Γιάννης Μαρής -Ο "πατέρας" του Αστυνόμου Μπέκα και του Τζων Αυλακιώτη

Ο Γιάννης Μαρής (αληθινό όνομα Ιωάννης Τσιριμώκος, 28 Ιανουαρίου 1916 − 13 Νοεμβρίου 1979) ήταν Έλληνας δημοσιογράφος και συγγραφέας. Έγραψε δεκάδες βιβλία και σενάρια για τον κινηματογράφο.

Θεωρείται ο πατέρας του αστυνομικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα.
Ο Γιάννης Τσιριμώκος, που καταγόταν από γνωστή οικογένεια της Φθιώτιδας, γεννήθηκε στη Σκόπελο τον Ιανουάριο του 1916, όπου υπηρετούσε ο δικαστικός πατέρας του, Δημοσθένης Τσιριμώκος. Ο πολιτικός Ηλίας Τσιριμώκος (μετέπειτα βουλευτής, υπουργός και πρωθυπουργός) ήταν δεύτερός του εξάδελφος. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη Χίο και στη Λάρισα, και αργότερα φοίτησε στη Νομική Σχολή της Θεσσαλονίκης. Ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα και εντάχθηκε στον χώρο των σοσιαλιστών. Συμμετείχε μαζί με τον Ηλία Τσιριμώκο και τον Αλέξανδρο Σβώλο στην ίδρυση της «Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας» (ΕΛΔ), ενώ αργότερα προσχώρησε στο ΕΑΜ.
Μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου ξεκινάει να ασχολείται επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία. Εργάζεται στην εφημερίδα «Μάχη» ως αρχισυντάκτης, σχολιογράφος και κριτικός κινηματογράφου. Μετά τις αποκαλύψεις που κάνει η εφημερίδα για τη Μακρόνησο θα διωχθεί και θα φυλακιστεί. Αποφυλακίστηκε με παρέμβαση της Σοσιαλιστικής Διεθνούς και του Αλέξανδρου Σβώλου. Θα εργαστεί στις εφημερίδες «Προοδευτικός Φιλελεύθερος», «Ελεύθερος Λόγος», «Αθηναϊκή» για να καταλήξει τελικά στο συγκρότημα Μπότση («Ακρόπολις», «Απογευματινή», περιοδικό «Πρώτο»).
Ξεκίνησε το συγγραφικό του έργο στις αρχές της δεκαετίας του ’50 δημοσιεύοντας σε συνέχειες στο εβδομαδιαίο περιοδικό «Οικογένεια» το μυθιστόρημά του Έγκλημα στο Κολωνάκι (1953), με το οποίο και καθιερώθηκε ως ένας από τους πρώτους συγγραφείς αστυνομικού μυθιστορήματος. Το μυθιστόρημά του αυτό που εκδόθηκε κανονικά λίγο αργότερα από τις εκδόσεις Ατλαντίς θα γνωρίσει τεράστια επιτυχία και έξι χρόνια αργότερα (1959) θα μεταφερθεί με παρόμοια επιτυχία στον κινηματογράφο.
Συνεχίζει να γράφει ακούραστα για 25 και πλέον χρόνια αφήνοντας πίσω του πλειάδα αστυνομικών μυθιστορημάτων, περίπου είκοσι σενάρια και δύο θεατρικά. Τα αστυνομικά του μυθιστορήματα γνώρισαν πολλαπλές ανατυπώσεις και προσφέρθηκαν, κατά καιρούς, ως ένθετα καθημερινών εφημερίδων, ενώ στο έργο του αναφέρθηκαν πολλοί σύγχρονοι δημιουργοί του είδους.
Ο Ιωάννης Τσιριμώκος ήταν μέλος της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, της Εταιρίας Θεατρικών Συγγραφέων, καθώς και της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου. Είχε λάβει μέρος σε δημοσιογραφικές αποστολές στη Κίνα, ΗΠΑ, Ρωσία, Ισπανία, Πορτογαλία, και ανατολικές Χώρες. Ήταν μόνιμος κάτοικος Αθηνών, ένθερμος οπαδός της ΑΕΚ και μιλούσε επίσης γαλλικά.
Υπήρξε πολυμαθέστατος και διέθετε το «χάρισμα του προφορικού λόγου», πήρε μάλιστα μέρος στο ρεπορτάζ για τη διαλεύκανση της δολοφονίας του ανεξάρτητου βουλευτή της αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη.
Πέθανε στην Αθήνα στις 13 Νοεμβρίου 1979 από καρκίνο του εγκεφάλου.
Το έργο του
Αν και εμπορικά επιτυχημένος και δημοφιλής, ο Γιάννης Μαρής υπήρξε παραγνωρισμένος από τους κριτικούς στην εποχή του. Η ενασχόλησή του με το είδος του αστυνομικού μυθιστορήματος, που εντασσόταν από τους τότε κριτικούς στην παραφιλολογία, του στέρησε την αναγνώριση ως μεγάλου συγγραφέα. Πολλά χρόνια μετά αναγνωρίστηκε ως κλασικός. Δημιουργός του θρυλικού χαρακτήρα Γεώργιου Μπέκα, χάρισε στην Ελληνική λογοτεχνία έναν ήρωα εφάμιλλο του επιθεωρητή Μεγκρέ.
