Απαγόρευση κυκλοφορίας: Η επικίνδυνη δόμηση του «εσείς φταίτε εσείς οι ανεύθυνοι». Ένα νέο «Μαζί τα φάγαμε».

Κάτι λίγες σκέψεις για την «απαγόρευση κυκλοφορίας» που επιβλήθηκε από την κυβέρνηση:
-Διατηρώ πολύ έντονες επιφυλάξεις αναφορικά με το αν το εν λόγω μέτρο απαντάει σε ένα υπαρκτό πρόβλημα των συνηθειών της κοινωνίας σε αυτούς τους καιρούς.
Κρίνοντας από τον δικό μου περίγυρο, δηλαδή από τους διαλόγους που έχω καθημερινά με άτομα από την γειτονιά μου, την δουλειά μου, φίλους/ες και συγγενείς, νομίζω ότι πρόκειται για ένα υπερβολικό μέτρο καθώς ο κόσμος, σε γενικές γραμμές, τηρεί τα μέτρα ασφαλείας και δεν πολυβγαίνει από το σπίτι (παρά μόνο όταν είναι ανάγκη προφανώς).

Ακόμα και οι παλαβομάρες ορισμένων πολιτικών χώρων που τις πρώτες μέρες της όλης φάσης προπαγάνδιζαν ανοιχτά το «ΔΕΝ μένουμε σπίτι» έχουν μαζευτεί για τα καλά. Προφανώς δε, κανείς σοβαρός άνθρωπος δεν μπορεί να παίρνει στα σοβαρά τα ρεπορτάζ των ΜΜΕ και ειδικότερα, τα ρεπορτάζ που επιχειρούν να αποτυπώσουν κοινωνικές διαθέσεις και τάσεις, θα ήταν μεγάλη αφέλεια κάτι τέτοιο – οι εποχές άλλωστε που όλες οι κοινωνικές ομάδες ήταν υπέρ του «Ναι» δεν είναι και τόσο μακριά.
Η αίσθησή μου είναι πως το μέτρο της απαγόρευσης κυκλοφορίας είναι υπερβολικό αλλά από την άλλη, μπορεί να με παραπλανεί το λεγόμενο echo chamber (που λένε και οι νεολαίοι) και να κάνω λάθος. -Ακόμα και αν πράγματι το συγκεκριμένο μέτρο έχει ως απόρροιά του την ύπαρξη μιας απέραντης και ανεξέλεγκτης κοινωνικής ανευθυνότητας, τα πρακτικά κενά που το συνοδεύουν είναι αναπόφευκτα.
Οι ανάγκες και οι υποχρεώσεις των ανθρώπων δεν έπαψαν να υπάρχουν επειδή διεκόπη η συνηθισμένη ρουτίνα τους, συνεπώς η ολοκληρωτική απαγόρευση κυκλοφορίας είναι αδύνατη και αυτό φαίνεται από τον τρόπο που θα εφαρμοστεί το μέτρο:
επί της ουσίας δεν πρόκειται ακριβώς για απαγόρευση κυκλοφορίας αλλά για μια οργάνωση του ελέγχου της (“στείλτε μήνυμα στον τάδε αριθμό για να ενημερώσετε ότι πάτε στο τάδε μέρος και δεν περιφέρεστε άσκοπα έξω αλλιώς θα φάτε πρόστιμο κτλ κτλ”) ενώ ακόμα και αν υποθέσουμε πως ανάμεσά μας υπάρχει ένας απέραντος και παντοδύναμος σταρχιδισμός, που όσα καμπανάκια κινδύνου και αν ηχήσουν θα τα αγνοήσει, τότε οι εκπρόσωποί του ανάμεσά μας μπορούν εύκολα να βρουν παραθυράκια για να συνεχίσουν να κυκλοφορούν – δεδομένο αυτό.
