Η Ελλάς σε έναν «κύκλο φωτιάς»

Μέρος Α’: Βουλγαρία

Μία ενδελεχής και σε πλήρη έκταση ανάλυση του σε πόσο κρίσιμο για την ιστορία και το μέλλον της χώρας μας σημείο βρισκόμαστε σήμερα, είναι σίγουρο πως όχι μόνο είναι απαραίτητη, αλλά μπορεί και πρέπει να αποτελέσει παράγοντα εκ των ων ουκ άνευ για τις εξαιρετικά σημαντικές αποφάσεις που θα κληθεί να πάρει η πολιτική ηγεσία του τόπου.
Ο σκοπός αυτού του κειμένου, δεν είναι η πλήρης ανάλυση όλων των δεδομένων, αλλά η απλή παράθεση και μερική επεξήγησή τους, ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να σχηματίσει μία εικόνα των κρίσιμων αυτών στιγμών.
Η χώρα μας, από το καλοκαίρι του 2018 και την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, εισήλθε σε μία δίνη γεγονότων τα οποία περιέπλεξαν την, ούτως ή άλλως, επισφαλή της θέση, όσον αφορά την δυναμική της ως παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής και της Νότιας & Ανατολικής Μεσογείου.
Όσο κι αν οι υποστηρικτές εκείνης της Συμφωνίας, εξακολουθούν να πιστεύουν πως αυτή υπογράφηκε με γνώμονα τα εθνικά συμφέροντα, δεν μπορούν παρά να αποδεχτούν το γεγονός πως ήταν αυτή ακριβώς που αποτέλεσε το ορόσημο, την απαρχή μιας εσωτερικής πολιτικής αναταραχής, η οποία οδήγησε τελικά την χώρα στις πρόωρες εθνικές εκλογές του 2019. Σε ένα χρονικό σημείο μάλιστα της Ιστορίας μας στο οποίο η ενότητα θα έπρεπε (και πάλι) να είναι το πρωταρχικό ζήτημα, ήρθε να προστεθεί ως ένα ακόμη θέμα στην ήδη τεταμένη ατμόσφαιρα μιας οξείας πολιτικής διαμάχης.
Η χώρα μας σήμερα, βρίσκεται μέσα σε έναν «κύκλο φωτιάς».
Ξεκινώντας από τα Βόρεια σύνορα, η Βουλγαρία φαίνεται να μπαίνει σε μία παρατεταμένη και έντονα πολωτική προεκλογική περίοδο, μιας και το αργότερο τον Μάρτιο του 2021 θα οδηγηθεί σε εθνικές βουλευτικές εκλογές, ενώ τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου θα ακολουθήσουν και οι εκλογές για την ανάδειξη του Προέδρου της χώρας.
Πρόσφατα ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ κατηγόρησε τον πρόεδρο της χώρας (και πολιτικό του αντίπαλο) Ρούμεν Ράντεφ, ότι τον κατασκόπευσε με drone. Φωτογραφίες που διέρρευσαν, με ανάρτησή τους από ανώνυμο χρήστη σε βουλγαρικά μέσα ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης, φέρεται να εμφανίζουν τον Μπορίσοφ να κοιμάται στην κρεβατοκάμαρά του με ένα πιστόλι πάνω στο κομοδίνο δίπλα στο κρεβάτι του και δέσμες χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ και ράβδους χρυσού μέσα στο ανοιχτό συρτάρι του κομοδίνου.
Αν και ο Μπορίσοφ αμφισβήτησε την εγκυρότητα ορισμένων, όμως όχι όλων των φωτογραφιών που δημοσιεύθηκαν, το σίγουρο είναι πως η διαρροή κλιμάκωσε μια ήδη τεταμένη σχέση μεταξύ του πρωθυπουργού και του προέδρου Ράντεφ, ο οποίος αρνήθηκε τις κατηγορίες.
Η δύσκολη θέση του πρωθυπουργού Μπορίσοφ, εντείνεται από το γεγονός πως σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις των τελευταίων ετών (βουλευτικές 2017, ευρωεκλογές και δημοτικές 2019) τα ποσοστά του κόμματός του (του δεξιού και μέλους του ΕΛΚ, GERB) βαίνουν διαρκώς μειούμενα.
Την ίδια στιγμή, οι σχέσεις Μπορίσοφ-Ερντογάν φαίνεται να είναι κάτι παραπάνω από απλά φιλικές, μιας και στην πρόσφατη συνάντηση των δύο ηγετών τον περασμένο Μάρτιο στην Άγκυρα, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός δεν παρέλειψε να επικρίνει την στάση της Ελλάδας στα πρόσφατα επεισόδια με την απόπειρα παραβίασης των Ελληνοτουρκικών συνόρων από πλειάδα μεταναστών (σε αντίθεση με τα ήρεμα και ασφαλή τουρκοβουλγαρικά σύνορα), οι οποίοι με την βοήθεια της Τουρκίας είχαν συγκεντρωθεί στη συνοριακή γραμμή του Έβρου, αναφέροντας πως «Είναι μεγάλο λάθος να φέρνεις ανθρώπους που βρίσκονται στα ευρωπαϊκά σύνορα αντιμέτωπους με στρατό»!
