ΜΕΝΤΟΡΑΣ! ΕΝΑ ΘΕΜΑ ΤΑΜΠΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥΣ…

…γιατί τείνουν να τα ξέρουν όλα, ανεξαρτήτως βαθμού και προέλευσης!
Κανείς δε μπορεί να πορευθεί μόνος του σ’ αυτή τη ζωή, ειδικά αν επέλεξε το μοναχικό δρόμο του στρατιωτικού.
Μπορεί να είναι δελεαστικό να είναι κανείς αυτάρκης στον Ελληνικό Στρατό, αυτοδύναμος ή ως ο λέων που δε χρειάζεται συμβουλές (Ταξίαρχος, Αντισυνταγματάρχης, Λοχαγός, Ανθυπολοχαγός κλπ.), αλλά η υπέρμετρη και τυφλή αυτοδυναμία μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική για την καριέρα οποιουδήποτε…
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι, ο Έλληνας αξκός-υπαξκός πρέπει να είναι ‘’αυτοκινούμενος’’ και να παίρνει αποφάσεις γρήγορα και φρόνιμα, εξάλλου έτσι καλείται να εργαστεί και σε συνθήκες μάχης ως άλλος ηγήτορας υπεύθυνος για τις ζωές του Λόχου, Τάγματος ή της Ταξιαρχίας του.
Ωστόσο, κανείς δεν τα ξέρει όλα!
Κανείς δεν έχει στο κρανίο του όλες τις γνώσεις, ούτε και την εμπειρία…
Αυτός είναι ο σοβαρότερος λόγος να ψάξει κάποιος και να βρει μια πηγή γνώσεων και εμπειρίας, απαραίτητες για την υγιή εξέλιξη και επιτυχία στο δύσκολο και ψυχοφθόρο πολλές φορές λειτούργημα του στρατιωτικού.
Εδώ ακριβώς έρχεται ο… μέντορας!
Ένα θέμα ταμπού για πολλές δεκαετίες και μια λέξη ‘’εξωγήινη’’ για χιλιάδες Έλληνες στρατιωτικούς. Ο μέντορας είναι ένα θεόσταλτο δώρο για πολλούς που ευτύχησαν να τον έχουν στη ζωή τους, ένας ζωντανός οδηγός που τους έδειξε το δρόμο μέσα από νάρκες και αγκάθια… Ο λόγος είναι απλούστατος: Ο μέντορας έχει ΗΔΗ γευθεί επιτυχίες και αποτυχίες στο πεδίο της μάχης — είτε εν ειρήνη είτε εν εκστρατεία – και είναι πρόθυμος — λαχταράει στην κυριολεξία! — να μοιραστεί τις εμπειρίες του και ό,τι έμαθε με τη νέα γενιά που ξεκινάει την καριέρα της ή αποφοιτεί από τις παραγωγικές σχολές.
Κοντολογίς, ένας μέντορας μπορεί να κάνει θαύματα στους στρατιωτικούς! Αρκεί να θελήσουν να τον βρουν διακαώς και με ειλικρίνεια!
Πλην όμως δεν υπάρχουν ώτα να ακούσουν και φωνές να ζητήσουν βοήθεια…
Ο εγωισμός και η κενοδοξία-ματαιοδοξία συνιστούν το κόκκινο φως για τους άλλους και τους κρατούν μακριά. Θανάσιμοι κίνδυνοι για την επίτευξη οποιασδήποτε φιλοδοξίας ή επιτυχίας. Επαγγέλματα στα οποία εμφανίζονται έντονα οι ιδιότητες αυτές είναι οι πολιτικοί, στρατιωτικοί, managers (πολυεθνικών) εταιρειών, υψηλά ιστάμενοι οργανισμών, νομικοί, καλλιτέχνες, επαγγελματίες αθλητές κ.ο.κ.
