Τι πρέπει να γνωρίζετε για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Η συμμετοχή στις Ευρωεκλογές μειώνεται όλο και περισσότερο, οι λαϊκιστές ευρωβουλευτές αυξάνονται. Πόσα κόμματα εκπροσωπούνται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και πόσες έδρες έχει;

Η πλειοψηφία των 751 ευρωβουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι περήφανοι για το ότι είναι ευρωβουλευτές. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ένας μοναδικός θεσμός της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Τα μέλη του εκλέγονται με απευθείας ψήφο από τους πολίτες των χωρών- μελών της ΕΕ από το 1979. Είναι το μόνο δημοκρατικά νομιμοποιημένο υπερεθνικό κοινοβούλιο στον κόσμο.
Οι ευρωβουλευτές ψηφίζουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία εκπροσωπώντας τους 512 εκατομ. πολίτες των 28 κρατών-μελών. Eάν τελικά η Μεγάλη Βρετανία αποχωρήσει από την ΕΕ ο αριθμός των ευρωβουλευτών θα μειωθεί στους 705.

Η ακροδεξιά κερδίζει έδαφος
Κάθε κοινοβουλευτική περίοδος διαρκεί πέντε χρόνια. Στην επόμενη Ευρωβουλή αναμένονται πολλοί ευρωσκεπτικιστές και λαϊκιστές βουλευτές – και από το Ηνωμένο Βασίλειο που θα συμμετάσχει στις Ευρωεκλογές, παρά το αβέβαιο μέλλον της χώρας στην ΕΕ. Ειδικότερα για το Ηνωμένο Βασίλειο αναμένεται αύξηση των ευρωσκεπτικιστών ευρωβουλευτών λόγω Brexit.
Τα τελευταία προγνωστικά που συμπεριλαμβάνουν και τους Βρετανούς ευρωσκεπτικιστές δίνουν στους ακροδεξιούς λαϊκιστές έως και το 23% των εδρών. Μόνο το ουγγρικό Φιντές του Βίκτορ Όρμπαν ενδέχεται να κερδίσει 13 έδρες. Εάν τελικά το κόμμα αυτό αποχωρήσει από το ΕΛΚ ή αν προσχωρήσει στην ευρωομάδα των ακροδεξιών κομμάτων τότε το ποσοστό της μπορεί να αγγίξει το 25%, ενώ με ένα τέτοιο ποσοστό θα μπορούσε να γίνει ακόμη και η ισχυρότερη ευρωομάδα στο Ευρωκοινοβούλιο.
Στο μεταξύ γεγονός είναι ότι από το 2009 τα ποσοστά των ευρωσκεπτικιστών στις ευρωεκλογές αυξάνονται. Το 2009 ήταν 11%, το 2014, 20%.
Αυξημένες οι αρμοδιότητες της Eυρωβουλής
Μέχρι πρότινος οι δύο μεγάλες ευρωομάδες στο Ευρωκοινοβούλιο, το ΕΛΚ και οι Σοσιαλιστές, που κινούνταν σε παράλληλες γραμμές, έμοιαζαν με έναν άτυπο κυβερνητικό συνασπισμό. Στο μέλλον για να αποτελέσουν πλειοψηφία θα πρέπει να έχουν μαζί τους είτε τους Φιλελεύθερους είτε τους Πράσινους. Οι άτυπες συμμαχίες και συναινέσεις είναι απαραίτητες για τη λειτουργία της Ευρωβουλής.
Στην προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο ψηφίστηκαν 1.100 νομοθετικά κείμενα, τα οποία στη συνέχεια τα κράτη-μέλη πρέπει να συμπεριλάβουν στην εθνική τους νομοθεσία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παραπέμπει σε μια Κάτω Βουλή και λειτουργεί παράλληλα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου επίσης εκπροσωπούνται τα κράτη-μέλη. Κατά κανόνα η προτεινόμενη από την Κομισιόν νομοθεσία συζητείται μεταξύ Συμβουλίου και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και στη συνέχεια υποβάλλεται στην Ολομέλεια της Ευρωβουλής στο Στρασβούργο προς ψήφιση. Με το πέρας των χρόνων οι αρμοδιότητες των ευρωβουλευτών έχουν αυξηθεί.
Όπως έχει πει ο Γερμανός Χριστιανοδημοκράτης Έλμαρ Μπροκ, ο ευρωβουλευτής με την πιο μακρά θητεία στην Ευρωβουλή μέχρι σήμερα: «Το 1979 ήμασταν 9 χώρες και δεν αποφασίζαμε για τίποτα. Σήμερα είμαστε 27 / 28 και αποφασίζουμε για τα πάντα».

Ένα κοινοβούλιο που μετακινείται
Σήμερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επίσημα τρεις έδρες: η ολομέλεια συνεδριάζει στο Στρασβούργο κάθε τέσσερις εβδομάδες, οι επιτροπές συνέρχονται στις Βρυξέλλες και η διοίκησή βρίσκεται στο Λουξεμβούργο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαθέτει τρεις πλήρως εξοπλισμένες αίθουσες ολομέλειας, ωστόσο αυτή του Λουξεμβούργου δεν έχει σχεδόν ποτέ χρησιμοποιηθεί. Πολλοί επικρίνουν το γεγονός αυτό λόγω του υπέρογκου κόστους συντήρησης και μετακινήσεων. Ωστόσο η Γαλλία ειδικώς απορρίπτει ανέκαθεν κατηγορηματικά την κατάργηση της έδρας του Στρασβούργου.
Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκπροσωπούνται πάνω από 200 κόμματα, τα οποία οργανώνονται σε 8 ευρωομάδες. Για τις Ευρωεκλογές δεν ισχύουν οι ίδιοι εκλογικοί νόμοι σε όλα τα κράτη-μέλη, τα οποία τις διεξάγουν βάσει του εσωτερικού εκλογικού δικαίου τους. Ωστόσο από το 1979 μέχρι σήμερα το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων ψηφοφόρων για τις Ευρωεκλογές έχει μειωθεί. Στις πρώτες Ευρωεκλογές του 1979 η συμμετοχή κινήθηκε στο 63%, ενώ στις τελευταίες ευρωεκλογές του 2014 στο 42%.
Μπερντ Ρίγκερτ
Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη
dw