Ο σάλος για το σκάνδαλο στην προμήθεια 205 Οχημάτων Μάχης (ΤΟΜΑ) Lynx KF41 προκάλεσε την αναβολή της αυριανής συνεδρίασης της Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής
Όπως έγινε γνωστό, αναβάλλεται η αυριανή συνεδρίαση της Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής.
Όλα δείχνουν ότι η αναβολή αυτή οφείλεται στον σάλο που προκλήθηκε μετά την αποκάλυψητης εφημερίδας «δημοκρατία» για το σκάνδαλο με τα τεθωρακισμένα και τις αδιαφανείςδιαδικασίες προμήθειάς τους.
Το σκάνδαλο
Στην έναρξη υλοποίησης του προγράμματος προμήθειας 205 Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μάχης (ΤΟΜΑ) Lynx KF41 ουσιαστικά με απευθείας ανάθεση, για τον εξοπλισμό του μηχανοκίνητου πεζικού του Ελληνικού Στρατού (Ε.Σ.), προχωρά με ταχύτατους ρυθμούς η κυβέρνηση, λίγο καιρό μετά το «πάγωμα» του προγράμματος των νέων κορβετών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, την τρέχουσα εβδομάδα, κατά την οποία αναμένεται και η επίσημη επίσκεψη του καγκελάριου Σολτς στην Αθήνα, το πρόγραμμα θα εισαχθεί προς γνωμοδότηση στην Ειδική Διαρκή Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής ώστε να αποφασιστεί η ενεργοποίησή του.
Στην ίδια συνεδρίαση προγραμματίζεται να ζητηθεί και η γνωμοδότηση για το ύψους 570.000.000 ευρώ πρόγραμμα εκσυγχρονισμού 123 αρμάτων μάχης Leopard 2A4, που πρόκειται να ανατεθεί στην επίσης γερμανική εταιρία Krauss Maffei Wegmann (KMW). Δεν αποκλείεται η ταυτόχρονη ενεργοποίηση των -συνολικού ύψους 2,77 δισ. ευρώ- προγραμμάτων, εκτός της «εξισορρόπησης» των μεριδίων στο τρέχον εξοπλιστικό πρόγραμμα, να αποτελεί και ένδειξη ότι συνιστούν μέρος μιας συνολικότερης συμφωνίας με τη Γερμανία, ενώ πηγές αναφέρουν και την πιθανότητα χρηματοδότησης από τις αντιστοιχούσες στη Γερμανία επιστροφές των κερδών των ελληνικών ομολόγων.
Το βέβαιο είναι ότι η πρόθεση της κυβέρνησης για την απευθείας ανάθεση του εν λόγω προγράμματος στη γερμανική βιομηχανία είχε ήδη διαφανεί στις 14 Οκτωβρίου, από το περιεχόμενο της απάντησης του υπουργού Εθνικής Άμυνας σε ερώτηση κοινοβουλευτικού ελέγχου που είχε κατατεθεί από τον βουλευτή Γιώργο Τσίπρα, αναπληρωτή τομεάρχη Εθνικής Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ.
«Διαβάσατε στο σάιτ της RHEINMETALL, της κατασκευάστριας, για παραχώρηση 100. Εκατό, δηλαδή, οχημάτων MARDER. Αυτό είναι άλλη υπόθεση που έχει να κάνει με τη δυνητική -θα το εξετάσουμε κι αυτό- είσοδό μας στο πρόγραμμα πρόσκτησης του νέου Τεθωρακισμένου Οχήματος Μάχης, του LINKS (λανθασμένη αναγραφή της ονομασίας), κατασκευής της RHEINMETALL. Είναι κι αυτό, αν θέλετε, κάτι το οποίο αυτή τη στιγμή προσπαθούμε να αποφασίσουμε, να σχεδιάσουμε, να δούμε κατά πόσο μπορεί να σχεδιαστεί από πλευράς οικονομικής κάλυψης» είχε αναφέρει ο υπουργός Εθνικής Αμυνας.
