ΟΙ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΕΣ» ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ

Γράφει ὁ Γιῶργος Νικολακάκος
Σκοπός τοῦ παρόντος ἄρθρου, καί ἄλλων ποῦ προήγήθηκαν καί πού θά ἀκολουθήσουν, εἶναι νά ἐξετάσουν τήν ἔννοια τῆς ίδεολογίας(τό όποῖον ἔχω ἤδη κάνει), να παρουσιάσουν συγκριτικά τίς σημαντικώτερες πολιτικές ιδεολογίες τῆς έποχῆς μας, ἐξετάζοντας τόσο τήν θεωρητική καί, κυρίως, πνευματική τους σημασία ὄσο καί τίς πρακτικές προεκτάσεις τους. Πρόκειται για τις ιδεολογίες του Φιλελευθερισμοῦ, τοῦ Μαρξισμοῦ, καί τοῦ Σοσιαλισμοῦ καί τοῦ Συντηρητισμοῦ.
Ο Σοσιαλισμός, παρά τό γεγονός ὄτι ἔχει ἀρκετές θεμελειώδεις διαφορές μέ
τόν Μαρξισμό, στήν πραγματικότητα εἶναι μιά παραφυάδα τοῦ Μαρξισμοῦ. Ἔχει τόν ουτοπιστικό χαρακτῆρα τοῦ Μαρξισμοῦ, πιστεύει ὄτι κάτω ὑπό μία συγκεκριμένη κοινωνική ὀργάνωσι μποροῦν νά δημιουργηθοῦν ἰδανικές συνθῆκες ζωῆς καί ὄτι ο παραγωγικές σχέσεις τῆς κοινωνίας παίζουν καθοριστικόν ρόλο στήν διαμόρφωσιν ὄλων ὄλων τῶν ἄλλων συνθηκῶν. Δέν θά ἐπιχειρήσω νά κάνω μιάν ἰστορική ἀνασκόπησι τοῦ Σοσιαλισμοῦ γιατί εἶναι ἔξω ἀπό τά
πλαῖσια αὐτῆς τῆς μελέτης καί ἀφ’ετέρου, μιά τέτοια ἐπιχείρησις δέν ἐξυπηρετεῖ κανέναν χρήσιμον σκοπό. Απλῶς θά ἐπιχειρήσω νά περιγράψω τό ἰδεολογικό πνεῦμα πού χαρακτηρίζει τόν Σοσιαλισμό καί τόν τρόπο μέ τόν ὀποῖον ἐπιδρᾶ στό πνεῦμα τῆς κοινωνίας.Εν πρώτοις, ὁ Σοσιαλισμός ἔδωσε ἕναν προσανατολισμό στό πνεῦμα αὐτῶν πού ἐγκολπώθηκαν τίς ἰδέες του τό ὀποῖον ἐπιδρᾶ στίς ἠθικές ἀξίες καί στόν τρόπο μέ τόν ὀποῖον ἰεραρχεῖ τίς προτεραιότητες τῆς κοινωνίας. Ἔδωσε στόν κόσμο μιάν κακή ὄψι ὦστε νά μήν
μπορεῖ κανεῖς νά τόν συμπαθήση, ἀκόμα οῦτε καί τόν ἐαυτόν του, καί μετέτρεψε τήν ψυχή του σέ ἔνα εῖδος ἀποχευτικῶν ἀγωγῶν. Καί ἐφ’ὄσον βλέπει τόν κόσμο μέ τόση ἀντιπάθεια, δέν ἔχει καμία διάθεσι νά καταβάλη καμία προσπάθεια νἀ τὀν βελτιώση.
