Μεταξύ 30 Ιουνίου και 9 Ιουλίου έγινε στη Νέα Υόρκη, στα πλαίσια του ΟΗΕ, ένα “Υψηλού Επιπέδου Πολιτικό Φόρουμ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη”, στο οποίο συμμετείχε κι ο Ευρωπαίος Επίτροπος Περιβάλλοντος Σλοβένος Janez Potočnik. Αφού έλειψε τόσες μέρες απ’ τις Βρυξέλλες μαζεύτηκε κάμποση δουλειά για διεκπεραίωση, οπότε η 10η Ιουλίου ήταν μια εξαιρετικά παραγωγική μέρα. Μόλις γύρισε στις Βρυξέλλες παρέπεμψε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο την …
Ισπανία (για θέματα διαχείρισης αποβλήτων και τη γραμμή τρένου υψηλής ταχύτητας Σεβίλλη-Αλμερία), την Πορτογαλία (για θέματα διαχείρισης και επεξεργασίας νερού) και ξεκίνησε προδικαστική διαδικασία για την Ιταλία (για αυξημένη περιεκτικότητα του πόσιμου νερού σε αρσενικό και φθόριο στην περιοχή του Latium).
Φαίνεται ωστόσο ότι η 10η Ιουλίου ήταν η ημέρα του Ευρωπαϊκού Νότου, καθώς έστειλε και στην Ελλάδα μια προειδοποιητική επιστολή 39 σελίδων για παραβιάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας από αιολικά πάρκα, που μπαίνουν όπου να ‘ναι κι όπως να’ ναι!
Το θέμα αποκάλυψε πριν λίγες μέρες η Εφημερίδα των Συντακτών. Η επιστολή καταλογίζει στην κυβέρνηση παραβάσεις σε τρεις τομείς:
α) μη συμμόρφωση του Ειδικού Πλαίσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ) με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το άρθρο 6 παρ. 3 της Οδηγίας για τους Οικότοπους επειδή η Περιβαλλοντική Μελέτη που αναφέρεται στο άρθρο 5 της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ δεν περιλαμβάνει όλες τις πληροφορίες που περιέχονται στο Παράρτημα Ι της ίδιας Οδηγίας κι επειδή το ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ δεν υποβλήθηκε σε διαδικασία δέουσας εκτίμησης των επιπτώσεων σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 6 παρ. 3 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ,
β) τη μη συμμόρφωση ορισμένων έργων αιολικών πάρκων με τις υποχρεώσεις βάσει του άρθρου 6 παρ. 3 της Οδηγίας για τους Οικότοπους λογω του ότι η δέουσα εκτίμηση που πραγματοποιήθηκε για τα έργα αυτά δεν έλαβε υπόψη τις συσσωρευτικές επιπτώσεις τους στις διάφορες περιοχές Natura2000,
γ) μη συμμόρφωση με το άρθρο 4 παρ. 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένου ότι οι Ελληνικές Αρχές δεν υπέβαλαν στην Κομισιόν τα έγγραφα που είχε ζητήσει με προηγούμενες επιστολές, προκειμένου να εξακριβώσει τη συμμόρφωση με την οικεία περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ.
Η Κομισιόν επισημαίνει ότι έχει δεχθεί πολλές καταγγελίες για αιολικά πάρκα κι έχει ανοίξει διαδικασίες παρακολούθησης EU Pilot για αιολικά πάρκα στη Σκύρο, την Εύβοια, την Κρήτη, τη Χίο, τη Λήμνο, τη Λέσβο και τη Λακωνία.
Η επιστολή εξετάζει την κατάσταση στην Εύβοια, όπου υπάρχουν ή πρόκειται να εγκατασταθούν 42 αιολικά πάρκα από διάφορες εταιρείες στην περιοχή Natura2000 “Όρος Όχη-παράκτια ζώνη και νησίδες” (30% της περιοχής είναι θάλασσα), που έχει χαρακτηριστεί ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έστειλε το ΥΠΕΚΑ, 398 ανεμογεννήτριες από ένα σύνολο 427 πρόκειται να εγκατασταθούν στην περιοχή Natura2000. Στις ανεμογεννήτριες πρέπει να προστεθούν τα συνοδά έργα (δρόμοι, καλώδια, θάλαμοι ελέγχου, κλπ).
Υπάρχει ιδιαίτερη αναφορά στο έργο της Damco Energy στη Νότια Εύβοια, που περιλαμβάνει 8 αιολικά πάρκα με συνολικά 78 ανεμογεννήτριες: η Κομισιόν “ανέλυσε τη ΜΠΕ της Damco και σημειώνει ότι δεν μπορεί να τη θεωρήσει δέουσα εκτίμηση των επιπτώσεων, επειδή δεν εκτιμά δεόντως τις δυνητικές σωρευτικές επιπτώσεις του έργου αυτού σε συνδυασμό με άλλα παρόμοια έργα (που υπάρχουν ή σχεδιάζονται) και με άλλα έργα που έχουν ήδη κατασκευαστεί/λειτουργούν στην περιοχή Natura2000“.