Όμως, με την εισαγωγή, λίγες ημέρες αργότερα, του εν λόγω προγράμματος για γνωμοδότηση στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, αβίαστα εξάγεται το συμπέρασμα ότι η «είσοδος στο πρόγραμμα του Lynx» κάθε άλλο παρά… δυνητική ήταν, αλλά είχε ήδη εξεταστεί και αποφασιστεί.
Για άλλη μια φορά, η κυβέρνηση είναι προφανές ότι προτάσσει αποκλειστικά και μόνο το γεωπολιτικό κριτήριο στην υλοποίηση ιδιαίτερα των μειζόνων εξοπλιστικών προγραμμάτων, που έχει πλέον μεταλλαχθεί, σχεδόν ολοκληρωτικά, σε άσκηση υψηλής στρατηγικής, και επιδεικνύει «απέχθεια» προς τις τυπικές διαγωνιστικές διαδικασίες, οι οποίες αναμφίβολα, αυξάνοντας τον ανταγωνισμό μεταξύ των υποψήφιων προμηθευτών, βελτιώνουν τους όρους για τον αγοραστή. Κι όμως, οι τυπικές διαγωνιστικές διαδικασίες δεν αντιστρατεύονται κατ’ ανάγκη τούς γεωπολιτικούς σχεδιασμούς. Για αυτό, εξάλλου, η εδώ και πολλά χρόνια συνήθης πρακτική στις εισηγήσεις προς το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (ΚΥΣΕΑ) είναι η διατύπωσή τους με τέτοιον τρόπο, ώστε να παρέχεται η δυνατότητα στην κυβέρνηση να επιλέγει τον ανάδοχο όχι μόνο στη βάση επιχειρησιακών και τεχνικών κριτηρίων και οικονομικής προσφοράς, αλλά συνυπολογίζοντας γεωπολιτικούς, βιομηχανικούς και άλλους παράγοντες.
Επιπρόσθετα, η απευθείας ανάθεση της συγκεκριμένης σύμβασης δυστυχώς μας επαναφέρει στην εποχή της «μπροσούρας», δηλαδή της προμήθειας κύριου υλικού με βάση τις παρουσιάσεις των κατασκευαστών, πληροφορίες από ανοιχτές πηγές (διαδίκτυο, ειδικός Τύπος, πρακτικά ημερίδων και συνεδρίων) και ενδεχομένως παρακολούθηση κάποιας επίδειξης. Ας σημειωθεί ότι το Lynx KF41 είχε επιδειχθεί σε επιτελείς του Γενικού Επιτελείου Στρατού (ΓΕΣ) στον Αυλώνα, στο Κέντρο Εκπαίδευσης Τεθωρακισμένων (ΚΕΤΘ), το διήμερο 21 και 22 Ιουλίου 2022, χωρίς όμως να πραγματοποιηθούν βολές. Οπως είχε γίνει γνωστό τότε, το πρωί της Πέμπτης 21 Ιουλίου είχε λάβει χώρα η στατική παρουσίαση και το βράδυ της ίδιας ημέρας η επίδειξη της δυνατότητας νυχτερινής οδήγησης και παρατήρησης (εντοπισμός και αναγνώριση στόχων), ενώ το πρωί της Παρασκευής 22 Ιουλίου έγινε η δυναμική παρουσίαση στην πίστα δοκιμών των ΚΕΤΘ.
Φυσικά, η επίδειξη ουδεμία σχέση έχει με δοκιμασία αξιολόγησης πεδίου, που είχε πραγματοποιηθεί στα μέσα της δεκαετίας του 1990 για το πρόγραμμα του Νέου Αρματος Σύγχρονης Τεχνολογίας (ΝΑΣΤ), που κατέληξε στην επιλογή του Leopard 2A6. Τότε, η Διεύθυνση Ιππικού – Τεθωρακισμένων του ΓΕΣ (ΓΕΣ/ΔΙΤ) είχε κατασκευάσει στο Πεδίο Βολής Αρμάτων Λιτοχώρου πίστα δοκιμών με κωλύματα και είχε σχεδιάσει τη διεξαγωγή δοκιμασιών που «ξετίναξαν» τα υποψήφια άρματα, φέρνοντάς τα στα όριά τους, «προσγειώνοντας» τις, όπως αποδείχθηκε, ιδιαίτερα φιλόδοξες επιδόσεις, οι οποίες αναφέρονταν στις εταιρικές παρουσιάσεις, στις πραγματικές συνθήκες πεδίου του ελληνικού θεάτρου επιχειρήσεων. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι, παρά την απόρριψη της γαλλικής υποψηφιότητας (άρμα μάχης Leclerc), ο στρατός της Γαλλίας, μετά την ολοκλήρωση της δοκιμασίας αξιολόγησης πεδίου, έστειλε ευχαριστήρια επιστολή στη ΓΕΣ/ΔΙΤ, γιατί με τη δοκιμασία αξιολόγησης πεδίου ανέδειξε διάφορα προβλήματα, συμβάλλοντας σημαντικά στη διαδικασία περαιτέρω βελτίωσης του άρματος.
