Η ΥΓΕΙΑ ΩΣ ΔΗΜΟΣΙΟ ΑΓΑΘΟ

Αλέξανδρος Ι. Νομικός

Ιατρός-Παθολογοανατόμος

Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών

Επιμελητής Β’ Ασκληπιείο Βούλας

Στο άρθρο 21 παρ. 3 του Συντάγματος αναφέρεται πως «Το Κράτος μεριμνά για την υγεία των πολιτών και παίρνει ειδικά μέτρα για την προστασία της νεότητας, του γήρατος, της αναπηρίας και για την περίθαλψη των απόρων.» Εξάλλου, στον ιδρυτικό νόμο του ΕΣΥ (1397/83), αναφέρεται ρητώς πως «Tο κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών υγείας στο σύνολο των πολιτών. Οι υπηρεσίες υγείας παρέχονται ισότιμα σε κάθε πολίτη, ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική του κατάσταση, μέσα από ενιαίο και αποκεντρωμένο εθνικό σύστημα υγείας, που οργανώνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού. »

  Στο ακραία νεοφιλελεύθερο πλαίσιο, όπου όλα υπολογίζονται  με γνώμονα το άμεσο κέρδος, έχει επικρατήσει  η αντίληψη ότι η στήριξη του δημόσιου χαρακτήρα της υγείας από το κράτος είναι ζημιογόνος. Η αντιπρόταση που συχνά προβάλλεται είναι πως θα μπορούσε να μετατοπιστεί η ευθύνη στον ιδιωτικό τομέα, που λειτουργώντας με τους νόμους της ελεύθερης αγοράς, θα μπορούσε να παράσχει καλύτερες υπηρεσίες υγείας.  Παράλληλα προτάσσεται πως θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν κονδύλια για να διατεθούν σε άλλες κρατικές δομές ή να επενδυθούν με διαφορετικό τρόπο.

 Η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική. Το ΕΣΥ, που αποτελεί τον κύριο πυλώνα περίθαλψης στη χώρα μας, είναι επιφορτισμένο εκτός των άλλων με την εκπαίδευση  των νέων ιατρών, μιας και οι τελευταίοι ειδικεύονται ως επί το πλείστον στα δημόσια νοσοκομεία. Εξάλλου, τα κρατικά νοσοκομεία είναι υποχρεωμένα να συμμετέχουν στο σύστημα εφημεριών υποδεχόμενα την μεγάλη πλειοψηφία των σοβαρών-επειγόντων περιστατικών και βέβαια το σύνολο των περιστατικών που αφορούν ανασφάλιστους/άπορους ασθενείς. Καθίσταται λοιπόν σαφές γιατί το ΕΣΥ δεν μπορεί να λειτουργήσει με κριτήρια ιδιωτικού νοσοκομείου, μιας και η εκπαιδευτική λειτουργία του σε συνδυασμό με την συνταγματικά και νομοθετικά κατοχυρωμένη επιταγή της μη επιλογής ασθενών, ιδίως με βάση οικονομικά κριτήρια,  δεν μπορούν να οδηγήσουν σε κερδοφορία.

Εξυπακούεται, πως φαινόμενα αβελτηρίας, διαφθοράς, κακής συμπεριφοράς, που ενδεχομένως απορρέουν από μια κακώς εννοούμενη δημοσιουπαλληλική νοοτροπία και αφορούν ένα μικρό κομμάτι των εργαζομένων στα δημόσια νοσοκομεία, είναι καταδικαστέα και πρέπει να διορθωθούν με ουσιαστικές παρεμβάσεις, δεν μπορεί όμως να αλλοιώνουν την όλη εικόνα και να δίδουν αφορμή για απομάκρυνση από τον κοινωνικό χαρακτήρα της περίθαλψης.

Επίσης, είναι εσφαλμένο να δημιουργείται ή να καλλιεργείται συγκρουσιακή λογική μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στο χώρο της Υγείας. Η συνύπαρξή τους βοηθά τόσο τον ασθενή όσο και ευρύτερα το κοινωνικό σύνολο και συνεπώς είναι τουλάχιστον εσφαλμένη, αντιεπιστημονική, αν όχι επικίνδυνη, κάθε προσπάθεια κατάργησης ή αντικατάστασής του ενός από τον άλλο.

 Το κέρδος από την αναμόρφωση του ΕΣΥ και εν γένει της δημόσιας περίθαλψης δεν είναι χρηματικό, γιατί η δημόσια υγεία δεν αποτιμάται με χρήματα, αλλά είναι η παροχή σωστής περίθαλψης σε όλους, ανεξαρτήτως των οικονομικών τους δυνατοτήτων και χωρίς έτερη μορφή διάκρισης.