Σύμφωνα με τις πανάρχαιες παραδόσεις οι σπηλιές τα χάσματα και τα ποτάμια που εξαφανίζονται στα έγκατα της γης για να εμφανιστούν μυστηριωδώς κάπου αλλού, μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως περάσματα-καταβάσεις που οδηγούσαν στον Κάτω Κόσμο. Τέτοια περάσματα εκκαλούντο «Πύλες του Άδη» αφού οι ψυχές μετά το θάνατο όδευαν προς το βασίλειο του Άδη.
Ο Άδης, ως προσωποποίηση και θεοποίηση του θανάτου, έμεινε βαθιά ριζωμένος στη νεοελληνική αντίληψη. Το αρχαιότερο και σημαντικότερο πέρασμα προς τον Άδη θεωρείται ο ποταμός Αχέρων ο οποίος πηγάζει από το Σούλι, διασχίζει με βουητό τα βαθειά φαράγγια του Θεσπρωτικού, ρέει στην πεδιάδα της Αχερουσίας ανάμεσα από υψηλές λεύκες και ιτιές και εκβάλει στον όρμο της Αμμουδιάς. Το όνομα Αχέρων ετυμολογείται από το αχέα (Αχος: θλίψης, στεναγμός) και το ρήμα ρέω, δηλ. αυτός που στα νερά του φέρνει πίκρες και δάκρυα. Ας μη λησμονούμε ότι ο Χάρων (Χάρος σήμερα) σχετίζεται με τον Αχέροντα αφού με τη βάρκα του μετέφερε στον Άδη τις ψυχές των νεκρών εισπράττοντας από τον καθένα ένα οβολό. Οι συγγενείς βέβαια, φρόντιζαν να βάλουν πάντα τον οβολό στο στόμα του νεκρού. Πριν μερικές δεκαετίες σε πολλά μέρη της Ελλάδας συνήθιζαν να τοποθετούν στο στόμα του νεκρού ένα μεταλλικό νόμισμα. Ακόμη και σήμερα οι πεθαμένοι στη δημώδη ελληνική ποίηση και στα μοιρολόγια περνούν ποτάμια για να φθάσουν στον Κάτω Κόσμο. Στοιχεία που αποδεικνύουν τη συνέχεια των νεκρικών εθίμων και γενικότερα δοξασιών από την Ομηρική εποχή μέχρι σήμερα.
Το υποβλητικό ανάκτορο του Άδη.
Ο Άδης ή Αϊδωνεύς κατά τους κλασσικούς χρόνους ονομάστηκε Πλούτων. Στην αρχαιότητα ο Αχέρων σχημάτιζε στις εκβολές του μία τεράστια λίμνη-έλος την Αχερουσία. Η σήψη της υδρόβιας χλωρίδας ανέδιδε αφόρητη και θανατηφόρα οσμή προσδίδοντας στο τοπίο μία ζοφερή όψη. Ο Αχέρων δεχόταν τα νερά του Πυριφλεγέθωντος (χείμαρρος της φωτιάς) πλησίον του σύγχρονου χωριού Γλυκή. Τα ύδατά του έβραζαν και σ΄αυτά εβασανίζοντο οι ψυχές των αμαρτωλών. Σήμερα ο Πυριφλεγέθων ονομάζεται Βουβός και φωσφορίζει ανεξήγητα κατά τη διαδρομή του. Άλλο ένα μικρό ποτάμι που τροφοδοτούσε τον Αχέροντα είναι ο Κωκυτός (ποτάμι στεναγμών) σημερινός Μαύρος, του οποίου τα νερά σχηματίζονται από τα λιγοστά της Ιερής Στυγός και από τα δάκρυα των ψυχών που έχουν μετανιώσει από τα αμαρτήματα τους. Τα πλεονάζοντα νερά της Αχερουσίας ξεχύνονταν στον όρμο της Αμμουδιάς.
Η ζωή αναγεννιέται. Η Περσεφόνη είναι πάντα εδώ.
Η κοίτη του Αχέροντα έχει αλλάξει και η Αχερουσία λίμνη δεν υπάρχει πιά, αποξηράνθηκε και έχει μετατραπεί σε έφορη πεδιάδα. Σήμερα ο Χάρων δεν μεταφέρει πλέον τις ψυχές στο βασίλειο του Άδη, αλλά όσοι επισκέπτες επιθυμούν να πάνε στο Ανάκτορο του Άδη υπάρχουν κοντά στις εκβολές του Αχέροντα μηχανοκίνητα πλεούμενα για την μεταφορά τους κοντά στην αρχαία Έφυρα. Εκει θα συναντήσουμε έναν κωνικό λόφο και μέσα σένα ειδικά διαμορφωμένο σπήλαιο υπάρχει το Άδυτο του Άδη, ιερό που είχε μετατραπεί και σε Νεκρομαντείο.
Συνεχίζεται εδώ