Μια φορά πρόεδρος, πάντα πρόεδρος
Γιώργης Γιατρομανωλάκης*
Τον απελθόντα προσφάτως Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κύριο Προκόπη Παυλόπουλο ουδέποτε ψήφισα ενόσω ήταν μέλος της «Νέας Δημοκρατίας». Άλλωστε τα χρόνια εκείνα, εμείς οι αυτοπροσδιοριζόμενοι ευρωπαϊστές, σοσιαλιστές κ.λπ. είχαμε εναποθέσει τις ελπίδες μας στον λεγόμενο Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου. Τα οψώνια αυτής της πολιτικής αμαρτίας, δηλαδή της λανθασμένης, παραστρατημένης πολιτικής συμπεριφοράς μας τα πληρώσαμε όλοι μας ένας-ένας και μαζί πάσα η χώρα πολύ ακριβά. Θυμίζω επίσης ότι εκείνη τη μακρινή εποχή (2012) συνέβη το γνωστό αποτρόπαιο επεισόδιο κατά το οποίο μέλος μιας φασιστικής οργάνωσης χειροδίκησε, on camera, εναντίον δύο γυναικών παρόντος και του υποψηφίου τότε βουλευτή κ. Παυλόπουλου. Πολλά γράφτηκαν, πολλά ειπώθηκαν, ενώ ο ίδιος ο κ. Παυλόπουλος έδωσε τις απαραίτητες εξηγήσεις. Η ιστορία είναι αυτή που θα κρίνει, αν δεν το έχει κρίνει κιόλας, εκείνο το γεγονός. Το σημαντικό είναι άλλο: η καθόλου πολιτική του κ. Παυλόπουλου ως Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας θα κριθεί επίσης από την ιστορία. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι η κρίση θα είναι ιδιαιτέρως θετική.
Τον απελθόντα Πρόεδρο της Δημοκρατίας συνάντησα τρεις ή τεσσερις φορές μαζί με κάποιους συναδέλφους, λογοτεχνικής και πανεπιστημιακής ιδιότητας. Στο λαμπρό Προεδρικό Μέγαρο. Μας καλούσε και κάθε φορά μας δεχόταν εγκαρδίως. Προσφωνώντας μάλιστα όλους με το μικρό μας όνομα. Σπουδαίο; Όχι ιδιαιτέρως…Όμως με τον τρόπο αυτό ο Πρόεδρος μας έκανε να νιώθουμε πιο άνετα καθισμένοι όλοι μαζί γύρω από ένα μεγάλο τραπέζι. Θυμάμαι ότι μας σερβίριζαν καφέ (χωρίς κουλουράκια, αν θυμάμαι καλά…) και εκεί, άνετα και χαλαρά, άρχιζε καθένας να αυτοσυστήνεται και νααναφέρεται στο έργο του. Όχι επειδή δεν μας ήξερε ο άνθρωπος. Αλλά με τον τρόπο αυτό η απόσταση ανάμεσά μας σχεδόν εξαφανιζόταν. Γινόμαστε όλοι συνάδελφοι…Θυμάμαι μια φορά που ο Πρόεδρος μάς ζήτησε να του μιλούμε στον ενικό. Γεμάτος δειλία και ενοχές, όπως είμαι, του είπα πως «Εγώ, κύριε Πρόεδρε, δεν μπορώ…» Μου είπε, «Να μπορέσεις, Γιώργη. Είμαστε κι οι δυό ακαδημαϊκοί δάσκαλοι!».
Πιστεύω ύστερα από όλα αυτά, ότι ο κύριος Παυλόπουλος (εγώ τον χαβά μου) δεν μας καλούσε γύρω στο μεγάλο ξέστρωτο τραπέζι για να μας κάνει κάποια χάρη ή για να μας δείξει πόσο καταδεκτικός ήταν. Νομίζω ότι το έκανε για τον εαυτό του. Πιστεύω ότι απελευθερωνόταν ο ίδιος κοντά σε πανεπιστημιακούς συναδέλφους. Έμοιαζε να απαλλάσσεται (ας μου επιτραπείτο ρήμα) από τον αυστηρό και γεμάτο τυπικότητες ρόλο του Προέδρου της Δημοκρατίας. Επιζητούσε την επιβεβαίωσή μας ότι εξακολουθούσαμε να τον θεωρούμε συνάδελφο. Συνάδελφο μιας τάξεως ανθρώπων που μπορούν και μπαίνουν χωρίς κανένα πρόβλημα, χωρίς καμιά προσποίηση στις πανεπιστημιακές αίθουσες διδασκαλίας να διδάξουν νέους ανθρώπους. Όμως την ίδια στιγμή να μαθαίνουν, να διδάσκονται και οι ίδιοι και να αισθάνονται άνετα ανάμεσα στα νέα κορίτσια και αγόρια. Κυρίως, όμως, να διδάσκονται και να μαθαίνουν και οι ίδιοι. Νομίζω πως ο κύριος Πρόεδρος της Δημοκρατίας (μια φορά Πρόεδρος πάντα Πρόεδρος!) περισσότερα έπαιρνε σε εκείνες τις συναντήσεις από εμάς παρά ό,τι μας έδινε.
Ωστόσο δεν ήταν μόνο οι λίγες συναθροίσεις μας με τον Πρόεδρο που μας έκαναν να αισθανόμαστε, λίγο πολύ, συνάδελφοι. Ανταλλάσσαμε βιβλία (ο καθηγητής Παυλόπουλος είναι ιδιαιτέρως σοβαρός και προσεκτικός συγγραφέας), συζητούσαμε ακόμη και πολιτικά ζητήματα. Μας «έκλεβε» γνώμες και απόψεις, όπως άλλωστε κάνουν όλοι οι καλοί δάσκαλοι. Άλλωστε ένας συνετός και ευφυής δάσκαλος από ποιόν προτιμά να «κλέψει»; Από ποιόν μαθαίνει περισσότερα; Από τους συναδέλφους του ή από τους ίδιους τους μαθητές του; Ένας συνετός πολιτικός ποιόν πρέπει να ακούει περισσότερο; Τους πολίτες ή τους συναδέλφούς του;
Εύχομαι και ελπίζω να ξανασυναντηθούμε κάποια φορά με τον πολίτη Προκόπη Παυλόπουλο. Και ίσως αυτή τη φορά να καταφέρουμε να του «κλέψουμε» πιο ενδιαφέρουσες πληροφορίες από όσες προσπαθούσαμε να εκμαιεύσουμε από τον προσεκτικό πρόεδρο Προκόπη Παυλόπουλο. Τότε, που καθόμαστε γύρω από ένα τεράστιο, γυμνό τραπέζι. Πλην όμως primi omnesinter pares. Πρώτοι όλοι ανάμεσα σε όμοιούς μας.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Το Βήμα