Οἱ Σοσιαλιστές εὐαγγελίζονται τήν πραγματοποίησιν δικαίων καί ἠθικῶν σκοπῶν ἀλλά δέν κάνουν τίποτα γιά τήν ἠθικήν διάπλασι τῆς κοινωνίας. Μάλλον ἔχουν δημιουργήσει ἕνα κοινωνικό κλίμα πού ὑποθάλπει τόν ἐκμαυλισμό τῶν συνειδήσεων καί τό ὀποῖον συμβάλλει στήν πτώσι τῆς ἠθικῆς καί γενικά τῆς ποιοτικῆς στάθμης τῆς κοινωνίας. Ἔχει γίνει ὁ αὐτουργός στήν διαστροφή τῶν κριτηρίων τῆς ἀξίας τῆς ποιότητος καί τῆς προαγωγῆς τῆς πνευματικῆς ἀναπηρίας.Ὁ ἄνθρωπος στήν σοσιαλιστική κοινωνία δέν ἐργάζεται γιά νά
ἐκφράση τόν ἐαυτόν του καί καταφεύγει σέ μιά λαϊκίστικη ρητορική. Ο σοσιαλιστής δέν μπορεῖ νά έκφράση τόν ἐαυτόν του καί νά ἀνακαλύψη τό ὡραῖο. Ο σοσιαλιστής καλλιτέχνης, ὁ λογοτέχνης καί ὁ επιστήμων ὑπηρετοῦν τούς πρακτικούς σκοπούς τῆς ἰδεολογίας. Ἡ σοσιαλιστική ἰδεολογία ἀξιώνει ἀπό τόν ὀπαδόν της σχεδόν πνευματική στάσι πού τείνει νά καταπιέζη κάθε μορφή δημιουργικῆς δραστηριότητος. Ὄμως γιά νά ἀποκαλυφθῆ ἡ ὀμορφιά τῆς ζωῆς θά πρέπη νά ἐκφραστούν ὄλες οἱ πτυχές της καί ὄχι μόνον αύτές πού ἐκφράζουν τό
σοσιαλιστικό «ἰδεώδες».
Ὁ Σοσιαλισμός, ἰδιαίτερα μετά τήν ἀποτυχία τοῦ Μαρξισμοῦ, ἔφθασε νά ἀντιπροσωπεύη τίς ἀπαντήσεις στίς ἀναζητήσεις ἀπό τόν ἄνθρωπο ἑνός νέου νοήματος γιά τήν ζωή καί τό πῶς μπορεῖ νά οἰκοδομηθῆ ἡ κοινωνία ἐκείνη πού θά δώση ἔκφρασι στό καινούριο νόημα τῆς ζωῆς.Ἔχει καλλιεργήσει στούς ὀπαδούς του τήν πίστι ὄτι μπορεῖ νά δημιουργήσει τήν κοινωνία ἐκείνη πού μέ τήν σειρά της θά διαπλάσση ἕναν κοινωνικόν χαρακτῆρα πού θά ἔχη ἔμφυτες τίς τάσεις, ροπές καί παρορμήσεις πού ἀπαιτοῦνται γιά τήν πραγματοποίησιν
τῶν ἀνωτέρων σκοπῶν τοῦ ἀνθρώπου. Ἔχει κατορθώσει νά μετατραῆ σέ θρησκευτική πίστι καί τό ἔχει κατορθώσει μέ τό νά χρησιμοποιῆ τά ἴδια μέσα πού χρησιμοποιοῦν οἱ θρησκεῖες. Καλλιεργεῖ συστηματικά τήν αὐταπάτη καί ἀρνεῖται συστηματικά νά συμμετάσχη σέ μορφές διαλόγου πού μποροῦν νά ὑποβληθοῦν στήν κριτική τῆς γνώσεως. Ἔτσι ἡ χρήσις τῆς λογικῆς στήν ἐρμηνεῖα τῶν κοινωνικῶν αἰτίων ἥ τῶν σκοπῶν πού ἐπιδιώκουν ἀναστέλλεται σέ σχέσι μέ ἄλλες διανοητικές δραστηριότητες.Μέ τό νά ἀποτρέπη τό ἄτομο νά
ἀξιολογῆ τά πράγματα ἀντικειμενικά, τό ἄτομο ἐθἰζεται νά δρᾶ σέ ἕνα πλαίσιο πού τού εἶναι ὑποκειμενικά ἰκανοποιητικό. Ἡ δύναμις του στηρίζεται ἐπίσης στό γεγονός ὄτι ἀπευθύνεται σέ ἄτομα πού εἶναι ἐπιρρεπή στίς αύταπᾶτες. Ὄταν τό ἄτομο καταφάσκει σέ κάτι τό ἀπατηλό, ἡ ἰκανότητα τῆς λογικῆς του εἶναι περιώρισμένη ἡ ἐλλιπής ἥ εἶναι ἀπρόθυμο νά ὑποβάλλη τά γνωστικά δεδομένα σέ λογική ἐπεξεργασία.