Η πνευματική τύφλωση που προκαλούν είναι επικίνδυνη καθώς επηρεάζει ζωές έτερων συνανθρώπων ή ακόμα και οικογενειών. Τα αρνητικά στοιχεία του εγωισμού και της ματαιοδοξίας διαλύονται όταν εμφιλοχωρήσει η ευρύτερη φιλοσοφία της ζωής, η ενσυναίσθηση, το κοινό καλό, ο βαθύς συλλογισμός περί της ‘’ματαιότητας’’ στο βάθος του τούνελ, οι όποιες συνέπειες των πράξεών μας, καθώς και το προσγειωμένο και ταπεινό πνεύμα.
Όλοι οι Έλληνες στρατιωτικοί έχουν την τάση και τη συνήθεια να ‘’μαντεύουν’’ αντί να σκέφτονται! Οι περισσότεροι είναι απαθείς ή οκνηροί προς την κατανόηση και μελέτη γεγονότων, βάσει των οποίων δύνανται να σκεφτούν με ακρίβεια. Προτιμούν μάλλον να ενεργούν βασισμένοι σε ‘’γνώμες-απόψεις’’ ημέτερων και υμετέρων, γεννημένες από υποθέσεις ή στιγμιαίες παρερμηνείες. Πάμπολλες φορές δε, η ερμηνεία της πραγματικότητας βασίζεται σε προσωπικές σκέψεις που οργιάζουν μέσα μας, ενώ η αλήθεια απέχει τρομακτικά μακριά!
Δεν ρωτάμε, δεν συμβουλευόμαστε και δεν επιλύουμε με ειλικρίνεια και θάρρος οτιδήποτε συμβεί, ως εκ τούτου, πελαγοδρομούμε και κολυμπάμε επίπονα ενώ η λύση ήταν στην στεριά και δίπλα μας…
Η απλούστερη λύση αυτού του προβλήματος είναι να μελετήσουμε βαθιά τα πεπραγμένα, να σκεφτούμε πριν μιλήσουμε, να διαβάσουμε και να μιλήσουμε απευθείας με τους ανθρώπους για διαλεύκανση σκοτεινών σημείων και αποριών! Εκεί έρχεται ξανά ο μέντορας, έτσι απλά…
ΠΩΣ ΝΑ ΒΡΕΙΣ ΤΟΝ ΜΕΝΤΟΡΑ ΣΟΥ;
Αρχικά, πρέπει ο συνειδητός στρατιωτικός να καταλάβει και να οριοθετήσει στην ψυχή του ΤΙ ακριβώς ζητάει από έναν μέντορα, αν πάρει την ‘’πρωτοποριακή για τα ελληνικά στρατιωτικά δεδομένα απόφαση να ‘’προσλάβει’’ έναν…
Δυστυχώς, ο μέντορας δεν βρίσκεται εν μια νυκτί. Ευτυχώς όμως, υπάρχουν πολλοί τρόποι να βρεις τον τέλειο μέντορα…
Μπορεί ο νέος Λοχίας, για παράδειγμα, να σκιαγραφήσει τι θέλει σε έναν μέντορα αλλά στο ταξίδι αυτό απαιτούνται… ερωτήσεις! Σωστές ερωτήσεις και σοβαρές:
-Χρειάζομαι βοήθεια σε συγκεκριμένο τομέα της καριέρας μου (μεταθέσεις, σωστή συμπεριφορά);
-Χρειάζομαι κάποιον αρωγό σε μια βραχύχρονη προσπάθειά μου, σε μια μετάθεση π.χ. ή μακροχρόνια και για πολλές μεταθέσεις;
-Χρειάζομαι κάποιον να με οδηγεί συνεχώς στο μέλλον;
Οι ιστορικοί και ειδικοί των κοινωνικών επιστημών έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, οι μεγάλοι ηγέτες της ιστορίας ήταν καλοί στις ερωτήσεις! Έχουν καταλήξει ότι, οι ηγέτες ξέρουν πως να κάνουν τις σωστές ερωτήσεις και να επικεντρώνονται σ’ αυτές. “Για να μάθεις την τέχνη να κάνεις τις σωστές ερωτήσεις, όπως το έθεσαν, πρέπει να ρωτάς ερωτήσεις τύπου ποιος-τι-που-πότε-πως, και όχι ερωτήσεις που αναπόφευκτα οδηγούν σε ξερές απαντήσεις ναι ή όχι. Οι σωστές ερωτήσεις ανοίγουν χιλιάδες πόρτες και ευκαιρίες για εξερεύνηση’’.
