ΟΡΛΩΦΙΚΑ

(λήξη σαν σήμερα, 26/05/2012)
Γράφει η Σοφία Τ.

Με το όνομα Ορλωφικά έμεινε γνωστή η ελληνική εξέγερση που ξέσπασε αρχικά στην Μάνη της Πελοποννήσου που επεκτάθηκε και στην Κρήτη. Με πρωτοβουλία του κόμη Ορλόφ, διοικητή των ρωσικών ναυτικών δυνάμεων κατά την διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου, υποκινήθηκε εξέγερση των Ελλήνων στη Πελοπόννησο με στόχο να αποδυναμωθούν οι στρατιωτικές δυνάμεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δημιουργώντας νέα εστία αναταραχής στα Βαλκάνια. Με τη συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή οι ρωσικές δυνάμεις αποχώρησαν εγκαταλείποντας τους Έλληνες της Πελοποννήσου και της Κρήτης οι οποίοι βρέθηκαν στο έλεος των Τούρκων χωρίς την υποστήριξη των Ρώσων. Οι Ρώσοι και οι Έλληνες είχαν φιλικές σχέσεις λόγω της κοινής ορθόδοξης πίστης. Οι Ρώσοι θεωρούσαν ότι οι Έλληνες μπορούσαν να αποδυναμώσουν την Οθωμανική Αυτοκρατορία προς όφελός τους, ενώ οι Έλληνες, από τότε που άρχισαν να αποκτούν εθνική συνείδηση ήλπιζαν ότι η Ρωσία θα τους χαρίσει την Απελευθέρωσή τους. Ο Μέγας Πέτρος ήταν ο 1ος Ρώσος που είχε συλλάβει το όνειρο της ανασύστασης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας υπό τας διαταγές του και για αυτό έκανε ότι μπορούσε για να διατηρεί φιλικές σχέσεις με τους Έλληνες τους οποίους λογάριαζε να χρησιμοποιήσει μελλοντικά εναντίον του Σουλτάνου. Οι Έλληνες αναγνώρισαν στο πρόσωπο του Πέτρου τον προστάτη τους και τον αντιμετώπιζαν σχεδόν σαν Άγιο. Οι ρωσικές βλέψεις κληρονομήθηκαν ως φυσική συνέχεια και στους διαδόχους τους Πέτρου. Έτσι η Αικατερίνη Β’, σε πόλεμο με την Υψηλή Πύλη από τον Ιανουάριο του 1769, σκέφτηκε αμέσως τους Έλληνες, όταν της χρειάστηκε ένας αντιπερισπασμός για να σώσει τον στρατό της που απειλούνταν από τους Τατάρους στις όχθες του Δνείπερου. ΟΡΛΩΦΙΚΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Η Ελληνική Επανάσταση πριν εκραγεί πέρασε από σαράντα κύματα. Προεπαναστατικά εκδηλώθηκαν στο Αιγαίο(Φεβρουάριος 1770), τα Ορλωφικά. Μετά από πρόσκαιρες επιτυχίες, οι αδελφοί Ορλώφ(Alexei και GrigoryGrigoryevich Orlov) επικεφαλής μιας μικρής μοίρας του ρωσικού στόλου, ηττήθηκαν. Οι ‘Έλληνες-είχαν επαναστατήσει σε Πελοπόννησο, Κρήτη, ‘Όλυμπο, ‘Ήπειρο, Στερεά, Ακαρνανία, Αιγαίο και Τσεσμέ- υπέστησαν διώξεις. Το τέλος του Ρωσοτουρκικού Πολέμου(1768-74), σφραγίστηκε από τη Συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή(1774). Σύμφωνα με τους όρους της, οι ‘Έλληνες εξασφάλισαν το δικαίωμα της ανεξιθρησκίας και ελεύθερη εμπορική δραστηριότητα με την προστασία της Ρωσίας. Με το Ρωσοτουρκικό Πόλεμο(1778-92) συνδέθηκε η δραστηριότητα του Λάμπρου Κατσώνη. Η