Παρά τό γεγονός ὄτι ὀ σοσιαλισμός δέν ἔχει κατορθώσει νά πραγματοποιήση τίποτα ἀπό ὄσα εὐαγγελίζεται ἐξακολουθεῖ καί θά ἐξακολουθῆ νά βρίσκη μεγάλη ἀπήχησι στήν πολιτική σκέψι διότι οἰ προτάσεις πού ἐπικαλεῖται ἀποτελοῦν μάλλον μιάν ἐπίκλησι στό ἀναπόδεικτο παρά μιά πειθαρχημένη μεθολογική ἀναφορά σέ μιά πρότασι πού προσφέρεται νά ὑποστεῖ λογικόν καί ἐμπειρικόν ἔλεγχο. Αποκλείει τόν ὀρθολογικό προσανατολισμό τῆς ἀνθρωπίνης σκέψεως καί δράσεως μέ τό νά μειώνη τήν ἐπίδρασι τῶν γνωστικῶν στοιχείων στήν
διαμόρφωσι τῆς δράσεως καί τῆς σκέψεως, δηλαδη, ἐξοβελίζει ἀπό τίς θεωρίες καί ἐρμηνεῖες του τά γνωστικά στοιχεῖα.
Οἱ ίδεολογίες δημιουργοῦν μιάν τάσι προεπιλογῆς τῶν παραστάσεων τίς ὀποῖες θά προσλάβη τό ἄτομο.Ἔτσι, ὄταν ἕνα μήνυμα φθάση στήν γνωστική περιοχή κατατάσσεται σέ μιάν ἱεραρχία ἡ ὀποῖα ἔχει συσταθῆ ὄχι ἀπό τήν ἔμφυτη ὀργανωτική ἀρχή τῆς συνειδήσεως, ἀλλά ἀπό τήν γενικήν είκόνα τοῦ κόσμου πού ἔχει συσταθῆ ἀπό τήν ἰδεολογία. Ἔτσι, οἰ συμπεριφορικές ἐκδηλώσεις
βρίσκονται ὑπό τήν ἐποπτεῖα τῶν στάσεων πού ἔχουν διαμορφώσει οἱ ἰδεολογίες καί οἱ ὄποῖες ἀποτελοῦν ἕναν χῶρο ἄβατον ὄπου ἀποκλείεται νά προσπελάση ἕνα μήνυμα πού ἐκπέμπεται ἀπό ἄλλον ἰδεολογικόν χῶρο. Συνεπῶς. Τἀ κόμματα ματαιοπονοῦν ὄταν προσπαθοῦν νά προσαιτερισθοῦν ψηφοφόρους ἀπό ἄλλους ἰδεολογικούς χώρους. Αὐτό μπορεῖ νά ἐπιτευχῆ μόνον ὄταν τό πολιτικό κόμμα καταβάλλη ἐντατικές καί συστηματικές προσπάθειες νἀ «μορφώση» τό ἐκλογικό σώμα ἐως ὄτου τό καταστήση δεκτικό τῶν δικῶν του
μηνυμάτων. Ο Σοσιαλισμός, ὄμως, εἶναι, λόγω τού θρησκευτικοῦ της χαρακτήρος, μιά ἰδεολογία πού δέν εἶναι δεκτική μηνυμάτων ἀπό ἄλλους ἰδεολογικούς χώρους καί οἱ ὀπαδοί τους παραμένουν ἐγκλωβισμένοι μέσα στά γνωστικά πλαίσια τῆς ἰδεολογίας τους.