Ερωτάται ο κάθε Έλληνας στρατιωτικός: Έχεις κάνει ποτέ τέτοιες ερωτήσεις σε συναδέλφους σου για να μάθεις απ’ αυτούς;
Οι ειδικοί κοινωνιολόγοι έχουν ξανά το λόγο: ‘’Πολλές φορές, η καλύτερη πηγή πληροφοριών και γνώσεων είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι, ειδικά αυτοί που εργάζονται σε ένα συγκεκριμένο χώρο και έχουν αναπτύξει εξειδικευμένη γνώση. Τέτοιοι άνθρωποι θα προσφέρουν απαντήσεις που κανένα βιβλίο, εγχειρίδιο, περιοδικό, ή ιστοσελίδα δεν πρόκειται να δώσει. Μην φοβάστε να τους προσεγγίσετε, ακόμη και τους πιο πολυάσχολους, ισχυρούς ή διάσημους! Ρωτήστε τους τα πάντα’’.
Ερωτάται ξανά ο κάθε Έλληνας στρατιωτικός: Έχεις κάνει ποτέ αληθινές, ουσιαστικές ερωτήσεις σε συναδέλφους σου για να ΑΚΟΥΣΕΙΣ και να ΜΑΘΕΙΣ απ’ αυτούς;
Πάντα θα υπάρχουν κατάλληλοι συνάδελφοι σε μια Μονάδα ή στον ευρύτερο Σχηματισμό, πρωτίστως αυτοί που υπηρετούν εκεί επί μακρόν, οι κοινώς ‘’παλαιότεροι’’, είτε σε βαθμό είτε σε ηλικία.
Όταν μετατίθεσαι και παρουσιάζεσαι π.χ. σε μια νέα Μονάδα και θεωρητικά είσαι ‘’νέος’’ εκεί, ρώτα ερωτήσεις μέχρι να βρεις τον πραγματικό ή τον κρυμμένο ‘’άσσο’’ της Μονάδας, τον πραγματικό ή κρυμμένο ‘’διοικητή’’, το άτομο που μπορεί να σε βοηθήσει ουσιαστικά στους σκοπούς που έχεις θέσει για την καριέρα σου.
Ο Albert Einstein κάποτε το έθεσε ως εξής: “Η μόνη πηγή γνώσης είναι η εμπειρία”, δυστυχώς όμως το ‘’εγώ’’ του πλειοψηφικού πακέτου των στελεχών των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων επισκιάζει κάθε υγιή επιθυμία και θέληση να ρωτήσει και να μάθει από εμπειρότερους και σοφότερους ‘’άλλους’’, ειδικά αν αυτοί οι ‘’άλλοι’’ είναι κατώτεροι σε βαθμό ή διαφορετικής ‘’προέλευσης’’!
Για παράδειγμα, είν’ αδιανόητο ανώριμοι (επαγγελματικά) και άγουροι νέοι αξκοί να ρωτήσουν εμπειρότερους υπαξκούς ή αξκούς προέλευσης ΣΜΥ…
Μπορεί να ακούγεται κοινότυπο αλλά μέντορες μπορούν να υπάρξουν παντού, εντός και εκτός στρατοπέδων, μέντορες που δεν σου πάει ο νους ότι είναι μέντορες… Ακόμη και στο χώρο των συγγενών, των γειτόνων. Αλλά μην ξεχνάμε πως ο καλύτερος μέντορας που μπορεί να έχει ο Έλληνας στρατιωτικός βρίσκεται μέσα στο χώρο του.
Κανείς δε μπορεί να ‘’νιώσει’’ καλύτερα τον Έλληνα στρατιωτικό, οποιουδήποτε βαθμού και προέλευσης, από έναν πολύπειρο και δοκιμασμένο Έλληνα στρατιωτικό!