Η επιστολή εξετάζει επίσης την κατάσταση στην Κρήτη, όπου 51 υπάρχοντα/προβλεπόμενα αιολικά πάρκα με συνολική ισχύ 1349MW από συνολικά 579 ανεμογεννήτριες (εκ των οποίων 505 εντός περιοχών Natura2000) ενδέχεται να επηρεάσουν περιοχές Natura2000. Έχουν ωστόσο υποβληθεί στην περιφέρεια Κρήτης αιτήσεις περιβαλλοντικής αξιολόγησης για επιπλέον 3.524,4MW, για τα οποία είναι άγνωστο πόσα θα επηρεάσουν περιοχές Natura2000. Κατόπιν αυτού, η Κομισιόν επισημαίνει ότι “το Τμήμα Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης όσον αφορά στους πολυάριθμους σχεδιαζόμενους/υπό αδειοδότηση ΑΣΠΗΕ (Αυτόνομοι Σταθμοί Παραγωγής Ηλ. Ενέργειας) εντός περιοχών Natura2000 στην Κρήτη θα εκφράζει την αντίθεσή του για την περιβαλλοντική αδειοδότησή τους κάθε φορά που θα διαβιβάζεται σχετικός φάκελος ΜΠΕ για γνωμοδότηση μέχρι την κατάρτιση ενός λεπτομερούς χωροταξικού σχεδιασμού που θα θέτει κριτήρια και προϋποθέσεις αυστηρότερες από αυτές που ισχύουν σήμερα. Το Τμήμα θεωρεί ότι η υλοποίηση όλων αυτών των σχεδιαζόμενων ΑΣΠΗΕ είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει μια μη αναστρέψιμη κατάσταση υποβάθμισης, δεδομένου ότι παράλληλα απαιτείται μια σειρά συνοδών έργων (π.χ. οδοποιία, δίκτυα διασύνδεσης) και υπάρχουν εναλλακτικές δυνατότητες ανάπτυξης των ΑΠΕ οι οποίες δεν έχουν εξεταστεί και αξιοποιηθεί εξαντλητικά και διεξοδικά“.
Η Κομισιόν επισημαίνει ότι “οι Ελληνικές Αρχές όχι μόνο δηλώνουν ότι δεν έχει ληφθεί υπόψη το άρθρο 6 παρ. 3 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ στο πλαίσιο της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, αλλά και ότι οι απαιτήσεις του άρθρου αυτού “θα αναλυθούν σε επίπεδο έργου, για κάθε επιμέρος έργο αιολικών πάρκων”. Είναι επομένως προφανές ότι η διαδικασία του άρθρου 6 παρ. 3 θα εφαρμοστεί μόνο σε επίπεδο έργου και ότι το ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ (επίπεδο σχεδίου) δεν έχει υποβληθεί σε καμιά δέουσα εκτίμηση επιπτώσεω, όπως θα έπρεπε σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 3 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ“.
Επισημαίνει επίσης ότι “όπως δήλωσαν οι ίδιες οι Ελληνικές Αρχές, τα Περιφερειακά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης δεν υποβλήθηκαν σε διαδικασία Στρατηγικής ΜΠΕ“.
Η Κομισιόν “θεωρεί ότι οι περιπτώσεις της Εύβοιας και της Κρήτης, με την ανάπτυξη πλειάδας ανεξάρτητων έργων των οποίων οι σωρευτικές επιπτώσεις στις περιοχές Natura2000 δεν λαμβάνονται υπόψη, αναδεικνύει ένα βασικό πρόβλημα απουσίας στρατηγικού σχεδιασμού για τα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα“.
Καταλήγοντας στο “δια ταύτα”, η Κομισιόν έδωσε δυο μήνες προθεσμία απ’ την παραλαβή της επιστολής στην Ελληνική Κυβέρνηση για να υποβάλλει τις παρατηρήσεις της στο κείμενο των 39 σελίδων. Οι δυο μήνες προφανώς έχουν παρέλθει, οπότε θα αναμένουμε κατά πόσο θα θεωρήσει η Κομισιόν ικανοποιητικές τις απαντήσεις ή θα ξεκινήσει προδικαστική διαδικασία.
Εκείνο ωστόσο που αναδεικνύεται από την επιστολή της Κομισιόν είναι ο κομβικός ρόλος των κεντρικών υπηρεσιών του ΥΠΕΚΑ στην προώθηση συγκεκριμένων πολιτικών. Και η επόμενη κυβέρνηση της χώρας θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη σημασία στην παρακολούθηση της λειτουργίας των υπηρεσιών αυτών, καθώς “κουβαλούν πολλές αμαρτίες” για την κατάσταση σε πολλές περιοχές της χώρας.
Τα λινκς τεκμηρίωσης (με μπλε) βρίσκονται στο http://greeklignite.blogspot.gr/2014/10/blog-post_8.html και στο Facebook, στη διεύθυνση Greeklignite!