Ο Σοσιαλισμός προωθεῖ συστηματικά τήν άντίληψιν ὄτι δημιουργή ἐκείνην τήν κοινωνικήν ὀργάνωσιν ὄπου τά ἄτομα θά μποροῦν νά δημιουργοῦν αύθεντικούς δεσμούς μεταξῦ των καί θά μποροῦν νά συνυπάρχουν ἀρμονικά. Ὁ Σοσιαλισμός πιστεύει καί καλλιεργεῖ τήν ἰδέα ὄτι μπορεῖ νά χειραγωγῆ ὄλες ἐκεῖνες τίς δυνάμεις πού ὡθοῦν τόν ἄνθρωπον νά ἐνεργῆ ἀρνητικά καί νά διοχετεύη τήν ἐνέργειαν του πρός δημιουργικές κατευθύνσεις. Βέβαια καί ὁ Συντηρητικός πθιστεύει ὄτι οἱ ἀρνητικές τάσεις τοῦ ἀνθρώπου θά πρέπη νά
χειραγωγηθοῦν ἀλλά αύτό δέν μπορεῖ νά ἐπιτευχθῆ μέ τήν δημιουργία μιᾶς κοινωνικῆς καί οἱκονομικῆς ὀργανώσεως πού θά μπορεῆ νά εκφράζη τίς θετικές τάσεις τοῦ ἀνθρώπου, καί ὄτι ὄλα τά μέλη τῆς κοινωνίας θά ἐνεργοῦν πάντα μέ τρόπον θετικόν. Επί πλέον ο Σοσιαλισμός δεν πρεσβεύει τήν ἠθική διαπαιδαγώγησι τῶν μελων της κοινωνίας. Πιστεύει ὄτι ὁ ἠθικός χαρακτῆρας θἀ διαπλαστῆ αὐτομάτως ὄταν το ἄτομο ζεῖ κάτω ἀπό μιά συγκεκριμένη κοινωνική καί οικονομικη ὀργάνωσι. Στόν βαθμό ποῦ μπορεῖ νά ἐπιτευχθῆ αυτός ὁ
σκοπός, απαιτεῖται, ὄπως πιστεύει ὁ Συντηρητικός, ἠθική διαπαιδαγώγησις, περιορισμοί στήν συμπεριφορά τῶν ἀτόμων, διαμόρφωσιν ἠθικῶν τάσεων καί ἔλεγχος τῶν θυμικῶν παρορμήσεων τοῦ ἀτόμου. Ἡ ἰδέα τῆς δημιουργίας αὐθεντικῶν δεσμῶν μεταξῦ τῶν μελῶν τῆς κοινωνίας προϋποθέτει τήν φυσικήν ἀνἀπλασι τοῦ ἀνθρώπου, κάτι πού ἀποτελεῖ ούτοπία καί ἄγνοια τοῦ πῶς δρᾶ ὁ ἄνθρωπος σάν κοινωνικό ἄτομον. Καί τό πῶς δρᾶ τό ἄτομο ὡς κοινωνικό ὀν μᾶς τό ἐξηγεῖ ἡ κοινωνιολογία. Ἡ ἐπιστήμη τῆς κοινωνιολογίας
ἀποδεικνύει ὄτι τό ἄτομο κατά τήν διάρκεια τῆς κοινωνικοιήσεως παραδίδει μόνον ἕνα τμῆμα τοῦ ἐαυτοῦ του στήν κοινωνία, ἐνῶ κρατᾶ ἕνα ἄλλο τμῆμα μέ τήν μορφή ἕνός κοινωνικοῦ ἐαυτοῦ, στό ὀποῖον φωλιάζει ἡ «βιολογικότητα» τοῦ ἀνθρώπινου ὄντος ἡ ὀποῖα διασχίζει καί ἀναστατώνει τήν συνείδησιν του. Στήν διαδικασία τῆς κοινωνικοποιήσεως τοῦ ἀνθρώπου μετατρέπεται σέ μέσον γιά τήν ἰκανοποιήσιν ἀναγκῶν μή οἰκονομικοῦ χαρακτῆρος. Τό εἰσόδημα καί γενικά ἡ οἰκονομική κατάστασις τοῦ ἀνθρώπου μεταμορφώνονται
καί περιλαμβάνονται στά μέσα γιά τήν στοιχειοθέτησι μιᾶς εὐρυτέρας κοινωνικῆς ἀξιώσεως ἀπέναντι στήν πραγματικότητα. Χρησιμοποιεῖται γιά τήν στοιχειοθέτησιν μιᾶς κοινωνικῆς οἰκόνος ποῦ ἐπιθυμεῖ τό ἄτομο πού ἔχει γιά τόν ἐαυτόν του καί ὄχι αύτήν πού ἀπαιτεῖ ἡ ίδεολογία.