Ο κυβερνητικός σχεδιασμός δεν περιλαμβάνει την καθοριστική παράμετρο που αφορά το κόστος του κύκλου ζωής
Με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες, φαίνεται ότι ο κυβερνητικός σχεδιασμός δεν έχει δώσει μεγάλη βαρύτητα σε μια καθοριστική παράμετρο στη μελλοντική εξέλιξη – εκσυγχρονισμό του οχήματος, ώστε να ανταποκριθεί στις ραγδαία μεταβαλλόμενες απαιτήσεις του θεάτρου επιχειρήσεων, στη διασφάλιση της ομαλής ροής ανταλλακτικών σε βάθος χρόνου, δηλαδή της συντήρησής του, στην επίλυση τυχόν τεχνικών προβλημάτων που θα ανακύψουν κατά τη χρήση και, τελικά, στο συνεπαγόμενο κόστος κύκλου ζωής.
Επειδή το Lynx KF41 δεν το έχει προμηθευτεί ο στρατός της Γερμανίας, που έχει επιλέξει το -σύμφωνα με γερμανικά δημοσιεύματα- σχεδόν υπερδιπλάσιου μοναδιαίου κόστους -περί τα 17.000.000 ευρώ- Puma, το οποίο κατασκευάζεται από κοινοπραξία των KMW και Rheinmetall, δεν υφίστανται οι δεσμεύσεις υποστήριξης του οπλικού συστήματος από το γερμανικό Δημόσιο, ούτε τα πλεονεκτήματα που παρέχει η λέσχη Leopard 2, στην οποία η χώρα μας συμμετέχει μαζί με όλες τις χώρες-χρήστες των ομώνυμων αρμάτων.
Προς το παρόν, ο μόνος χρήστης του οχήματος είναι η Ουγγαρία, που έχει αναθέσει σύμβαση για την προμήθεια 218 ΤΟΜΑ Lynx KF41, εννέα τεθωρακισμένων αρμάτων περισυλλογής Buffel, εξομοιωτών, συστημάτων εκπαίδευσης και υπηρεσιών εκπαίδευσης, καθώς και αρχικής ποσότητας ανταλλακτικών και υπηρεσιών υποστήριξης της συντήρησης, ύψους άνω των 2 δισ. ευρώ. Στις 15 Οκτωβρίου 2022 παρέλαβε το πρώτο όχημα παραγωγής σειράς. Το όχημα είναι επίσης υποψήφιο σε προγράμματα των ΗΠΑ (αντικατάσταση του ΤΟΜΑ M2 Bradley) και της Αυστραλίας, ενώ δεν επιλέχθηκε σε Τσεχία και Σλοβακία, οι οποίες προτίμησαν το σουηδικής προέλευσης, αλλά πλέον αμερικανο-βρετανικής πνευματικής ιδιοκτησίας (BAE Systems), CV90 Mk IV.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η επιλογή του οχήματος από τον Ε.Σ. εκ των πραγμάτων αποτελεί ισχυρή τόνωση στην προσπάθεια εμπορικής προώθησής του στη διεθνή αγορά και ίσως θα πρέπει να προβλεφθεί στη σύμβαση η επιστροφή ποσών στο Ελληνικό Δημόσιο στην περίπτωση πώλησής του σε επόμενους πελάτες (όπως ισχύει στην περίπτωση του Leopard 2A6HEL).