Στο σημερινό συμβατικό εγκέφαλο του Έλληνα στρατιωτικού ίσως να ηχεί παράξενα η συμβουλή να βρει τον μέντορά του στο… διαδίκτυο! Για παράδειγμα, αν ψάξει κανείς στο επαγγελματικό δίκτυο LinkedIn μπορεί να εκπλαγεί από τις επιλογές ‘’μεντόρων’’! Η αναζήτηση σ’ αυτό το επαγγελματικό δίκτυο ενώνει ομοϊδεάτες, απόφοιτους της ίδιας σχολής, ομότεχνους ή ομολόγους, κάτι που μπορεί να οδηγήσει στην επαφή με έναν μέντορα…
Αν στοχοποιηθεί μέντορας μέσα σ’ αυτό το δίκτυο, καλό είναι να γίνει η προσέγγιση φιλικά, χωρίς ανησυχίες και εγωισμούς… Προσεγγίστε τον και ζητήστε συμβουλές σε συγκεκριμένα θέματα που αφορούν το χώρο της στολής παραλλαγής.
Σίγουρα το παραπάνω σενάριο ξινίζει και προκαλεί μειδιάματα σε ‘’προβλεπόμενους’’ εγκεφάλους, ειδικά στους εγκεφάλους που αποφοίτησαν από τη ΣΣΕ.
Ο λόγος;
Μα φυσικά δεν είναι άλλος από το φαινόμενο «ξερόλα-μπορόλα» που έχει εμποτίσει δεκαετίες τώρα όλα τα ελληνικά στρατόπεδα και μόλυνε το υποσυνείδητο χιλιάδων ικανών και νεαρών στελεχών, όλων των κατηγοριών, τα οποία τους μετέτρεψαν με την πάροδο του χρόνου σε απολιθωμένους ξηρούς καριερίστες.
Το παραπάνω σενάριο με το LinkedIn δίδεται καθαρά ως τέτοιο, ως ιδέα ή τροφή για σκέψη. Αλλά η ουσία είναι εδώ: Ο μέντοράς σου βρίσκεται στη δουλειά σου.
Συνήθης αιτία αποτυχίας στον εργασιακό τομέα, ιδίως στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, είναι η επιλογή και… προσκόλληση σε λάθος άτομα!
Απαιτείται κοινός νους, κοινές φιλοδοξίες, εξυπνάδα και έμπνευση από τους συνεργάτες.
Τείνουμε να ανταγωνιζόμαστε και αμιλλόμαστε τους επιτυχημένους συνεργάτες ή προϊσταμένους, οπότε ας τους ‘’διαλέξουμε’’… Ως γενικός κανόνας ίσως απορριφθεί η ιδέα αυτή λόγω της ιδιαιτερότητας του στρατιωτικού επαγγέλματος (αναπόφευκτοι συνάδελφοι λόγω τοποθέτησής τους δίπλα μας), εν αντιθέσει με τον ιδιωτικό τομέα, όπου οι συνεργάτες επιλέγονται με ευκολότερα κριτήρια. Παρόλ’ αυτά, όλοι οι αξκοί-υπαξκοί μπορούν να επιλέξουν προσεκτικά με ποιον θα συνεργαστούν και σε ποιον θα προσκολληθούν, ώστε να μπορέσουν να αναπτυχθούμε ανάλογα. Αυτό όμως προϋποθέτει ότι έχουν βολιδοσκοπήσει επί χρόνου και διακριτικά σε ποιους πρέπει να προσκολληθούν, βάσει απτών αποδείξεων και βεβαιωμένων επιτυχιών τους, κατορθωμάτων, ειλικρίνειας και σταθερότητας χαρακτήρα, εντιμότητας, (ευρύτερων) γνώσεων, ανοιχτού πνεύματος.