Ἕνας ἄλλος παράγοντας πού ἐμποδίζει τό ἄτομο νά συνάψη αυθεντικούς δεσμούς μέ τά ἄλλα μέλη τῆς κοινωνίας καί νά χειραγωγηθούν οἱ θυμικές ἐπιθυμίες τού ἀτόμου μέ τά ἄλλα μέλη τῆς κοινωνίας εἶναι ὄτι ἡ κοινωνία συγκροτεῖται ἀπό ἄτομα πού ἔχουν τίς ξεχωριστές άξιώσεις γιά τήν θέσι πού πρέπει νά κατέχουν στήν κοινωνία.Ἡ ἰεράρχησις τῶν ρόλων καί τῶν θέσεων γίνεται ἀπό τό κάθε ἄτομο ξεχωριστά λαί ὄχι άπό κάποια θεσμική ἀρχή ἡ ὀποἶα θά μποροῦσε νά ἰσοπεδώση τούς κοινωνικούς ρόλους καί τίς κοινωνικές θέσεις. Γιά
τήν ὑποστασιοποίησιν τῆς κοινωνικῆς του θέσεως, τῆς κοινωνικῆς ταυτότητος πού ἐπιθυμεῖ νά ἔχη τό ἄτομο χρειάζονται ὠρισμένα μέσα καί στήν προσπάθεια πού καταβάλλει γιά τήν ἀπόκτησιν τους ἀναπόφεκτα συγκρίνεται μέ τά ἄλλα μέλη. Ἔτσι ἡ δημιουργία αὐθεντικῶν δεσμῶν εἶναι ἐντελῶς ἀνέφικτη.
Ὁ Σοσιαλισμός προκαλεῖ τήν παρακμή τοῦ πνεύματος μέ τό νά άποδοκιμάζη ὄτι ἐκφράζει ὄλες τίς πνευματικές ἐκδηλώσεις τῶν ἀτόμων καί ὄλες τίς ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς. Τό πνεῦμα τῶν ἀνθρώπων ἐκφράζεται μέ τό καλλιτέχνημα, τήν λογοτεχνία, τόν προφορικο ἥ γραπτόν λόγο καί πολλά ἄλλα μέσα. Ὄτι ἀπαιτεῖται νά ἐκφραστῆ μέ τόν λόγο, προφορικόν ἥ γραπτόν, πρέπει νά γίνεται μέ ὄλους τούς γλωσσικούς τύπους. Ο Ἑλληνικός Σοσιαλισμόςν εἶναι ἡ πιό ἔκφυλη μορφή σοσιαλισμοῦ. Προσπαθεῖ μέ τόν πιό φανατικόν τρόπο νά ἐξοβελίση ἀπό
τήν γλωσσική ἔκφρασι ὀτιδήποτε προέκυψε κατά τήν ἱστορική διαδρομή τοῦ Ελληνικοῦ λαοῦ γιά νά καταστήση τήν Δημοτική μιά ἀμιγή μορφή γλωσσικῆς ἐκφράσεως καί νά νομιμοποιήση ὄλα τά γλωσσικά σημεῖα καί τέρατα. Ἡ πολυμορφία προκαλεῖ ἀλλεργία στόν σοσιαλιστή. Ἡ καθιέρωσις τῆς δημοτικῆς ὑπῆρξε ἡ ληξιαρχική πράξις θανάτου τῆς πολυμορφίας τοῦ Ἑλληνικοῦ πνεύματος καί ἡ καταστροφή τῆς ἐκφραστικῆς ἰκανότητος τοῦ Ἕλληνα.
