Νέους φόρους ετοιμάζεται να ανακοινώσει η κυβέρνηση από το βήμα της ΔΕΘ, με το οικονομικό επιτελείο να κηρύσσει ήδη το άδοξο τέλος των όποιων μέτρων στήριξης είχε σχεδιαστεί να εξαγγείλει ο πρωθυπουργός.
Το κόστος των φυσικών καταστροφών εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και τα 5-6 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να μην αρκούν τα 2,25 δισ. ευρώ που εξασφάλισε η κυβέρνηση από την Κομισιόν, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων θα εκταμιευτεί με σημαντική καθυστέρηση εντός του 2024. Γι’ αυτόν το λόγο η κυβέρνηση θα ανακοινώσει δύο νέα μέτρα, που θα εξασφαλίσουν νέους πόρους στον Κρατικό Προϋπολογισμό, τα οποία φυσικά θα πληρώσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Σίγουρο πρέπει να θεωρείται ένα νέο ειδικό τέλος για την κλιματική κρίσα. Αν και ακόμα δεν έχει διευκρινιστεί αν θα αφορά μόνο επιχειρήσεις ή και ελεύθερους επαγγελματίες και φυσικά πρόσωπα, πηγές του οικονομικού επιτελείου αναφέρουν πως θα είναι «κοινωνικά δίκαιο» και δεν θα αγγίζει τις ευάλωτες ομάδες. Σημειώνεται πως στον φετινό Προϋπολογισμό είχε προβλεφθεί ένα έκτακτο αποθεματικό ύψους 1 δισ. ευρώ για τις φυσικές καταστροφές, το οποίο δεν αρκεί για να καλύψει όλες τις δαπάνες για τις φωτιές και τις πλημμύρες.
«Θα υπάρξει ένα τέλος υπέρ αυτού του ταμείου και θα μου επιτρέψετε να ακούσουμε τον πρωθυπουργό το Σάββατο» σημείωσε χαρακτηριστικά ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Αλέξης Πατέλης. Στην πράξη, θα πρόκειται για ένα νέο «χαράτσι» που θα πληρώσουν οι φορολογούμενοι, πέραν από τους υπέρογκους φόρους που καταβάλουν κάθε χρόνο στο κράτος, ενώ αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από το 2024. Αξίζει να επισημανθεί πως ορισμένα στελέχη της κυβέρνησης ανέφεραν πως η αρχική σκέψη του οικονομικού επιτελείου ήταν να πρόκειται για μια «εθελοντική συμμετοχή» των πολιτών στο συγκεκριμένο τέλος, ωστόσο, όπως διαφαίνεται τις τελευταίες ώρες, θα πρόκειται για έναν κανονικό φόρο, με υποχρεωτική καταβολή από τους υπόχρεους που θα οριστούν.
Υποχρεωτική ασφάλιση ακινήτων
Η κυβέρνηση εξετάζει την επιβολή ακόμα ενός μέτρου: την υποχρεωτική ασφάλιση των κατοικιών, κυρίως σε περιοχές που θεωρείται ότι βρίσκονται ψηλά στη λίστα για φυσικές καταστροφές, όπως φωτιές, πλημμύρες και σεισμοί. Αυτές οι περιοχές μπορεί να είναι κοντά σε δασικές εκτάσεις, ρέματα ή σε σημεία που θεωρούνται υψηλού κινδύνου. Στόχος είναι το κόστος των αποζημιώσεων και της ανοικοδόμησης σε περίπτωση καταστροφών να καλύπτεται από τις ασφαλιστικές εταιρίες και ένα μόνο μέρος να προέρχεται από το κράτος. Μάλιστα, εξετάζεται σε κάποιες περιπτώσεις να υπάρξει και ένα ειδικό ασφαλιστικό πακέτο ανάμεσα στις ασφαλιστικές και τους δήμους, ώστε σε περίπτωση καταστροφών να υπάρχει άμεση αποκατάσταση.
Εφόσον προκριθεί αυτό το σενάριο, ένα μεγάλο μέρος του κόστους για την ασφάλιση θα προέρχεται από τα δημοτικά τέλη και τους φόρους που καταβάλουν οι πολίτες προς τους ΟΤΑ. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, σε όλη τη χώρα τα οχήματα που καλύπτονται για φυσικές καταστροφές φτάνουν το 20%, ενώ στη Θεσσαλία το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε λιγότερο του 10%. Αναφορικά με τις κατοικίες, και σε αυτόν τον τομέα το ποσοστό των ασφαλισμένων δεν ξεπερνάει το 10%. Τίθεται βέβαια το ερώτημα αν οι ασφαλιστικές εταιρίες είναι σε θέση να σηκώσουν ένα τέτοιο βάρος και να διασφαλίσουν ότι θα έχουν τη δυνατότητα να αποζημιώσουν τους ιδιοκτήτες που θα ασφαλίσουν τις κατοικίες τους.
Ακυρώνονται τα νέα μέτρα στήριξης
Το τεράστιο κόστος των καταστροφών και οι μεγάλες ανάγκες του Προϋπολογισμού για να δοθούν αποζημιώσεις στους πληγέντες ακυρώνει κάθε σχεδιασμό της κυβέρνησης για νέα μέτρα στήριξης.
Συγκεκριμένα:
δεν θα υπάρξει νέα επέκταση του market pass από τις αρχές Νοεμβρίου έως και το τέλος του 2023
δεν θα υπάρξει διεύρυνση των δικαιούχων για το φετινό επίδομα θέρμανσης, με την τιμή του πετρελαίου να ξεκινά (με βάση τα σημερινά δεδομένα) πάνω από τα 1,50 ευρώ το λίτρο
ενώ η έκτακτη στήριξη των συνταξιούχων που διαθέτουν προσωπική διαφορά μετακινείται για το 2024, αντί για το τέλος του έτους
άγνωστο παραμένει αν θα δοθεί τελικά μια επιδότηση για το ρεύμα στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, όπως σχεδιαζόταν