Για την αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους χωρών όπως η Αργεντινή και η Ελλάδα γράφει σε πρόσφατο άρθρο του ο Νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς. Ακολουθούν αποσπάσματα:«Τον περασμένο Ιούλιο, όταν ο ομοσπονδιακός δικαστής των ΗΠΑ Τόμας Γκρίζα έκρινε ότι η Αργεντινή έπρεπε να αποπληρώσει στο ακέραιο τα λεγόμενα ληστρικά αμοιβαία κεφάλαια που είχαν αγοράσει το δημόσιο χρέος της σε πολύ χαμηλές τιμές, η χώρα αναγκάστηκε να κηρύξει χρεοκοπία.
Η απόφαση είχε πολύ μεγάλο αντίκτυπο, επηρεάζοντας ομόλογα που εκδίδονται σε μια ποικιλία δικαιοδοσιών, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα δικαστήρια των ΗΠΑ έχουν λόγο σε συμβάσεις που εκτελούνται σε άλλες χώρες.
Από τότε, δικηγόροι και οικονομολόγοι έχουν προσπαθήσει να ξεμπερδέψουν τις περίπλοκες συνέπειες της απόφασης του Γκρίζα. Η δικαιοδοσία των δικαστηρίων των ΗΠΑ εκτείνεται πραγματικά πέραν των συνόρων της Αμερικής;
Τώρα, ένα δικαστήριο στο Ηνωμένο Βασίλειο έφερε επιτέλους κάποια σαφήνεια στο θέμα, κρίνοντας ότι οι πληρωμές τόκων της Αργεντινής για τα ομόλογα που εκδίδονται υπό το βρετανικό δίκαιο καλύπτονται από την βρετανική νομοθεσία, και όχι από τις δικαστικές αποφάσεις στις ΗΠΑ.
Η απόφαση – ένα ευπρόσδεκτο διάλειμμα σε μια σειρά αποφάσεων από Αμερικανούς δικαστές, οι οποίοι δεν φαίνεται να κατανοούν την πολυπλοκότητα των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών – μεταφέρει κάποια σημαντικά μηνύματα.
Πρώτα απ ‘όλα, το γεγονός ότι οι διαπραγματεύσεις για το χρέος της Αργεντινής αντικαταστάθηκαν από την απόφαση ενός αμερικανικού δικαστηρίου – η οποία στη συνέχεια διαψεύστηκε από ένα βρετανικό δικαστήριο – είναι μια σκληρή υπενθύμιση ότι λύσεις που βασίζονται στην αγορά για τις κρίσεις κρατικού χρέους έχουν μεγάλες δυνατότητες να προκαλέσουν χάος.
Απλές τροποποιήσεις, όπως τροπολογίες σε συμβάσεις, δεν θα καλύψουν τις ελλείψεις του συστήματος. Με πολλαπλά χρέη που υπόκεινται σε πληθώρα μερικές φορές αντιφατικών νομοθεσιών σε διάφορες δικαιοδοσίες, μία βασική φόρμουλα για την προσθήκη των ψήφων των πιστωτών – την οποία έχουν προωθήσει οι υποστηρικτές της προσέγγισης που βασίζεται στην αγορά – θα κάνει ελάχιστα για να επιλύσει πολύπλοκα προβλήματα διαπραγμάτευσης.
Ούτε θα καθορίζει τις ισοτιμίες που πρέπει να χρησιμοποιούνται για την αποτίμηση του χρέους που εκδίδεται σε διαφορετικά νομίσματα. Εάν η αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων αφεθεί στις αγορές, μόνο η διαπραγματευτική δύναμη, και όχι η αποτελεσματικότητα ή η ισότητα, θα καθορίσει τις λύσεις.
Οι συνέπειες αυτών των ελλείψεων δεν είναι απλές ενοχλήσεις. Καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση αναδιαρθρώσεων χρέους μπορεί να κάνουν την οικονομική ύφεση πιο βαθιά και πιο επίμονη, όπως δείχνει η περίπτωση της Ελλάδας.
Αυτό μας φέρνει στο δεύτερο μάθημα της βρετανικής απόφασης. Με το διακύβευμα τόσο υψηλό και το σύστημα τόσο προβληματικό, οι αγορές χρέους έχουν λίγους λόγους να παραμείνουν στις ΗΠΑ. Η Αμερική πάντα υπερηφανευόταν για την ισχύ του «κυριαρχίας του νόμου» της, γεγονός που έκανε την Γουόλ Στριτ κέντρο της μεγαλύτερης αγοράς κρατικού χρέους. Αλλά η απόφαση του Γκρίζα, με βάση μια ιδιότυπη – και κατά την άποψή μου, απαράδεκτη – ερμηνεία ορισμένων όρων στο συμβόλαιο της Αργεντινής, έδειξε ότι τα εμπορικά συμφέροντα των ΗΠΑ μπορούν να κυριαρχήσουν στις αποφάσεις των δικαστηρίων της.
Το περίφημο αμερικανικό κράτος δικαίου δεν φαίνεται τόσο ισχυρό. Παραδόξως, προστατεύει τους ισχυρούς έναντι των αδυνάτων. Η απόφαση του Γκρίζα είναι μόνο η τελευταία από τις πολλές αποφάσεις και νομικές αλλαγές που έχουν αποκαλύψει αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε ένα σύμπτωμα της «διαφθοράς αμερικανικού τύπου», στην οποία ομάδες πίεσης και οι συνεισφορές στις προεκλογικές εκστρατείες θέτουν σε κίνδυνο ολόκληρο το σύστημα. Οι ΗΠΑ θα ήταν σοφό να αντιδράσουν προτού μεταναστεύει η αγορά κρατικού χρέους από την Νέα Υόρκη.
Το τελικό, κυρίαρχο μήνυμα της απόφασης του βρετανικού δικαστηρίου είναι αυτό που όλες οι χώρες θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να ανανεώσουμε τις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών για την δημιουργία ενός πολυεθνικού νομικού πλαισίου για την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους.
Αν και οι ΗΠΑ προσπαθούν να υπονομεύσουν τις προσπάθειες αυτές, η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου μας υπενθυμίζει ότι οι δικαστές της Αμερικής δεν είναι παγκόσμιοι δικαστές.
Αυτή η τελευταία αποκάλυψη μπορεί να μην κάνει ευτυχισμένη την Γουόλ Στριτ, αλλά για τις πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο που βασίζονται σε δημόσιο χρέος είναι πράγματι μια πολύ καλή είδηση».