Οἱ σοσιαλιστικές ἰδέες ἔχουν γίνει ὁ τροχιοδρόμος τῆς ἀνθρωπίνης σκέψεως στήν ἐποχή μας καί τό πνεῦμα τους ὁ νόμος βαρύτητος τῆς ἀνθρωπίνης δράσεως. Πολλά ἄτομα μπορεῖ νά μήν δηλώνουν ὄτι εἶναι σοσιαλιστές ἀλλά αὐτό δέν σημαίνει .οτι τό σοσιαλιστικό πνεῦμα δέν ἔχει ἀσκήσει βαθιά ἐπίδρασι στήν σκέψι καί στίς ἀξίες τῆς κοινωνίας. Τό πνεῦμα τοῦ σοσιαλισμοῦ ἔχει ἐξοβελίσει ἀπό τό ἀπόθεμα τῶν ἰδεῶν τοῦ ἀτόμου κάθε στοιχεῖο καί κάθε μορφή σκέψεως πού θά μποροῦσε νά άμφισβητήση ἐκεῖνες τίς ἰδέες πού δέν
ἔχουν κανένα κῦρος. Ὄπως καί ὀ Μαρξισμός, ὁ Σοσιαλισμός καταπολεμᾶ τήν σκεπτικιστική ἄποψι. Οἰκοδομεῖ ἕνα τοῖχος πού νά μήν μπορεῖ νά τό ἐκπορθήση ἡ κριτική σκέψις ἀπό μέσα ἥ ἀπό ἔξω. Τό ἐγῶ, τό ὀποῖον ὁ Μάρξ πίστευε ὄτι εἶναι τό στοιχεῖο ἐκεῖνο πού λειτουργεῖ ἀρνητικά στήν δράσι τοῦ ἀτόμου εἶναι τό ἐλευθερο δημιουργικό στοιχεῖο ἀλλά ὁ σοσιαλισμός τό ἔχει μεταρφώσει σέ καταστροφική δύναμη.Δίχως τό ἐγώ, τό ὑποκείμενο δέν άνήκει στό ἀντίκειμενο, καί ἔτσι τό ἀντικείμενο δέν ὑπάρχει. Ὁ κόσμος δέν ὑπάρχει
δέν ὑπάρχει δίχως τό ὑποκείμενο. Καί εἶναι αὐτό τό ἐγώ πού ὀ Καρτέσιος ἐδέχετο σάν τό μόνον ἄμεσο καί βέβαιον δεδομένο (ἀμφιβάλω ἄρα ὑπάρχω). Ὁ ἄνθρωπος, ὄμως, μπορεῖ νάκάνη τήν πραγματικότητα ἐως ὄτου τό ὑποκείμενο ὑπάρχει σάν κάτι τυχαῖο. Ὁ ἄνθρωπος, ὄμως, μπορεῖ νά κάνη πραγματικότητα, τό ἀντικείμενο, περιέχομενο τῆς συνείδήσεως του, νά κάνη τό ἀντικείμενο δικό του. Τότε ἡ συνείδησις δέν θά ἐξαρτᾶται ἀπό τήν πραγματικότητα. Δέν προσδιοριζεται ἀπό αὐτήν οῦτε ἀπό κάποιο ὑλικό στοιχεῖο μεταβλητό
καίτυχαῖο. Ἡ συνείδησις μπορεῖ νά λυτρωθῆ ἀπό τό βᾶρος τῆς πραγματικότητος μόνον ὄταν άποκτήση πνευματική ἐλευθερία. Μόνον ὄταν ὁ ἄνθρωπος φθάση νά τρέφη συνειδητά τό αἰτημα τῆς πνευματικῆς λυτρώσεως. Μὀνον ὄταν καταφάσκη σέ ἀξίες καί ἰδέες πού δέν τοῦ ἔχουν έπιβληθῆ ἀπό ἐξωγενεῖς δυνάμεις. Ἡ ἐλευθερία σφυρηλατεῖται μέ τό νά ἀντικρύζη ὁ ἄνθρωπος τήν ζωή σάν ἔνα πνευματικό γεγονός καί ὄχι σάν μιά ὑλική πραγματικότητα.
