Ο Ανέστος Δελιάς (το πραγματικό του όνομα ήταν Αναστάσιος Δέλλιος, 1912 – 31 Ιουλίου 1944), ή Ανέστης ή Ανεστάκι, γνωστός και με το παρατσούκλι Αρτέμης ήταν Έλληνας οργανοπαίκτης, συνθέτης, στιχουργός και τραγουδιστής του ρεμπέτικου τραγουδιού.
Φωτογραφία: By άγνωστος – Scan from «Fünf Griechen in der Hölle», Trikont LC 4270 (1982), FAL, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11223839
Το 1935 έγραψε το δημοφιλέστατο τσιφτετέλι Μέσα στης Πόλης το χαμάμ (ή Το χαρέμι στο χαμάμ) που ηχογραφήθηκε σε αυθεντικές εκτελέσεις με τον Παγιουμτζή, τον Παπαϊωάννου, αλλά και πολλούς άλλους. Τα υπόλοιπα γνωστότερα τραγούδια του είναι η Αθηναίισσα, Έκανες τη φιγούρα σου μάγκα στη γειτονιά μου, Για ένα παλιό σακάκι, Δεν είδανε τα μάτια μου τέτοια καλή γυναίκα, Μάγκες πιάστε τα βουνά, Ο πόνος του πρεζάκια, Ο Νίκος (Μάθεσης) ο Τρελλάκιας, Όταν μπουκάρω στον τεκέ, Πάρε ένα γυαλί και κόψε το λαιμό σου, Η πρέζα, Βρε μάγκα μου το μαχαίρι σου (ή Το κουτσαβάκι), Φιγουρατζής κ.α.
Ο Μάρκος Βαμβακάρης είχε πει για τον Δελιά ότι είναι «ένας άγγελος πεταμένος στα σκουπίδια», μια φράση που αποτυπώνει συμπυκνωμένα την ζωή του.
Βιογραφία
Ήταν γιος του Παναγιώτη Δέλλιου, φημισμένου σαντουρίστα σε όλη τη Μικρά Ασία με το παρωνύμιο Μαύρος Γάτος και ανιψιός του λαϊκού βιολιστή Μιχάλη Δέλλιου. Γεννήθηκε το 1912 στη Σμύρνη. Ήρθε στην Ελλάδα το 1920 κι εγκαταστάθηκε οικογενειακώς στη Δραπετσώνα.
Από μικρός άρχισε να ασχολείται με την κιθάρα, ενώ το μπουζούκι το έπιασε για πρώτη φορά στα χέρια του γύρω στο 1930, με την προτροπή του Μάρκου Βαμβακάρη. Το 1934, μαζί με τον Μάρκο Βαμβακάρη, τον Στράτο Παγιουμτζή και τον Γιώργο Μπάτη δημιούργησαν την πρώτη επίσημη ρεμπέτικη κομπανία στην Ελλάδα. Η «Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς», όπως ονομάστηκε, ξεκίνησε τις εμφανίσεις της το καλοκαίρι του 1934 στη Μάντρα του Σαραντόπουλου, στην Ανάσταση του Πειραιά. Εκεί, ο Ανέστος παρουσίασε τα πρώτα του τραγούδια, τα οποία μπήκαν στη δισκογραφία τα επόμενα χρόνια. Ανάμεσά τους και «Ο πόνος του πρεζάκια», ένα τραγούδι προφητικό για τον ίδιο.
Ο Δελιάς παρασύρθηκε στην ηρωίνη από τη φιλενάδα του Κούλα με το παρατσούκλι Σκουλαρικού, γυναίκα από τις κακόφημες συνοικίες των Βούρλων.Παρά τις επίμονες προσπάθειες των φίλων του, δεν κατάφερε να απεμπλακεί. Μάλιστα το 1938 εξορίστηκε στην Ίο ως τοξικομανής. Με την προτροπή όμως του επίσης εξόριστου στην Ίο Γενίτσαρη θα ξεμπλέξει από την ηρωίνη. Όταν γύρισε από την εξορία πήγε με τη Νταίζη Σταυροπούλου στη Θεσσαλονίκη. Δούλεψε εκεί για μικρό διάστημα και τελικά επέστρεψε στην Αθήνα και στην ηρωίνη. Με τη βοήθεια του Παγιουμτζή και του Γκόγκου κατάφερε και πάλι να την κόψει, αλλά για λίγο.
Ο Ανέστης Δελιάς δεν ηχογράφησε πολλά τραγούδια, διότι όπως ο Γιώργος Μπάτης, ο Βαγγέλης Παπάζογλου, ο Γιοβάν Τσαούς και άλλοι ρεμπέτες σταμάτησαν το 1937, όταν ο Ιωάννης Μεταξάς επέβαλε λογοκρισία, την οποία δεν μπορούσαν να ανεχθούν.
Θάνατος
Πέθανε στις 31 Ιουλίου του 1944 (σύμφωνα με την Νταίζη Σταυροπούλου, ο Δελιάς πέθανε το 1941) από υπερβολική δόση ηρωίνης στη διάρκεια της Κατοχής σε νεαρή ηλικία, περίπου 32 ετών. Τον βρήκαν νεκρό σε ένα καροτσάκι έχοντας στα χέρια του το μπουζούκι του.
Το αριστούργημά του Ο πόνος του πρεζάκια αποδείχτηκε προφητικό για το προσωπικό του δράμα και το τραγικό του τέλος.
Ήταν ο μοναδικός ρεμπέτης που απεβίωσε από ναρκωτικά.
Δισκογραφία
Τα τραγούδια του Δελιά ηχογραφήθηκαν και κυκλοφόρησαν αργότερα με τα ονόματα άλλων ερμηνευτών. Το 1988 κυκλοφόρησε ο μοναδικός του δίσκος (μετά θάνατον), με τίτλο Ανέστης Δελιάς, ο οποίος επανεκδόθηκε το 1992.