονα ερυθρό χρώμα. Επάνω σ’ αυτή εντοπίστηκε πληθώρα πλιθιών με αποτυπώματα από καλάμια και δοκάρια που χρησιμοποιήθηκαν για την επάλειψη των τοίχων και για την οροφή των οικιών-καλυβών. Σε όλη την έκταση εντοπίστηκε χειροποίητη, μονόχρωμη κεραμική και λίθινα πελεκημένα και απολεπισμένα εργαλεία, καθώς και μυλόπετρες από ψαμμίτη λίθο.
Η έρευνα, όπως σημειώνει ο κ. Χατζηαγγελάκης, προχώρησε σε βάθος μόνο σε επιλεγμένα τετράγωνα όπου παρατηρήθηκαν δύο σχεδόν κυκλικού σχήματος καμένες επιφάνειες, ενώ συλλέχθηκε και ικανή ποσότητα απανθρακωμένου ξύλου από πασσαλότρυπες που εντοπίστηκαν στη σειρά. Ο εργαλειακός εξοπλισμός χαρακτηρίζεται από φολίδες κυρίως πυριτόλιθου, καθώς και λεπίδες από οψιανό που μαρτυρούν δευτερογενείς διαδικασίες, όπως οι ανταλλαγές και το εμπόριο. Η εικόνα συμπληρώνεται με την εύρεση λίθινων χαντρών για διακόσμηση των κατοίκων της εγκατάστασης. Άτεχνο, αλλά εντυπωσιακό εύρημα, εξηγεί, αποτελεί ένα πήλινο, γυναικείο ειδώλιο με κυλινδρικό κορμό και κωνικό μάζεμα των μαλλιών στο πίσω μέρος της κεφαλής, ενώ τα μάτια και τα πόδια αποδίδονται με εμπιέσεις. Τα ευρήματα αυτής της έρευνας ανάγουν την εγκατάσταση στη Αρχαιότερη και Μέση Νεολιθική εποχή.
Η συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας στη Λίμνη Ν. Πλαστήρα μπορεί να αποδώσει πολλά στοιχεία για τις δραστηριότητες των ανθρώπων της περιοχής στην Προϊστορική εποχή, καθώς μάλιστα η ορεινή της θέση στο προϋπάρχον οροπέδιο της Νεβρόπολης πιθανότατα δηλώνει εποχικές μετακινήσεις πληθυσμού στο πλαίσιο της κτηνοτροφικής οικονομίας, καταλήγει ο ίδιος.