Ὄταν ἡ κοινωνία ζεῖ τήν ζωή σάν τυχαῖο γεγονός καί ὄχι σάν ἀναγκαιότητα καί σάν ἐπιταγή, θά ἀποτελεῖ ἀντανάκλασιν τῆς ὑλικῆς πραγματικότητος. Αυτό μπορεῖ νά τό κάνη ὁ Συντηρητικός καί θά πρέπη νά προβάλλη ἐπιτακτικά τήν ἀξιώσι νά περιφρονῆ τίο ἄτομο, ὄσον εἶναι δυνατόν, τήν ρευστή ἀξιολόγησι τῆς καθημερινῆς ζωῆς καί νά ἀπελευθερωθῆ ἀπό τά δεσμά τῶν φθαρτῶν «ἀληθειῶν». Σήμερα εἶναι ὀφθαλμοφανές ὄτι ὁ ἄνθρωπος ἀφήνει τούς τυχαίους συρμούς νά ρυθμίζουν τήν ζωή του καί νά ζητά τήν δικαίωσιν του ἀπό τήν
ἡχηρά ἐπιδικιμασία τῶν τυχαίων ὑπάρξεων πού μᾶς περιβάλλουν.
Σήμερα οἱ σοσιαλιστές ἥ γενικά ἡ Αριστερά ὄπως αυτοαποκαλεῖται, διατυπώνει καί ὑιοθετεῖ νέες θέσεις καί νέα ρητορίκή ἄλλά εδράζεται ἐπάνω στίς ἰδιες ἠθικολογικές βάσεις. Τήν βλέπομε νά συνοδοιπορῆ με την πολιτική τῆς εὐρωπαϊκής έντάξεως, αν και εφ’ όσον ἀπ’ αυτήν ἀναμένεται ἡ ἄμβλυνσις τῶν ἐθνικισμῶν καί ἡ προαγωγή τῆς εἰρήνης ἥ τῆς συναδελφώσεως μεταξύ τῶν λαῶν μέσω τῆς ἀπαλείψεως τῶν συνόρων, τῆς καθολικῆς ἐφαρμογῆς τῶν ανθρωπίνων δικαιωμάτων κτλ. κτλ. Τέτοιοι, κατά βᾶθος ἀπολιτικοί, εὐσεβεῖς
πόθοι ἀποτελοῦν κατ’ ουσία τήν ἀριστερά ἐκδοχή ἥ παραλλαγή τοῦ μαζικοδημοκρατικοῦ εὐδαιμονισμοῦ, ὁ ὀποῖος ὀνειρεύεται μία κατάστασιν, ὄπου συλλογικές προσπάθειες και συλλογικές θυσίες θά εῖναι περιττές, καί τήν ἀπροθυμία του γιά αὐτές τήν ντύνει μέ ψευτοηθικές δεοντολογίες. Μετά τήν κατάρρευσιν τοῦ κομμουνιστικοῦ κινήματος, οί παρεμφερεῖς ἀντιλήψεις ἐκπληρώνουν μία πρόσθετη ψυχολογική λειτουργία. Πολλοί, τῶν ὀποίων οἱ ἐλπίδες, οἱ διαγνώσεις καί οἱ προγνώσεις διαψεύσθη¬καν παταγωδῶς καί οἱ ὁποίοι