Συνεπώς, δεν καταλαβαίνω για ποιο ακριβώς λόγο η κυβέρνηση δεν προχώρησε στην μεμονωμένη ανακοίνωση μιας επέκτασης μέτρων, που έτσι κι αλλιώς εμπεριέχονται σε αυτό της απαγόρευσης. Θα μπορούσε, ας πούμε, να ανακοινώσει ότι κλείνουν τα πάρκα (όπως έγινε και με τα άλση), ότι απαγορεύεται να βρίσκονται στο ίδιο αμάξι πάνω από δυο άτομα, ότι απαγορεύεται υπό όρους η έξοδος από τις πόλεις κτλ.
Αντί η κυβέρνηση να ανακοινώσει ένα προς ένα τα εν λόγω μέτρα πρόληψης, τα συμπεριέλαβε σε ένα συνολικό μέτρο επιβολής και μάλιστα, με έντονο συμβολισμό αυταρχισμού. Για ποιον ακριβώς λόγο;
-Η φάση στην οποία βρισκόμαστε είναι ακόμα στην αρχή της και το ταμείο των επιπτώσεών της θα γίνει στο τέλος της. Κάθε μέρα, γίνονται καταγγελίες από συλλογικούς φορείς των εργαζόμενων στην υγεία για τις ελλιπείς υποδομές που επικρατούν στα νοσοκομεία ενώ ταυτόχρονα, η κυβέρνηση κάνει πως δεν ακούει το αίτημα της επίταξης των ιδιωτικών νοσοκομείων, δεν λύνει το πρόβλημα με την έλλειψη ιατρικών μασκών, έχει προχωρήσει σε ελάχιστες προσλήψεις στα νοσοκομεία (όπως καταγγέλλει η Ένωση Νοσοκομειακών Γιατρών) και μέσα σε όλα αυτά, άφησε να περάσουν και μερικές μερούλες συνομιλώντας με τους ιεράρχες για το αν πρέπει να κλείσουν οι εκκλησίες και το αν μέσα από την θεία κοινωνία μπορεί να κολλήσει ο κορωνοϊός.
Προφανώς, η απαγόρευση κυκλοφορίας δεν λύνει κανένα από τα παραπάνω θέματα. Είναι απλά ένα μέτρο που βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία με τις επικοινωνιακές πρακτικές της κυβέρνησης, η οποία δεν χάνει ευκαιρία -κατά βάση μέσω του Τσιόδρα, που είναι και κοινής αποδοχής κύριος- να μας κουνάει το δάχτυλο ότι είμαστε πολύ ανεύθυνοι – ειδικά «ως λαός».
-Είναι προφανές πως εδώ και μπόλικες μέρες, αποτελεί επικοινωνιακή πρακτική της κυβέρνησης η μετακύλιση της ευθύνης για όλη αυτή την φάση από το Κράτος στην κοινωνία, η δόμηση ενός «εσείς φταίτε, εσείς οι ανεύθυνοι», ενός νέου «Μαζί τα φάγαμε» που όμως, λόγω της κρισιμότητας των ημερών, έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες εδραίωσης ως κοινωνική συνείδηση.
Το συμβολικό φορτίο που κουβαλάει η απαγόρευση κυκλοφορίας (τα πρακτικά μέτρα της οποίας -όπως προειπώθηκε- θα μπορούσαν να εφαρμοστούν έτσι κι αλλιώς, χωρίς όλο αυτό το «drama queen-ιλίκι») βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην κορυφή όλης αυτής της πρακτικής.
Πολύ ωραία τα «τώρα μένουμε σπίτι αλλά μετά θα σας δείξουμε εμείς», αλλά αν αυτό το ιδεολόγημα δεν αποδομηθεί στο εδώ και στο τώρα, τότε η οχύρωση της κυβέρνησης με το τέλος της όλης κατάστασης θα είναι πρωτοφανής απέναντι στα κοινωνικά πυρά που της αντιστοιχούν αναφορικά με το θέμα του κορωνοϊού. Και δόξα τον Τούτατη, ζούμε σε εποχές που ένας μαζικός εγκλεισμός δεν αρκεί για να «παγώσει» ο κοινωνικός διάλογος…
Κείμενο: Δημοσθένης Χριστόπουλος