Αν η ‘’επιλογή’’ των συνεργατών γίνει σύμφωνα με κριτήρια του εγωιστικού μικρόκοσμου του νεαρού, για παράδειγμα, Υπολοχαγού-Λοχαγού, ή του νεαρού Ταγματάρχη [κοινά πάθη, αρρωστημένες πεποιθήσεις, απαισιόδοξες αντιλήψεις, κοινή καταγωγή, ίδια κοινωνική-εργασιακή θέση (π.χ. ομοιόβαθμοι), νεκρές-γήινες φιλοδοξίες], που αρρωστημένα προσκολλάται σ’ έναν αποτυχημένο Αντισυνταγματάρχη — τη στιγμή που δίπλα του υπηρετεί ένας καταξιωμένος και πετυχημένος Αλχίας ΕΜΘ — ουδείς εγγυάται την επιτυχία του νεαρού Υπολοχαγού-Λοχαγού-Ταγματάρχη σε οποιαδήποτε προσπάθεια ανέλιξης στον εργασιακό τομέα…
Ο μέντορας, ο καλός και ορθόφρονων συνεργάτης, οφείλει να είναι σε ‘’υψηλότερο’’ επίπεδο από εμάς για να μας συμβουλεύει και να μας ωθήσει να του μοιάσουμε, ένα υψηλότερο επίπεδο ψυχοπνευματικό-νοητικό και όχι απαραίτητα βαθμολογικό…
Τα πλεονεκτήματα του μέντορα είναι πολλά!
Εκτός των αγνών συμβουλών σε θέματα στρατιωτικής καθημερινότητας, ο μέντορας μπορεί να συμβουλέψει σε βαθύτερα θέματα όπως το χτίσιμο ενός ισχυρού υπόβαθρου (από μικρή ηλικία) για μακροχρόνια επιτυχία, να σε γνωρίσει στα σωστά άτομα, καθώς και να σου δώσει όραμα, ιδέες και ουσιαστικές προτάσεις σε κρίσιμα θέματα της στρατιωτικής καριέρας.
Ο μέντορας μπορεί να σου ενισχύσει τον κύκλο γνωριμιών σου. Μπορεί επίσης να σε γνωρίσει στον μελλοντικό Α/ΓΕΣ! Αυτό από μόνο του μπορεί να αποτελέσει την πλατφόρμα απογείωσης για τα επόμενα 10 χρόνια της καριέρας σου, ακόμη κι αφότου ο μέντορας έχει αποσυρθεί από την ενεργό δράση!
Ευνόητο είναι πως, όλοι μας ζητάμε λύσεις από ανθρώπους που ήταν ήδη εκεί και ήδη πέρασαν ό,τι περνάμε εμείς τώρα. Γι’ αυτό λοιπόν, πρέπει να αναζητήσουμε λύσεις σε ΟΛΑ τα εργασιακά θέματά μας σε ανθρώπους που ήδη τα πέρασαν, αλλά έχουν και κάτι να μας διδάξουν! Αυτό συνιστάται από εκατοντάδες κολοσσούς του επιχειρηματικού κόσμου αλλά ουδόλως συζητάται και προτείνεται από την Ελληνική στρατιωτική ηγεσία!
Ποτέ!
Αυτό όμως πονάει όλους όσους τα ‘’ξαναπερνάνε’’, όλους όσους περνάνε τα ίδια και τα ίδια, ξανακάνουν τα ίδια ΛΑΘΗ, ξαναπατούν στα ίδια καρκινογόνα εργασιακά μονοπάτια και ξανακάνουν τα ίδια εγκληματικά και εγωιστικά λάθη όλων των ηγετών!
Να γιατί είναι πολύ δύσκολο να βρει κανείς (σωστό) μέντορα στον Ελληνικό Στρατό!
ΒΡΕΣ ΤΟΝ ΜΕΝΤΟΡΑ ΣΟΥ ΚΥΡΙΕ ΑΞΚΕ-ΥΠΑΞΚΕ!
Το να τον βρεις όμως δε χρειάζεται η επίσημη στρατιωτική δεοντολογία και πειθαρχία! Αντιθέτως, είναι σοφό και ωφέλιμο να τον βρεις αθόρυβα, να τον ψάξεις, να τον μελετήσεις από μακριά και μετά να τον προσεγγίσεις χωρίς εγωισμούς, βαθμολογική έπαρση και κομπασμό ή επίδειξη ήδη υπαρχουσών δεξιοτήτων… Η ταπεινή προσέγγιση είναι η μισή αρχή, η οποία μπορεί να γεννήσει μετέπειτα μια μακροχρόνια, αγνή και ουσιαστική σχέση χωρίς ιδιοτέλειες.
