Μπενελούξ -Ο μακρινός πρόγονος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης

H Μπενελούξ (Benelux) ήταν μια οικονομική ένωση στη δυτική Ευρώπη που περιελάμβανε τρεις γειτονικές χώρες -Βασίλεια, το Βέλγιο (België), την Ολλανδία (Nederland), και το Λουξεμβούργο (Luxemburg). Το όνομα διαμορφώθηκε από την αρχή του ονόματος της κάθε χώρας-μέλους, και δημιουργήθηκε για την τελωνειακή ένωση της Μπενελούξ, αλλά χρησιμοποιείται τώρα με έναν γενικότερο τρόπο.

Η Ένωση αυτή δημιουργήθηκε με την Συνθήκη για την ίδρυση της Τελωνειακής Ένωσης των Χωρών Μπενελούξ που υπογράφηκε στις 5 Σεπτεμβρίου του 1944 από τις εξόριστες στο Λονδίνο κυβερνήσεις των τριών παραπάνω χωρών.
Με την συμφωνία αυτή καθορίζονταν σε γενικές γραμμές τα ακόλουθα:
Ένα διοικητικό συμβούλιο για τα τελωνεία και των τριών μελών Χωρών.
Ένα συμβούλιο για την οικονομική ένωση, και
Ένα συμβούλιο για τις εμπορικές συμφωνίες.
Η συμφωνία αυτή προβλεπόταν να εγκριθεί και να ισχύσει με την επάνοδο των κυβερνήσεων στις χώρες τους, πλην όμως αυτό εσωτερικές συνθήκες των χωρών δεν το επέτρεψαν. Έτσι στις 14 Μαρτίου του 1947 υπεγράφη νέα συμφωνία, αυτή τη φορά στη Χάγη η οποία προέβλεπε χωρίς δασμούς σε διακινούμενα προϊόντα μεταξύ των χωρών καθώς και περιορισμό τελών ή χωρίς σε προϊόντα που προέρχονταν από υπερπόντιες κτήσεις (βελγικές και ολλανδικές). Αυτή τέθηκε σε εφαρμογή από τις 1 Ιανουαρίου του 1948.
Σημειώνεται ότι στις 17 Μαρτίου του 1948 οι Χώρες Μπενελούξ υπέγραψαν στις Βρυξέλλες, μετά της Αγγλίας και Γαλλίας μία πεντηκονταετή αμυντική συνθήκη περί αμοιβαίας βοήθειας σε περίπτωση που οποιοδήποτε μέλος – Χώρα θα δεχόταν εξωτερική ένοπλη επίθεση, η οποία περιελάμβανε εκτός των διαφόρων αμυντικών όρων και άλλους εμπορικούς, οικονομικούς και συντονιστικούς όρους.
Τον Ιούνιο του ίδιου έτους που συνήλθε η διάσκεψη της Μπενελούξ στο Πύργο των Αρδεννών (1948) λήφθηκε η απόφαση με την οποία θα επέρχονταν σε ελάχιστο χρόνο ο συντονισμός της νομισματικής πολιτικής και των τριών χωρών, ισοσκέλιση του προϋπολογισμού τους και κατάργηση των πιστώσεων και του ελέγχου των τιμών. Μάλιστα προβλεπόταν ότι σε περίπτωση που μετά την επάνοδο των τιμών στα φυσιολογικά επίπεδα διαφαίνονταν ανισότητα θα λαμβάνονταν μέτρα προς καθορισμό της τιμής του εξωτερικού συναλλάγματος. Εξ αυτού ειδικά του λόγου αναγκάσθηκε η Ολλανδία να εγκαταλείψει κάθε επέκταση της βιομηχανίας της υαλουργίας προς αποφυγή ανταγωνισμού με το Βέλγιο. Σε αντάλλαγμα αυτού το Βέλγιο αναγνώρισε το πρωτείο της Ολλανδίας στις ναυτιλιακές μεταφορές.
Στη πραγματικότητα η μετάβαση από του παλαιού υφισταμένου τελωνειακού συστήματος στην οικονομική αυτή ένωση πραγματοποιήθηκε το 1950, αν και τότε υπολογιζόταν σε ειδική έκθεση ότι η ολοκλήρωση της Ένωσης θα πραγματοποιούταν περί το τέλος του 1952. Σημειώνεται ότι η Ένωση αυτή βασίστηκε αρχικά στη παλαιότερη Χανσεατική Ένωση καθώς επίσης και στο Σχέδιο Μάρσαλ.