Τα μυθιστορήματά του διαδραματίζονταν συχνά σε κοσμοπολίτικα μέρη με ήρωες εφοπλιστές, βιομηχάνους και καλλιτέχνες. Ο απλός κόσμος ήταν πάντα σε δεύτερη μοίρα, ενώ η αστυνομική πλοκή και το μυστήριο ήταν το πρόσχημα για να κερδίσει την προσοχή του αναγνώστη. Το πραγματικό ενδιαφέρον του ήταν η δημιουργία ατμόσφαιρας και οι ανθρώπινες σχέσεις. Η επιτυχία των μυθιστορημάτων, που πουλούσαν εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα, οδήγησε στη δημιουργία σχολής συγγραφέων και μιμητών.
Πολλά από τα έργα του μεταφέρθηκαν στον κινηματογράφο, τόσο από τον ίδιο, όσο και μετά τον θάνατό του, δημιουργώντας έτσι το αντίστοιχο του φιλμ νουάρ στο Ελληνικό σινεμά. Μερικές επίσης από τις πιο επιτυχημένες τηλεοπτικές σειρές τόσο της κρατικής όσο και της ιδιωτικής τηλεόρασης βασίστηκαν στα έργα του.
Μεταξύ άλλων ιδιαίτερα επιτυχημένη θεωρήθηκε η τηλεοπτική μεταφορά του βιβλίου του Η εξαφάνιση του Τζων Αυλακιώτη που διασκεύασε ο συγγραφέας Γιάννης Κανδήλας και προβλήθηκε στην ΕΤ1 το 1985. Η σειρά παρουσιάστηκε αρκετές φορές σε επανάληψη. Πολλά βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες.
Εργογραφία
Ζήτημα ζωής και θανάτου
Αμφιβολίες
Υποψίες
Αυτόπτης μάρτυς
Ο δολοφόνος φορούσε σμόκιν
Σκληρό παιχνίδι
Μια γυναίκα από το παρελθόν
Το καλοκαίρι του φόβου
Υπόθεση εκβιασμού
Χωρίς ταυτότητα
Εκείνη τη νύχτα
Ιντερμέτζο
Αύριο και για πάντα
Έγκλημα στη Μύκονο
Νυχτερινό τηλεφώνημα
Διακοπές στη Μύκονο
Μωρό μου
Περίπτωσις Χ – Ένα γράμμα στο ταξί
Ο τέταρτος ύποπτος – Η κυρία της καμπίνας 17 – Μια νύχτα πρωτοχρονιάς
Κουαρτέτο
Ζήτημα εμπιστοσύνης
Χωρίς τίτλο – Ένας ξένος στην πόλη – Γράμμα χωρίς αποστολέα
Σκοτεινό μεσημέρι
Απαγωγή
Ιδιωτική υπόθεση
Το χαμόγελο της Πυθίας
Περιπέτεια στο Αγιο Όρος
Περίπτωση ανάγκης
Η τρίτη αλήθεια
Επιχείρηση εκδίκηση
Ταξίδι χωρίς γυρισμό
Έγκλημα στο Κολωνάκι
Η μελωδία του θανάτου
Έγκλημα στα παρασκήνια
Επιχείρηση ουράνιο τόξο
Περιπέτεια
Το χαμόγελο της Σφίγγας
Το μεγάλο παιχνίδι
Μπούμεραγκ
Ο θάνατος του Τιμόθεου Κώνστα
Η εξαφάνιση του Τζων Αυλακιώτη
Το μυστικό του άσπρου βράχου
Επικίνδυνο καλοκαίρι
Αυστηρώς προσωπικόν
Έξι εβδομάδες στις ανατολικές χώρες
Η τελευταία νύχτα (εκδόσεις «Άγρα», Αθήνα 2014)
Ο άνθρωπος του τραίνου (εκδόσεις «Ατλαντίς» 2014)
Το τρένο των 9.45 (εκδ. «Άγρα», 2015, 552 σελ., ISBN 978-960-505-181-5)
Το τέλος του δρόμου (εκδ. «Άγρα», 2016, 278 σελ., ISBN 978-960-505-162-4)
Φιλμογραφία
Το χαμόγελο της Πυθίας (1979)
Ο εφιάλτης (ταινία) (1976)
Ζήτημα ζωής και θανάτου (1973)
Αντάρτες των πόλεων (1972)
Ως την τελευταία στιγμή (1972)
Οι τελευταίοι του Ρούπελ (1971)
Μια γυναίκα κατηγορείται (1966)
Το πρόσωπο της ημέρας (1965)
Αμφιβολίες (1964)
Ο μπαμπάς μου κι εγώ (1963)
Χωρίς ταυτότητα (1963)
Ο άντρας της γυναίκας μου (1962)
Λάθος στον έρωτα (1961)
Έγκλημα στα παρασκήνια (1960)
Ένας Δον Ζουάν για κλάματα (1960)
Καλημέρα Αθήνα (1960)
Έγκλημα στο Κολωνάκι (1959)
Ένας Έλληνας στο Παρίσι (1959)
Η Λίζα το ‘σκασε (1959)
Ο άνθρωπος του τρένου (1958)
wikipedia