Για πάρα πολλούς αποφοίτους της ΣΣΕ, αλλά και άλλους έμπειρους ΕΜΘ ή αποφοίτους της ΣΜΥ, είναι, επαναλαμβάνεται, πολύ δελεαστικό να πορευθεί κανείς μόνος του στο στράτευμα. Αυτή η απομόνωση όμως οδηγεί σε αρρωστημένη νοοτροπία με εγωιστικά κίνητρα και άγνωστη πορεία των ίδιων των μεταθέσεων!
Ο μέντορας όμως αποτελεί μια ασφαλή και σωστή επιλογή, ακόμη κι αν ακούγεται εξωπραγματικό, αντισυμβατικό, ‘’μη προβλεπόμενο’’ από πολλά οπισθοδρομικά μάτια που ίσως διαβάζουν το παρόν.
Όμως ο 21ος αιώνας δεν είναι ο ίδιος με τις δεκαετίες του 1970, 1980, 1990, στις οποίες εκατοντάδες αξκοί-υπαξκοί ζουν ακόμη νοητικά…
Οι αλλαγές που έχει επιφέρει ΗΔΗ ο νέος αιώνας είναι ανηλεείς και δεν θα περιμένουν τους εραστές του παρελθόντος!
Όλοι οι στρατιωτικοί παίρνουν αποφάσεις που άμεσα ή έμμεσα επηρεάζουν την καριέρα τους, συνειδητά ή ασυνείδητα. Δυστυχώς συμβαίνει το τελευταίο… Όλες αυτές οι αποφάσεις όμως θα μπορούσαν να φιλτραριστούν από ΠΡΙΝ αν τίθονταν σε έναν μέντορα, ο οποίος θα τις επεξεργαζόταν κάτω από ένα τρίτο, συναισθηματικά ουδέτερο, καθαρότερο, εμπειρότερο, ωριμότερο και ορθότερο πρίσμα. Όλες αυτές οι αποφάσεις προστίθενται και κάνουν μια καριέρα, στο τέλος δε της καριέρας κοιτάζει κανείς πίσω του και μετανιώνει γιατί δεν ενήργησε διαφορετικά, γιατί δεν του τα είπαν, γιατί δε βρέθηκε κάποιος να του ανοίξει τα μάτια…
Η επιτυχία του σύγχρονου αξκού-υπαξκού δεν επηρεάζεται μόνο από την καθημερινότητα στα στρατόπεδα, στα γραφεία ή στις αποθήκες. Συνδέεται αναπόδραστα με κάτι πολύ μεγαλύτερο: Ο τρόπος που συμπεριφέρεσαι και μεταφέρεις το σαρκίο σου στα στρατόπεδα, ο τρόπος που χρησιμοποιείς το εσωτερικό του κρανίου σου, οι άνθρωποι με τους οποίους συσχετίζεσαι και αλληλεπιδράς, ο τρόπος με τον οποίο ξοδεύεις το χρόνο ΕΚΤΟΣ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ!
Όλ’ αυτά, ιδίως το τελευταίο (!), συνθέτουν τον ευρύτερο Έλληνα αξκό-υπαξκό!
Η ζωή είναι ένα ταξίδι. Κάθε βήμα και σταθμός αυτού του ταξιδιού είναι ευκαιρία να μάθει κανείς πράγματα που θα του φανού χρήσιμα στις επόμενες στάσεις του ταξιδιού. Αν μαθαίνουμε συνεχώς, είτε από τις περιστάσεις είτε από άλλους μέντορες, τότε δε θα υπάρχει σπατάλη χρόνου.
Ευτυχώς μαθαίνουμε, ή τουλάχιστον μπορούμε να μάθουμε, από τις – μοναδικές — εμπειρίες άλλων ανθρώπων.
Γιώργος Αθανασίου
Λγός ε.α.
[email protected]