ΒΙΑ ΣΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ: Ο ΣΚΥΤΑΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΡΓΟ ΥΣ

Γράφει η Σοφία Τ.
Η εν δημοκρατίνη πενίη, της παρά της δυνάστησι καλιομένης ευδαιμονίης, τοσούτον εστί αιρετοτέρη, οκόσον ελευθερίη δουλίης. Δηλ.: Η φτώχεια στη Δημοκρατία, σε σύγκριση με αυτό που οι δυνάστες ονομάζουν ευημερία, είναι τόσο προτιμότερη όσο η ελευθερία από τη δουλεία(Δημόκριτος)
Ένα πολυσήμαντο ιστορικό επεισόδιοπου είναι συνάμα άκρως διδακτικό για κάθε κοινωνία σε περιόδους κρίσης:«όταν ξεσπά η τυφλή βία παύουν πια να υπάρχουν καλοί και κακοί, δίκαιοι και άδικοι…» Το 370 π.Χ. η πόλη του Άργους σαρώνεται από τη βία. Η κοινωνική ένταση έχει οξυνθεί και οι ισχυροί αποφασίζουν να καταλύσουν την δημοκρατία, και το αποτέλεσμα είναι μία πρωτοφανής έκρηξη βίας. Χίλιοι διακόσιοι πλούσιοι και επιφανείς πολίτες θανατώνονται από τον οργισμένο όχλο με σκυταλισμό, με χτυπήματα δηλ. από ρόπαλα. Αιτία της κοινωνικής έκρηξης ήταν τα πλήγματα που δέχτηκε η τότε αγροτική οικονομία, και αυτοί που υφίσταντο τις σοβαρότερες αρνητικές επιπτώσεις ήταν οι ασθενέστερες οικονομικά τάξεις. Διόδωρος Σικελός, 15.57.3-15.58.4 […]Στην πόλη του Αργούς έγινε στάση και τέτοιο αιματοκύλισμα που, απ’ όσο είναι γνωστό, πουθενά αλλού στην Ελλάδα δεν συνέβη ποτέ. Το πρωτοφανές αυτό γεγονός οι Έλληνες το αποκάλεσαν σκυταλισμό. όνομα που προήλθε από τον τρόπο με τον οποίο έγιναν οι φόνοι. Οι αιτίες της στάσεως ήταν οι ακόλουθες: Η πόλη των Αργείων είχε δημοκρατικό πολίτευμα και κάποιοι δημαγωγοί υποδαύλιζαν το πλήθος εναντίον αυτών που είχαν τις ισχυρότερες θέσεις εξουσίας και απολάμβαναν τη μεγαλύτερη φήμη’ οι διαβαλλόμενοι τότε συσκέφθηκαν και αποφάσισαν να καταλύσουν τη δημοκρατία. Κάποιοι από αυτούς που κατηγορήθηκαν ως συνεργοί[για την ανατροπή της δικτατορίας] βασανίστηκαν, και οι άλλοι, από φόβο μήπως τιμωρηθούν κι αυτοί με βασανιστήρια, αυτοκτόνησαν, όλοι εκτός από έναν, ο οποίος ομολόγησε στα βασανιστήρια, έλαβε ασυλία και ως μάρτυρας καταμαρτύρησε τριάντα από τους πιο επιφανείς πολίτες. Ο δήμος, χωρίς να ελέγξει την αλήθεια των κατηγοριών, θανάτωσε τους κατηγορούμενους και δήμευσε την περιουσία τους. Και καθώς υπήρχαν υποψίες και για πολλούς άλλους, που τις τροφοδοτούσαν και οι δημαγωγοί με ψέματα και διαβολές, το πλήθος εξαγριώθηκε τόσο πολύ ώστε να καταδικαστούν σε θάνατο όλοι οι κατηγορούμενοι, που ήταν πολυάριθμοι και πολύ πλούσιοι[μεγαλόπλουτοι]. Αφού θανατώθηκαν περισσότεροι από χίλιοι διακόσιοι ισχυροί άνδρες, από την οργή του λαού δεν γλίτωσαν ούτε οι δημαγωγοί. Γιατί οι δημαγωγοί, τρομαγμένοι από το μέγεθος της συμφοράς, και από φόβο μήπως πέσουν κι αυτοί θύματα κάποιας απρόβλεπτης τροπής των πραγμάτων, πήραν πίσω τις κατηγορίες, όμως ο όχλος, πιστεύοντας ότι οι δημαγωγοί τους εγκατέλειψαν, οργίστηκε ακόμη περισσότερο και σκότωσε όλους τους δημαγωγούς. Αυτοί λοιπόν, ωσάν κάποια θεότητα να εκδήλωσε εις βάρος τους τον θυμό της, βρήκαν την τιμωρία που τους έπρεπε, και ο λαός, αφού καταλάγιασε η οργή του, βρήκε ξανά τα λογικά του.[…].(Αποσπάσματα κειμένου από την Ιστορία εικονογραφημένη, τ. 520)