Η Μπενελούξ έπαψε να υπάρχει το 1960, όταν αντικαταστάθηκε από την Οικονομική Ένωση της Μπενελούξ. Είχε προηγηθεί η (ακόμα υπάρχουσα) Οικονομική Ένωση Βέλγιου-Λουξεμβούργου του 1925.
Η ίδρυσή της συνέβαλε στην ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), αν και οι άμεσοι πρόδρομοι της ΕΕ ιδρύθηκαν αργότερα (η ΕΚΑΧ το 1951 και η ΕΟΚ το 1957). Οι τρεις χώρες ήταν επίσης ιδρυτικά μέλη αυτών των οργανώσεων, μαζί με τη Δυτική Γερμανία, τη Γαλλία, και την Ιταλία. Η Συνθήκη της Ρώμης αρθ. 306 ορίζει ότι οι διατάξεις αυτής της Συνθήκης δεν θα αποκλείσουν την ύπαρξη ή την ολοκλήρωση των περιφερειακών ενώσεων μεταξύ του Βελγίου και του Λουξεμβούργου, ή μεταξύ του Βελγίου, του Λουξεμβούργου και των Κάτω Χωρών, μέχρι το σημείο που οι στόχοι αυτών των περιφερειακών ενώσεων δεν επιτυγχάνονται από την εφαρμογή αυτής της Συνθήκης. Αυτό το άρθρο παρέμεινε αμετάβλητο ως αρθ. IV- 441 του Ευρωπαϊκού Συντάγματος.
Το Κοινοβούλιο της Μπενελούξ (αρχικά καλούμενο Διακοινοβουλευτικό Συμβουλευτικό Συμβούλιο) δημιουργήθηκε το 1955. Αυτή η κοινοβουλευτική συνέλευση αποτελείται από 21 μέλη του ολλανδικού Κοινοβουλίου, 21 μέλη των βελγικών εθνικών και περιφερειακών Κοινοβουλίων, και 7 μέλη του Κοινοβουλίου του Λουξεμβούργου.
Η Συνθήκη για την ίδρυση της Οικονομικής Ένωσης της Μπενελούξ (Benelux Economische Unie/Union Économique Benelux) υπογράφηκε το 1958 και τέθηκε σε ισχύ το 1960 για να προωθήσει την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, του κεφαλαίου, των υπηρεσιών, και των εμπορευμάτων στην περιοχή. Η Γενική Γραμματεία της βρίσκεται στις Βρυξέλλες. Η ενοποίηση του νόμου των τριών χωρών της Μπενελούξ επιτυγχάνεται κυρίως από τους κανονισμούς του Συμβουλίου των υπουργών της, που δεσμεύουν μόνο τα τρία κράτη, αλλά δεν ισχύουν άμεσα στις εσωτερικές νομικές διαταγές τους. Υπάρχει επίσης ένας μεγάλος αριθμός συμβάσεων της Μπενελούξ σε ένα ευρύ φάσμα των περιεχομένων.
Το 1965, υπογράφηκε η Συνθήκη για την ίδρυση ενός Δικαστηρίου της Μπενελούξ. Τέθηκε σε ισχύ το 1975. Το δικαστήριο, που αποτελείται από δικαστές από τα ανώτατα δικαστήρια των τριών κρατών, πρέπει να εγγυάται την ομοιόμορφη ερμηνεία των κοινών νομικών κανόνων. Αυτό το διεθνές δικαστικό όργανο βρίσκεται στις Βρυξέλλες.
Η Μπενελούξ είναι ιδιαίτερα ενεργή στον τομέα της πνευματικής ιδιοκτησίας. Οι τρεις χώρες καθιέρωσαν το Γραφείο Σημάτων της Μπενελούξ και το Γραφείο Σχεδίων της Μπενελούξ, και τα δύο με έδρα τη Χάγη. Το 2005 ολοκλήρωσαν τη Συνθήκη για την ίδρυση μιας Οργάνωσης της Μπενελούξ για την Πνευματική Ιδιοκτησία που θα αντικαταστήσει και τα δύο γραφεία με την έναρξη ισχύος της.
Η Συνθήκη για την ίδρυση της οικονομικής ένωσης της Μπενελούξ έληξε το 2010 και αντικαταστάθηκε από ένα νέο νομικό πλαίσιο, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις από τη δεκαετία του ’50 και μέσα στα τρία κράτη μέλη και σχετικά με την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
wikipedia
http://www.benelux.int/fr/benelux-unie/histoire/