Οι (σοβαρές) εκκρεμότητες του παρελθόντος
Αξιοπερίεργο είναι επίσης ότι, ενώ το πρόγραμμα τίθεται σε πορεία ταχείας υλοποίησης, λαμβάνουν χώρα σημαντικές εξελίξεις που σχετίζονται με προγράμματα τα οποία είχαν ανατεθεί στον όμιλο Rheinmetall στο παρελθόν.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στις 22 Σεπτεμβρίου 2022, το Ελληνικό Δημόσιο κατέθεσε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών αγωγή ύψους περίπου 47.000.000 ευρώ για αποζημιώσεις και ηθική βλάβη για το πρόγραμμα προμήθειας των 54 συστημάτων εγγύς αεράμυνας ASRAD-Hellas, που είχε ανατεθεί το 2000.
Επίσης, κινητικότητα καταγράφεται και στο ζήτημα της μη παροχής αντισταθμιστικών ωφελημάτων (ΑΩ) συνδεόμενων με συμβάσεις που είχαν ανατεθεί στον γερμανικό όμιλο στο παρελθόν. Κατά πληροφορίες, το ύψος ανέρχεται σε περίπου 50.000.000 ευρώ για την προμήθεια πυρομαχικών αρμάτων μάχης το 2014 και σε περίπου 80.000.000 ευρώ για την υπογεγραμμένη το 2005 διακρατική συμφωνία Ελλάδας – Γερμανίας για την προμήθεια των 183 αρμάτων μάχης Leopard 2A4 από τα αποθέματα του στρατού της Γερμανίας («ενδιάμεση λύση»). Οπως είχε γίνει τότε γνωστό, η Rheinmetall (αλλά και η άλλη εμπλεκόμενη γερμανική εταιρία, η KMW) είχε εγγράφως δεσμευθεί για την υλοποίηση προγραμμάτων ΑΩ στο 100% της αξίας των παραγγελιών που θα ελάμβανε, με υποχρέωση οριστικοποίησης του περιεχόμενου τους και υπογραφής ανάληψης της υποχρέωσης υλοποίησης μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου 2005.
Ομως, από τότε ουδεμία πρόοδος υπήρξε και το 2017 το ζήτημα παραπέμφθηκε στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ), που γνωμοδότησε σχετικά. Το 2019, το υπουργείο Εθνικής Αμυνας αποδέχθηκε τη γνωμοδότηση του ΝΣΚ, σύμφωνα με την οποία σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων θα μπορούσε να εξεταστεί η δυνατότητα επιβολής κυρώσεων, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Προεδρικό Διάταγμα 284/1989 και στις κατευθυντήριες οδηγίες για τα ΑΩ του 1996 και αναζήτησης αποζημίωσης, σύμφωνα με τα άρθρα 197, 198 και 919 του Αστικού Κώδικα, εφόσον τεκμηριωθεί και προσδιοριστεί η ζημιά του Ελληνικού Δημοσίου. Μέχρι σήμερα το συγκεκριμένο ζήτημα σε επίπεδο διαπραγμάτευσης δεν έχει διευθετηθεί, αφού σε πολλές προσκλήσεις της ΓΔΑΕΕ η Rheinmetall είτε δεν ανταποκρίθηκε είτε αιτήθηκε διαδοχικές αναβολές (η τελευταία για τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους), με αποτέλεσμα η ΓΔΑΕΕ να φέρεται πλέον ότι εξετάζει τον προσωρινό αποκλεισμό της από τις προμήθειες των Ενόπλων Δυνάμεων σε εφαρμογή των προβλέψεων του άρθρου 62 του Π.Δ. 284/1989.
