Ανυπόμονο το πλήθος περίμενε με κόκκινες και μοβ σημαίες στα Προπύλαια τον νέο πρωθυπουργό της Ελλάδας. Ο Αλέξης Τσίπρας εμφανίστηκε γύρω στα μεσάνυχτα. Μίλησε για 9 λεπτά μέσα σε αποθέωση. Δεν ανέφερε ούτε μια φορά τη λέξη «Αριστερά».
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Τότε, το βράδυ των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου 2015, μέσα στο μεθύσι των νικητών και την πίκρα των ηττημένων, δεν πρόσεξε κανείς εκείνη την ασήμαντη λεπτομέρεια, που όμως σιγά σιγά θα μεταλλασσόταν στη βαθιά κρίση ταυτότητας που βιώνει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ. Του 20% πια, όχι του θριαμβευτικού 36,5% και των 2.200.000 ψηφοφόρων.
Στον σύγχρονο κόσμο τα όρια ανάμεσα σε Δεξιά – Κέντρο – Αριστερά έχουν θολώσει ή και συγχωνευτεί. Οι διαχωριστικές γραμμές πλέον μεταφέρθηκαν σε ένα εντελώς νέο γήπεδο. Οι εκλογικές μάχες γίνονται με «αντιπάλους» υπέρ της «ανοιχτής» οικονομίας ή της «προστατευμένης». Πιο χαρακτηριστικά πρόσφατα παραδείγματα είναι οι ιδεολογικές μάχες Τραμπ – Κλίντον (ή Μπάιντεν) και Μακρόν – Λεπέν (ή και Μελανσόν).
Η παγκοσμιοποίηση εκκίνησε με πρόεδρο το 1989-1993 τον «σκληρό» ρεπουμπλικάνο, πατέρα Τζορτζ Μπους. Κι όμως, στις τελευταίες εκλογές των ΗΠΑ ήταν ο επίσης ρεπουμπλικάνος Ντόναλντ Τραμπ που έθεσε ως απόλυτη προτεραιότητα τον επαναπατρισμό των πολυεθνικών, την τόνωση του παραγωγικού τομέα, τον οικονομικό πόλεμο στην Κίνα. Δηλαδή, ένα φρένο στην αχαλίνωτη παγκοσμιοποίηση, που πρώτος εφάρμοσε ο Μπους.
Οι δημοκρατικοί Κλίντον και Μπάιντεν είχαν στο πρόγραμμά τους τα ακριβώς αντίθετα. Οι διαχωριστικές γραμμές, ξεκάθαρες. Οσο κι αν ακούγεται παράδοξο για έναν δισεκατομμυριούχο, η ψήφος στον Τραμπ εκλήφθηκε ως «αντισυστημική» επειδή έγινε ο πρώτος που έθετε ερωτήματα κατά της δεσπόζουσας και ανεξέλεγκτης παγκοσμιοποίησης, ζήτημα ξεκάθαρα εκτός της παραδοσιακής ρεπουμπλικανικής ατζέντας. Αρκετές αναλογίες βρίσκουμε πλέον και στις γαλλικές εκλογές, όπως και σε πολλές χώρες ακόμα.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, αποδεικνύεται ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπήκε από το 2012 στο παιχνίδι εξουσίας όχι μόνο επειδή είχε ένα ιδεολογικό «αριστερό» πρόσημο, αλλά κυρίως επειδή, με μπροστάρη έναν νέο και χαρισματικό ηγέτη, είχε συγχρονιστεί με την ανάγκη της εποχής. Εξέφραζε μια γνήσια και άφθαρτη αντισυστημική ψήφο με ισχυρή δυναμική εξουσίας σε ένα πολιτικό τοπίο που ταρακουνιόταν συθέμελα και πλημμύριζε από οργή, με απαίτηση για γκρέμισμα σε ό,τι παλιό υπήρχε.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε αρχικά αξιωματική αντιπολίτευση και μετά κυβέρνηση με κεντρικό και μοναδικό σύνθημα τη ρήξη με τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Με ριζοσπαστικό πρόγραμμα ανατροπής σε όσα επέβαλλε η τρόικα, ο εκφραστής των πολιτικών της Ε.Ε., με επιθετική ρητορική κατά του συσσωρευμένου κεφαλαίου, τόνωση της εγχώριας παραγωγής και διάθεση για ρίσκα. Ακόμα και το ευρώ δεν ήταν ταμπού. Σημειωτέον, ως αντισυστημικοί είχαν εμφανιστεί τότε και οι ΑΝ.ΕΛ.
