Η φυσιολογική ενυδάτωση είναι πολύ σημαντική για την υγεία και την καλή λειτουργία του οργανισμού. Ακόμη και μικρές απώλειες νερού από τον οργανισμό μπορεί να έχουν αρνητική επίδραση στη μυϊκή δύναμη, στην αντοχή του οργανισμού και τη μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου.
Aπό τη Σοφία Τικταμπανίδη
Πού βρίσκεται όμως το νερό στο σώμα μας;
Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από νερό και στερεά συστατικά. Περίπου τα 2/3 του νερού του σώματος βρίσκονται στο εσωτερικό των κυττάρων και περίπου το 1/3 εκτός. Το νερό που βρίσκεται στο εξωκυττάριο διαμέρισμα εντοπίζεται στο διακυτταρικό υγρό, στο αίμα και το εγκεφαλονωτιαίο υγρό.
Πώς υπολογίζεται το ισοζύγιο του νερού;
Κάθε άνθρωπος λαμβάνει υγρά από το στόμα (προσλαμβανόμενο νερό, νερό από τις τροφές), από το πλάσμα, από οξειδώσεις. Τα υγρά αποβάλλονται από τα ούρα, τα κόπρανα, από το δέρμα (ιδρώτας), από εμετούς.
Η συνολική ποσότητα του νερού στον οργανισμό εξαρτάται από:
1. την ηλικία
2. την περιεκτικότητα του σώματος σε λίπος
3. το φύλο (οι γυναίκες έχουν μικρότερη περιεκτικότητα σε νερό έναντι των ανδρών, διότι έχουν μεγαλύτερη ποσότητα λιπώδους ιστού).
Μέθοδοι εκτίμησης υδάτωσης
Πολλές τεχνικές εκτίμησης της υδάτωσης εκτιμούν την αλλαγή της και όχι το απόλυτο επίπεδο υδάτωσης.
Μάζα σώματος: Οξείες μεταβολές στο βάρος σώματος κατά τη διάρκεια μιας σύντομης χρονικής περιόδου συνήθως οφείλονται στην απώλεια ή στην κατακράτηση νερού από το σώμα. Το γεγονός ότι 1 ml νερό έχει μάζα 1g μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ποσοτικοποιηθούν οι αλλαγές στο βάρος του σώματος,
Αίμα: Αλλαγές στον όγκο και στη σύσταση του πλάσματος επιφέρουν αλλαγές στην κατάσταση ύδατος στο σώματος. Αξιολογούμε την αιμογλοβίνη, τον αιματοκρίτη, τη συγκέντρωση νατρίου στο πλάσμα και την ωσμωτικότητα του πλάσματος. Απαιτούνται επαναληπτικές μετρήσεις για την αξιοπιστία της μεθόδου.
Ούρα: Τα νεφρά ανταποκρίνονται στην αλλαγή της κατάστασης υδάτωσης, αυξάνοντας ή ελαττώνοντας την ποσότητα των ούρων που παράγονται. Το χρώμα των ούρων αποτελεί αποδεκτό τρόπο αξιολόγησης της ενυδάτωσης του οργανισμού.
Σάλιο: Το ποσοστό παραγωγής του σάλιου, η ωσμωτικότητά του και η σύστασή του θεωρούνται κατάλληλοι δείκτες αξιολόγησης της κατάστασης υδάτωσης. Η ωσμωτικότητα του σάλιου αυξάνεται σε περιπτώσεις οξείας αφυδάτωσης (απώλεια 4% της μάζας του σώματος).
Επιλέγοντας την κατάλληλη μέθοδο
Οι δείκτες που έχουν μελετηθεί περισσότερο είναι οι μεταβολές της μάζας σώματος, οι αιματολογικοί δείκτες, οι δείκτες των ούρων και βιοηλεκτρικής ανάλυσης σύνθετης αντίστασης (BIA: Bioelectrical Impedance analysis). Δεν υπάρχει όμως ιδανική μέθοδος αξιολόγησης των επιπέδων υδάτωσης, αλλά απαιτείται συνδυαστική χρήση των διαθέσιμων μεθόδων.
Πόσα υγρά πρέπει να καταναλώνουμε;
Η ποσότητα των υγρών που χρειάζεται ένας άνθρωπος για να καλύψει τις ανάγκες του εξαρτάται από την ηλικία, το μέγεθος του σώματος, το επίπεδο της σωματικής του δραστηριότητας, αλλά και τις περιβαλλοντικές συνθήκες (ζέστη και υγρασία). Η προτεινόμενη κατανάλωση υγρών ανά ημέρα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφάλειας Τροφίμων είναι 1.3-1.6l για τα παιδιά, 2l για τις γυναίκες και 2,5l για τους άντρες. Η ποσότητα υγρών που αναφέρεται για τους ενήλικες συστήνεται λαμβάνοντας υπόψη ότι το επίπεδο φυσικής τους δραστηριότητας (PAL) είναι 1,6 και ακολουθούν ισορροπημένη διατροφή. Για όσους κάνουν φυσική άσκηση η κατανάλωση υγρών είναι υψηλότερη.