Στα 2,2 δισ. ευρώ ανέρχεται το κόστος του προγράμματος
Το κόστος του προγράμματος, σύμφωνα με πληροφορίες, ανέρχεται σε 2,2 δισ. ευρώ και, εκτός της προμήθειας των 205 Lynx KF41 και των αναγκαίων πυρομαχικών, περιλαμβάνει επίσης αρχική υποστήριξη διαρκείας ενός έτους και εν συνεχεία υποστήριξη (ΕΣΥ) για διάστημα τεσσάρων ετών. Τα οχήματα μόλις επαρκούν για τον εξοπλισμό πέντε ταγμάτων μηχανοκίνητου πεζικού με την τυπικά προβλεπόμενη σύνθεση (41 ανά τάγμα), δηλαδή δεν προβλέπεται η προμήθεια επιπλέον αριθμού για εκπαιδευτική χρήση.
Θα πρέπει επίσης να θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα διατεθούν εξ ολοκλήρου σε τεθωρακισμένους και μηχανοκίνητους σχηματισμούς του Δ’ Σώματος Στρατού «ΘΡΑΚΗ», που είναι επιφορτισμένο με την αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής.
- Συμπεριλαμβανομένης της τετραετούς ΕΣΥ, η συνολική διάρκεια του προγράμματος ανέρχεται σε 14 έτη, ενώ ίδιας διάρκειας είναι και η αποπληρωμή του προγράμματος.
- Οι παραδόσεις των οχημάτων θα διαρκέσουν περί τα 10 έτη, με μέσο ετήσιο ρυθμό παραδόσεων περί τα 20 οχήματα (σε αντιπαραβολή, σύμφωνα με ανοιχτές πηγές, ο ετήσιος ρυθμός παραγωγής στην ουγγρική μονάδα ανέρχεται σε 50 οχήματα ανά έτος).
- Προς το παρόν δεν είναι γνωστό αν στη σύμβαση περιλαμβάνεται δικαίωμα προαίρεσης (option) για επιπλέον οχήματα του τύπου. Πάντως, με βάση την προϊστορία, είναι πιθανό οι συνολικές ανάγκες να ανέρχονται κατ’ ελάχιστον στα 420 οχήματα (αυτόν τον αριθμό αφορούσαν τα προγράμματα προμήθειας ΤΟΜΑ Marder 1A3 και στη συνέχεια ΤΟΜΑ BMP-3, που είχαν ενεργοποιηθεί διαδοχικά την πρώτη δεκαετία του 2000, χωρίς όμως να υλοποιηθούν).
- Περιλαμβάνεται η δωρεάν παραχώρηση από την ανάδοχο 100 ΤΟΜΑ Marder 1A3, στο πλαίσιο του περιβόητου προγράμματος ανταλλαγής που έχει συμφωνηθεί μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας. Το συγκεκριμένο σημείο χρήζει αποσαφήνισης, καθώς στις 14 Οκτωβρίου ο υπουργός Εθνικής Αμυνας είχε δηλώσει ότι το πρόγραμμα ανταλλαγής αφορά μόνο 40 οχήματα και ότι, σε περίπτωση προμήθειας του Lynx KF41, η κατασκευάστρια Rheinmetall θα προσέφερε επιπλέον 100 Marder 1A3.
Η υλοποίηση
Σε ό,τι αφορά τον τρόπο υλοποίησης του προγράμματος, όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι θα γίνει με «διακρατική σύμβαση πληρεξουσίου», όρος ο οποίος δεν αναφέρεται αυτούσιοςστη σχετική νομοθεσία αμυντικών προμηθειών (νόμοι 3433/2006, 3978/2011 και 4782/2021, που αναθεώρησε διατάξεις του νόμου 3978, ο οποίος είχε ψηφιστεί επί υπουργίας Βενιζέλου), οπότε είναι ενδιαφέρουσα η νομική τεκμηρίωση του όρου στο πλαίσιο της ισχύουσας εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά, εικάζεται ότι τη σύμβαση θα αναλάβει να εκτελέσει το Ομοσπονδιακό Γραφείο Εξοπλισμού, Πληροφορικής Τεχνολογίας και Υποστήριξης σε Υπηρεσία των ενόπλων δυνάμεων της Γερμανίας (BAAINBw), η αντίστοιχη υπηρεσία της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ) του υπουργείου Εθνικής Αμυνας. Επειδή όμως ο προσδιορισμός του προϊόντος γίνεται ονομαστικά, αλλά και με τον νατοϊκό αριθμό ονομαστικού (NSN: NATO Stock Number), που είναι μοναδικός για το συγκεκριμένο προϊόν, στην πράξη πρόκειται περί απευθείας ανάθεσης, κεκαλυμμένης υπό τον μανδύα διακρατικής συμφωνίας.