Στις εκλογές της περασμένης Κυριακής η «αντισυστημική» ψήφος ήταν πάλι διαθέσιμη προς τα κόμματα. Την καρπώθηκαν, με ένα «φουσκωμένο» 16%, κόμματα που έμειναν εκτός Βουλής, συν τα αυξημένα κατά 1%-2% ποσοστά του ΚΚΕ και της Ελληνικής Λύσης, που επίσης η ψήφος τους δεν μπορεί να θεωρηθεί «συστημική». Από αυτή τη διαθέσιμη δεξαμενή περίπου 20%, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πήρε τίποτα.
Αντίθετα, έχασε ένα δικό του 11,1% που διαχύθηκε σε άλλα πολιτικά κανάλια. Σε σχέση με το 2019 τα ποσοστά της Ν.Δ. άλλαξαν ελάχιστα. Αναπόφευκτα, όποιες μεταγγίσεις προς άλλα κόμματα προέκυψαν στον πολιτικό χάρτη έγιναν από τις απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ.
Ούτε «αντισυστημική», αλλά ούτε συστημική η ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ
Η ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ δεν θεωρείται πλέον «αντισυστημική», όπως το 2012 και το 2015, όταν ανέβαζε τα ποσοστά του ραγδαία. Τώρα δεν υπόσχεται κάποια νέα ρήξη. Η αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι η ψήφος προς το κόμμα δεν θεωρείται ούτε και… συστημική, όπως προς τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, που διαφημίζουν πιο πειστικά και τεχνοκρατικά τη «σταθερότητα».
Αυτό το δίλημμα που υπήρχε από τότε στο μυαλό του Αλέξη Τσίπρα, αν θα πρέπει το βράδυ της νίκης να μιλήσει στα Προπύλαια για «θρίαμβο της Αριστεράς» αν κι έβγαινε πρωθυπουργός από ψήφους κυρίως εξοργισμένων και βίαια φτωχοποιημένων κοψοχέρηδων του σημιτικού – βενιζελικού – ΓΑΠικού ΠΑΣΟΚ, ήταν αυτό που στοίχειωσε τον ΣΥΡΙΖΑ από τότε μέχρι σήμερα.
Αυτή η ανούσια πάλη για το αν είναι τελικά ένα αριστερό ή κεντρώο ή κεντροαριστερό κόμμα ήταν εκτός θέματος. Και εμπόδισε τον ΣΥΡΙΖΑ να κατασταλάξει σύντομα αν θα επιστρέψει στις «εργοστασιακές ρυθμίσεις» για να παραμείνει ένα γνήσια αντισυστημικό κόμμα ή θα μετασχηματιστεί σε ένα νέο «κανονικό» συστημικό κόμμα. Και ανάλογα να διαμορφώσει, εύκολα πια, την ατζέντα του. Ετσι, όταν οι συνθήκες στην κοινωνία άλλαξαν, ο ΣΥΡΙΖΑ έμεινε μετέωρος. Σε κενό ταυτότητας.
Η ρήξη, ο δρόμος, το μπαϊράκι κατά των Βρυξελλών κόπασαν. Σιγά σιγά τα χρόνια πέρασαν και οι πάλαι ποτέ ψηφοφόροι ΠΑΣΟΚ άρχισαν να ξεθυμώνουν. Τα Μνημόνια κάποτε έφυγαν. Με την πανδημία και τα απόνερα του πολέμου η κοινωνία κουράστηκε κι άλλο. Η οργή υποχώρησε και στο τέλος έμειναν ο φόβος και η ανασφάλεια για ό,τι έρχεται. Οι αγωνίες υπάρχουν, ίσως να είναι και μεγαλύτερες, αλλά είναι διαφορετικές. Επί Μνημονίων ένας νέος δεν μπορούσε καν να βρει δουλειά. Σήμερα θα βρει, αλλά με μισθό πείνας 600 ευρώ. Πρόβλημα και πάλι, αλλά όχι το ίδιο.