δράση του εξαπλώθηκε στο Αιγαίο(1788-17/05/1790), οπότε νικήθηκε σε ναυμαχία στην ‘Άνδρο. Στη συνέχεια, ανανεώνοντας τις ναυτικές του δυνάμεις, εξακολούθησε να αγωνίζεται μέχρι την υπογραφή της Συνθήκης του Ιασίου(1792) που έβαλε τέλος μέχρι τότε στις ελληνικές ελπίδες. Οι Ρώσοι και οι Τούρκοι είχαν ανοιχτούς λογαριασμούς. Από την εποχή του Μεγάλου Πέτρου(1689-1725) η Ρωσία καθίσταται ισχυρή ευρωπαϊκή δύναμη και ο κυριότερος αντίπαλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στρατηγικός στόχος της Ρωσίας υπήρξε ο έλεγχος της Μαύρης Θάλασσας και η πρόσβαση στους εμπορικούς δρόμους του Αιγαίου και της Α Μεσογείου. Ο στόχος αυτός, που δημιουργούσε κλίμα έντασης και οδήγησε συχνά σε πόλεμο τις 2 αυτοκρατορίες, αποκτά σαφέστερα χαρακτηριστικά στα χρόνια της Αικατερίνης Β'(1762-96). Τότε αποφασίστηκε η κατασκευή ρωσικού στόλου και η δυναμική παρουσία του σε Μεσόγειο και Αιγαίο. Οι Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι(αρχές 18ου αι.· 1711, 1736-39, 1768-74, 1787-92, 1806-12) διεξάγονται κυρίως στις ευρωπαϊκές κτήσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στο Αιγαίο(μετά το 1770). Ο 1ος μεγάλος Ρωσοτουρκικός πόλεμος(1768-74), ξέσπασε όταν η Τουρκία απαίτησε να πάψει η αυτοκράτειρα της Ρωσίας Αικατερίνη B’ η Μεγάλη να επεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις της Πολωνίας. Οι Ρώσοι κατήγαγαν εντυπωσιακές νίκες επί των Τούρκων. Κατέλαβαν Αζόφ(Β τμήμα Μαύρης Θάλασσας), Κριμαία(σημ. Ουκρανία) και Βεσσαραβία(σημ. Μολδαβία) και υπό τον στρατάρχη Pyotr Rumyantsev επέδραμαν στη Μολδαβία και νίκησαν τους Τούρκους στη Βουλγαρία. Οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να ζητήσουν ειρήνη και υπογράφτηκε(21/07/1774) η Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή. Με τη συνθήκη αυτή το χανάτο(βασίλειο) της Κριμαίας αποκτούσε την ανεξαρτησία του από τον σουλτάνο, τα Ν σύνορα της Ρωσίας προχωρούσαν ακόμη νοτιότερα, η Ρωσία εξασφάλιζε το δικαίωμα να διατηρεί στόλο στον Εύξεινο Πόντο και της αναγνωρίζονταν ασαφή δικαιώματα προστασίας των χριστιανών υπηκόων του σουλτάνου σε όλη τη Βαλκανική. H Ρωσία ήταν τώρα σε ισχυρή θέση ώστε να επιχειρήσει περαιτέρω επέκταση και η Μεγάλη Αικατερίνη προσήρτησε(1783) χωρίς προσχήματα τη Χερσόνησο της Κρ
ιμαίας. Ακολούθησε νέος πόλεμος(1787), με την Αυστρία πάλι στο πλευρό της Ρωσίας(ως το 1791). Υπό τον στρατηγό Alexander Suvorov οι Ρώσοι νίκησαν σε πολλές μάχες, με αποτέλεσμα σημαντικά εδαφικά κέρδη στις περιοχές Δνείστερου και Δούναβη. H Τουρκία αναγκάστηκε να υπογράψει τη Συνθήκη του Ιασίου(09/01/1792), με την οποία παραχωρούσε στη Ρωσία τα επί της Δ Ουκρανίας παράλια του Ευξείνου Πόντου.