Η θολή πρόταση για εργοστάσιο στην Ελλάδα
Σύμφωνα με πληροφορίες, η υλοποίηση του προγράμματος προμήθειας των νέων ΤΟΜΑ συνδέεται άμεσα και με πρόταση στρατηγικής συνεργασίας που έχει υποβάλει η Rheinmetall. Κομβικό σημείο της πρότασης είναι η ανάπτυξη στην Ελλάδα εργοστασίου παραγωγής στρατιωτικών οχημάτων για την παραγωγή των Lynx KF41, την τεχνική και εφοδιαστική τους υποστήριξη, καθώς και άλλων τροχοφόρων και ερπυστριοφόρων οχημάτων, και τη συντήρηση – επισκευή και ανακατασκευή στρατιωτικού υλικού (το αποκαλούμενο 5ο Κλιμάκιο Συντήρησης, που στον Ελληνικό Στρατό υλοποιείται από τα εργοστάσια του Τεχνικού Σώματος).
Προς το παρόν δεν έχουν γίνει γνωστά ούτε το κόστος της επένδυσης ούτε ποιος θα το αναλάβει. Για παράδειγμα, στην Ουγγαρία, η κατασκευή βιομηχανικής μονάδας παραγωγής, στο πλαίσιο κοινοπραξίας που συνέστησαν για αυτόν τον σκοπό η κυβέρνηση της χώρας και η Rheinmetall, χρηματοδοτήθηκε από ουγγρική εταιρία.
Η πρόταση εκτιμά ότι η ανάπτυξη του εργοστασίου παραγωγής στην Ελλάδα θα δημιουργήσει περί τις 350 θέσεις εργασίας για το πρόγραμμα παραγωγής των ΤΟΜΑ και επιπλέον 500 θέσεις εργασίας για την υποστήριξή τους. Επίσης, υπόσχεται τη μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, με σκοπό να καταστεί η χώρα αυτάρκης στην παραγωγή του Lynx KF41, εκτεταμένη συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας στην παραγωγή του και δυνατότητα ανάπτυξης νέων εκδόσεων του οχήματος.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι, σύμφωνα με ανοιχτές πηγές, η συμφωνία της Rheinmetall με την Ουγγαρία περιλαμβάνει επίσης την ανάπτυξη ειδικοποιημένων εκδόσεων, όπως τεθωρακισμένου οχήματος μεταφοράς όλμου [ΤΟΜΟ] διαμετρήματος 120 χλστ., φορειοφόρου (ασθενοφόρο), σταθμού διοίκησης και φορέα αντιαεροπορικού συστήματος κατά μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Ερωτήματα για το εάν είναι η καλύτερη επιλογή
Ο διεθνής διαγωνισμός για την απόκτηση φρεγατών από το Πολεμικό Ναυτικό και η εξέλιξη της προμήθειας των κορβετών αποδεικνύουν ότι οι διαδικασίες για την απόκτηση κάποιου όπλου υπάρχουν για κάποιο λόγο. Η ξαφνική συμφωνία των ΗΠΑ με την Αυστραλία έκανε τη Γαλλία να προσφέρει μια πραγματικά συμφέρουσα συμφωνία στη χώρα μας για την απόκτηση των Belh@rra, ακόμη καλύτερη από τις σοβαρές προτάσεις που είχαν προκύψει κατά τη διάρκεια του διαγκωνισμού μεταξύ εταιριών.
Η εντελώς αντίθετη προσέγγιση στο ζήτημα της προμήθειας υλικού σαν και αυτό που όπως προκύπτει θα αγοράσουμε από τη Γερμανία θα αφήσει να πλανάται το ερώτημα εάν αυτή όντως ήταν η πιο συμφέρουσα αλλά και καλύτερη αγορά για τη χώρα μας.