Οι δυο τους άλλωστε γνωρίζονται από την εποχή που ο Ερντογάν ήταν δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης και ο Μπορίσοφ δήμαρχος της Σόφιας. Σύμφωνα δε με κάποια δημοσιεύματα, ο Βούλγαρος πρωθυπουργός για να ικανοποιήσει τον Ερντογάν, είναι συχνά πρόθυμος να εκδώσει αθόρυβα Τούρκους αντικαθεστωτικούς.
Το γεγονός της ύπαρξης μιας, όχι και τόσο συμπαγούς και όχι απαραίτητα φανατικής, τουλάχιστον ακόμη, τουρκογενούς μειονότητας της τάξης του 9-10% του πληθυσμού της χώρας, η οποία μάλιστα εκπροσωπείται και στο βουλγαρικό κοινοβούλιο, ίσως να παίζει τον ρόλο του.
Το σίγουρο είναι πως ακόμη και στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές στη χώρα το 2017, υπήρξε μία πρωτοφανής ένταση στις σχέσεις Σόφιας- Άγκυρας, που προκάλεσε η εμπλοκή της Τουρκίας σε αυτές, μέσω της στήριξής της στο νεοϊδρυθέν κόμμα «Δημοκράτες για ευθύνη, ελευθερία και ανεκτικότητα» (DOST), το οποίο, αν και τελικά δεν κατάφερε να μπει στην Βουλή, τον Μάρτιο του 2019 προσπάθησε να οργανώσει εκστρατεία υπογραφών για την αναγνώριση εθνικών μειονοτήτων στην Βουλγαρία.
Η αντιπαράθεση μάλιστα στις βουλευτικές του 2017, έφτασε στο ανώτατο επίπεδο με την ανταλλαγή σκληρών δηλώσεων των προέδρων Ταγίπ Ερντογάν και Ρούμεν Ράντεφ, ενώ στα βουλγαρο-τουρκικά σύνορα πολίτες είχαν εμποδίσει την είσοδο λεωφορείων που μετέφεραν από την Τουρκία τουρκικής καταγωγής Βούλγαρους υπηκόους για να ψηφίσουν.
Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί πως το σχετικά μετριοπαθές «Κίνημα Δικαιωμάτων και Ελευθερίων» (DPS), το οποίο καταγράφει σημαντική επιρροή στους μουσουλμάνους (τουρκικής καταγωγής και ρομά) ψηφοφόρους, και κατάφερε να εκλέξει 26 από τους υποψηφίους του στην, αποτελούμενη από 240 μέλη, βουλγαρική Βουλή, έναντι των 38 που είχε στην προηγούμενη, έχασε την τρίτη θέση που είχε, ακριβώς λόγω της ύπαρξης του DOST και της διάσπασης των ψήφων των μουσουλμάνων ψηφοφόρων.
Το εξαιρετικά ενδιαφέρον που συμβαίνει στην γειτονική χώρα, είναι το γεγονός πως η κυβέρνηση συνεργασίας του κ. Μπορίσοφ, στηρίζεται στα τρία κόμματα που συναποτελούν την πολιτική συμμαχία «Ενωμένοι Πατριώτες» (VP), τα οποία και δεν έκρυψαν ποτέ τον εθνικιστικό και φιλορωσικό προσανατολισμό τους. Σε γενικές δε γραμμές, και τα τρία διάκεινται εχθρικά προς την Τουρκία και εξαπολύουν φραστικές επιθέσεις κατά της μουσουλμανικής (και ιδίως της τουρκογενούς) μειονότητας της Βουλγαρίας. Να παίζουν άραγε κάποιον ρόλο σε αυτή την περίεργη διελκυστίνδα πολιτικών και διακρατικών ισορροπιών, η θέση της Βουλγαρίας, όσον αφορά στην διέλευση των αγωγών φυσικού αερίου, και οι πρόσφατα πολύ καλές σχέσεις Τουρκίας –Ρωσίας, όσον αφορά στα κοινά τους συμφέροντα στην περιοχή;
Την ίδια στιγμή λοιπόν που οι σχέσεις του πρωθυπουργού Μπορίσοφ με τον πρόεδρο Ερντογάν είναι σε πολύ καλό επίπεδο, σε αντίθεση με αυτές με τον πρόεδρο Ράντεφ, η κυβέρνηση Μπορίσοφ στηρίζεται σε μία συμμαχία πατριωτικών κομμάτων τα οποία διάκεινται εχθρικά προς την Τουρκία!
Σε κάθε περίπτωση, η μία εκ των τριών Βορείων γειτόνων μας, έχει πολύ δρόμο ακόμη μπροστά της, τόσο για να ηρεμήσει η πολιτική της κατάσταση, όσο και για να αντιμετωπίσει τα πολλαπλά ζητήματα ισορροπιών που πρέπει να διατηρεί, μεταξύ Τουρκίας, Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ρωσίας.
Μια λάθος κίνηση, και τα πάντα μπορούν να ανατραπούν, οδηγώντας την χώρα σε περιπέτειες.
Τέλος Α’ Μέρους
Τσακίρης Α. Γιώργος