τῶρα δέν ἔχουν τήν παρρησία νά ἀναρωτηθοῦν μήπως εἶναι ἀνίκανοι νά καταλάβουν τί γίνεται στόν κόσμο, ἀλλά ἀντίθετα συνεχίζουν ἀπτόητοι τήν φιλόδοξη πολιτική ἥ συγγραφική τους σταδιοδρομία ἐπικαλούμενοι τήν ἀκατάλυτη πίστιν τους στό «μέλλον τοῦ άνθρώπου» καί στήν «πρόοδο» — πολλοί τέτοιοι, λοιπόν, ζητοῦν σήμερα ὑποκατάστατα τῶν παλαιῶν ὀρθοδόξων σοσιαλιστικῶν ούτοπιών σε θολούς εἰρηνισμούς καί σε οἰκουμενιστικές ἠθικολογίες. Νομίζουν ὄτι μέ τόν τονισμόν τοῦ μεγάλου κοινοῦ ανθρωπιστικού παρονομαστή και
με την υπόμνηση του πάντα αδιάπτωτου ανθρωπιστικού τους φρονήματος θά ρίξουν μία γέφυρα ἀνάμεσα στίς χθεσινές καί στίς σημερινές τους τοποθετήσεις, σβήνοντας ἔτσι ἀπό τήν μνήμη τῶν ἄλλων τίς πολιτικές τους γκᾶφες καί διασκεδάζοντας τίς εὔλογες ἀμφιβολίες, ὡς πρός τίς πνευματικές τους ἰκανότητες σέ ό,τι ἀφορά στήν σύλληψιν πολιτικῶν καταστάσεων.
Εν κατακλείδι, ἡ σύγχρονη Ἑλλάδα στήν πολιτικήν ἱστορία κυβερνήθηκε ἀπὀ ἕνα κόμμα μέ γνήσιο σοσιαλιστικό ἰδεολογικό ὑπόβαθρο καί πολιτικό πρόγραμμα. Τό ΠΑΣΟΚ μέ τόν ἐκλογικόν του θρίαμβο ἰχνηλάτησε, διέτρεξε, μᾶς ἀποκάλυψε καί ὀριοθέτησε τις πραγματικές ἐπιλογές καί δυνατότητες ἑνός σοσιαλιστικοῦ συστήματος καί ἔθεσε στό ἐπίκεντρο τοῦ κοινωνικοῦ καί πολιτικοῦ βίου τίς σοσιαλιστικές ἀρχές καί ἀξίες. Η πρωτόγνωρη γιά τήν ἐλληνική ἰστορική ἐμπειρία καθολική καί ουσιαστική ισότητα, που ἐπαναπροσδιώρισε
καί ουσιαστικά ἐπανεγκαθίδρυσε τήν δημοκρατία γρήγορα ὀδήγησε σε μιά ἀπίστευτη ομοιομορφία και ομογενοποίησιν τοῦ κοινωνικοῦ σώματος. Η πραγματική ἔννοια καί σημασία τῆς ἰσότητας παραχαράχθηκε και στρεβλώθηκε σε τέτοιον βαθμόν ὦστε να καταργηθῆ σχεδόν ὀποιαδήποτε ἔννοια καί άξία τῶν κοινωνικῶν θέσεων. Η θεμιτή όριζόντια διάκρισις μέ βάσιν τούς κοινωνικούς ρόλους ίσοπεδώθηκε καί πλέον ἡ ελληνική κοινωνία μετατράπηκε σε ἔνα ἀπρόσωπο καί ἐν τέλει ἄφωνο σῶμα, σε μιά μάζα. Ο καθένας εῖχε βῆμα γιά ο,τιδήποτε,
μποροῦσε να πεῖ ο,τιδήποτε καί μποροῦσε να άυτοπροσδιορίζεται έπαγγελματικά σχεδόν μέ ὀποιονδήποτε τρόπον ἤθελε.