Δημοκρατία και συνταγματική αναθεώρηση.

Συζήτηση για συνταγματική αναθεώρηση στον αντίποδα των κυβερνητικών πρωτοβουλιών διοργάνωσε την περασμένη Δευτέρα 20 Οκτωβρίου στο καφέ της Στοάς του Βιβλίου η πολιτική κίνηση «Πράττω».
Ομιλητές ήταν οι συνταγματολόγοι Ηλίας Νικολόπουλος (Πάντειο), Διονύσης Φιλίππου (Δημοκρίτειο Θράκης) και Γιώργος Σωτηρέλης (Καποδιστριακό Αθηνών), ενώ με εισήγηση παρενέβη και ο νομικός- οικονομολόγος Πέτρος Χασάπης, μέλος της Πρωτοβουλίας για Ριζική Συνταγματική Αλλαγή.

Τη συζήτηση συντόνισε εκ μέρους του «Πράττω» ο νομικός Χρήστος Κουτσονάσιος. Μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν ο πρόεδρος του «Πράττω» Νίκος Κοτζιάς και ο τ. υπουργός Στέφανος Τζουμάκας. 
Το ερώτημα που πρυτάνευσε ήταν πώς αντιμετωπίζουμε το ενδεχόμενο συνταγματικής αναθεώρησης; Επιθετικά ή αμυντικά; Και σε ποιο πλαίσιο; Μιλάμε για νέο σύνταγμα ή για αναθεώρηση του υφιστάμενου;
Ο Ηλ. Νικολόπουλος απέκλεισε εξ αρχής την ιδέα νέου συντάγματος θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο θα ήταν δυνατόν μόνο αν είχαν προηγουμένως καταγγελθεί ως εσχάτη προδοσία οι συνταγματικές εκτροπές της μνημονιακής διακυβέρνησης. Ομως τέτοια ισχυρή καταγγελία δεν υπήρξε, ούτε εκ μέρους του νομικού κόσμου ούτε της αντιπολίτευσης, παρά τις δικές του επίμονες προτάσεις. Επομένως, είπε, οφείλουμε τώρα να αναζητήσουμε προτάσεις που μπορούν να γίνουν αποδεκτές στο υφιστάμενο πλαίσιο.
Ο Διον. Φιλίππου, που μίλησε δεύτερος, υποστήριξε μια μεγάλη και ευρείας εκτάσεως αναθεώρηση του ισχύοντος συντάγματος, ουσιώδη και ριζοσπαστική, που θα λειτουργήσει, όπως είπε, εγγυητικά έναντι των απειλών που σωρεύει η κρίση και η νεοφιλελεύθερη διαχείρισή της, αποτελώντας τη συμβολική και ουσιαστική αιχμή ευρύτερης αφύπνισης της ελληνικής κοινωνίας· κάτι σαν ένα σύγχρονο ελληνικό 1789.
Αντίθετος σ’ αυτό ήταν ο Γ. Σωτηρέλης, ο οποίος υπογράμμισε την ανάγκη μιας μινιμαλιστικής, αμυντικής κατά βάση αντιμετώπισης της συνταγματικής αναθεώρησης, σε αντίθεση προς μια αφελή, όπως τη χαρακτήρισε, άποψη «συνταγματικού λαϊκισμού», ότι όλα τα προβλήματα του πολιτικού συστήματος απορρέουν από το σύνταγμα και μπορούν να αντιμετωπιστούν αλλάζοντας το σύνταγμα.
Απέναντι και στους τρεις συνταγματολόγους στάθηκε ο Π. Χασάπης, ο οποίος υποστήριξε ότι το ισχύον σύνταγμα είναι υπεύθυνο για την υπερσυγκέντρωση πλούτου και ισχύος σε μια ολιγαρχία, κι ότι ένα νέο σύνταγμα που θα εκπονηθεί από το λαό μπορεί να είναι η αιχμή στην ανατροπή αυτού του πολιτικού συστήματος.
Κατά τα άλλα οι τρεις ομιλητές συνέκλιναν σε πολλές ειδικότερες προτάσεις, έστω και με αποχρώσεις στον τρόπο εφαρμογής. Και οι τρεις υποστήριξαν τα δημοψηφίσματα με λαϊκή πρωτοβουλία, τα οποία ο Ηλ. Νικολόπουλος ενέταξε σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας που περιλαμβάνει και τη δυνατότητα εισήγησης ή ακύρωσης νόμου. Ο ίδιος πρότεινε την καθιέρωση «καθαρού» αναλογικού εκλογικού συστήματος και τη θέσπιση μέτρων που ενισχύουν το θεσμικό ρόλο του Κοινοβουλίου και την ανεξαρτησία του από την κυβέρνηση, και έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις σχέσεις συντάγματος, κοινοτικού δικαίου και διεθνών συμβάσεων. Ο Διον. Φιλίππου υποστήριξε την ανάγκη για νέες συνταγματικές ρήτρες που εγγυώνται το κράτος δικαίου και το κοινωνικό κράτος (π.χ. όριο αξιοπρεπούς διαβίωσης, προστασία υπερχρεωμένων νοικοκυριών, εγγύηση δημόσιας υγείας, ασφάλισης και παιδείας, κ.ά.), ενώ ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην εισαγωγή νέων θεσμών λαϊκής συμμετοχής και στην αναβάθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ο Γ. Σωτηρέλης πρότεινε μεταξύ άλλων την κατάργηση των ασυλιών βουλευτών και υπουργών, μίλησε για ριζικές τομές σε θεσμούς όπως οι ανεξάρτητες αρχές (π.χ. ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο), για μεταρρύθμιση του διοικητικού συστήματος (επιτελική κεντρική διοίκηση και τοπική δημοκρατία), υπογράμμισε όμως την ανάγκη για «καθαρές λύσεις» και για αποφυγή «δημαγωγικών απλουστεύσεων» όπως η πρόταση για περιορισμό του αριθμού των βουλευτών. Συζήτηση έγινε και για ειδικά ζητήματα, όπως π.χ. η πρόταση για ειδικό Συνταγματικό Δικαστήριο, που υποστήριξε ο Γ. Σωτηρέλης και αντέκρουσαν οι Ηλ. Νικολόπουλος και Διον. Φιλίππου.
Ηταν μια πετυχημένη διοργάνωση, με έντονο διάλογο, αλλά και προσπάθεια συνεννόησης και εξεύρεσης κοινών τόπων. Η «Ελευθεροτυπία» εξασφάλισε τις τρεις εισηγήσεις και την παρέμβαση του Π. Χασάπη. Εκτεταμένες περιλήψεις τους θα δημοσιευθούν στα επόμενα φύλλα (από Τετάρτη έως και Σάββατο).
Του Βασίλη Ξυδιά
Πηγή: enet.gr