Οσο ο ΣΥΡΙΖΑ αγκομαχούσε με τα «θέλω», τα «πρέπει» και τι διαφορετικό από τους άλλους θα βρει να πει, οι ψηφοφόροι κινούνταν ήδη προς άλλα κόμματα, συστημικά ή αντισυστημικά. Με την ταχύτητα της νέας πραγματικότητας, όχι με τη νωχελικότητα και τους παρωχημένους όρους που η Κουμουνδούρου μεταβολίζει τις αλλαγές στην κοινωνία.
Οι 8+1 λόγοι της καθίζησης του ΣΥΡΙΖΑ στις κάλπες της 21ης Μαΐου
1. Δεν διάβασε σωστά το μυαλό του Ανδρουλάκη
Ενας από τους λόγους της αποτυχίας του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές, που το βρίσκει μπροστά του και στις επόμενες, είναι ότι δεν ερμήνευσε σωστά τι έχει στο μυαλό του ο Ανδρουλάκης. Το θεώρημα περί συνεργασίας λόγω απλής αναλογικής μπορούσε να λειτουργήσει μόνο με «ναι» από το ΠΑΣΟΚ.
Ο Τσίπρας και το επιτελείο του, όμως, δεν διέκριναν από νωρίς ποιον ρόλο σχεδιάζει το ΠΑΣΟΚ για τον εαυτό του: Να αποτελέσει το δεκανίκι Μητσοτάκη; Να συνεργαστεί με τον ΣΥΡΙΖΑ; Ή, όπως αποδεικνύεται, να προσπαθήσει να κατακτήσει τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης;
Ο Τσίπρας παραδέχτηκε ότι απέτυχε η ιδέα της απλής αναλογικής. Αυτό έγινε επειδή, πρακτικά, ο ΣΥΡΙΖΑ «επένδυσε» όλη την προεκλογική του εκστρατεία σε αυτό το αφήγημα, ακόμα και με τοποθέτηση απελπισίας περί κυβέρνησης… ηττημένων. Οσο ο Τσίπρας δεν καταστάλαζε έγκαιρα τι στάση να κρατήσει απέναντι στον Ανδρουλάκη, ο ΣΥΡΙΖΑ αναλωνόταν σε ένα ζήτημα που κάθε ψηφοφόρος έβλεπε ότι είναι ανέφικτο. Στο ίδιο διάστημα ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ «ψείριζε» ψήφους από τον ΣΥΡΙΖΑ.
2. «Κενή» πρόταση διακυβέρνησης δίχως όραμα
Ακόμα και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που έβγαιναν στα κανάλια προεκλογικά αδυνατούσαν να επικοινωνήσουν στον κόσμο το πρόγραμμα διακυβέρνησης. Ετσι, κυριάρχησε το ρηχό τετράπτυχο «αύξηση μισθών, μείωση φόρων, ρύθμιση χρεών, δίκαιο κράτος». Το 2015 υπήρχε ένα όραμα. Αυτή τη φορά κεντρικό σύνθημα που να εμπνεύσει δεν εμφανίστηκε.
Οποιος διάβαζε το 53σελιδο πρόγραμμα, αντί να διαφωτίζεται, γέμιζε απορίες. Για τις πρώτες 50 μέρες διακυβέρνησης υπήρχε δέσμευση για «ρύθμιση ιδιωτικού χρέους σε ασφαλιστικά ταμεία και Εφορία, με διαγραφή μέρους της βασικής οφειλής» ή «αύξηση του κατώτατου μισθού στα 880 ευρώ» και «άμεση φορολόγηση των υπερκερδών των ενεργειακών εταιριών».
Κάθε σώφρων άνθρωπος αντιλαμβάνεται ότι μέσα σε 50 μέρες είναι αδύνατον να γίνουν όλα αυτά, κι άλλα τόσα που εξαγγέλθηκαν, μαζί. Ειδικά από τη στιγμή που δεν υπάρχουν περισσότερες λεπτομέρειες και, πολύ περισσότερο, όταν η αύξηση μισθού αφορά τον ιδιωτικό τομέα με τις επιχειρήσεις από 1ης Απριλίου να έχουν υποχρεωθεί ήδη σε αύξηση, όταν η εξεύρεση των υπερκερδών απαιτεί εκ νέου έρευνα της ΡΑΕ, ενώ και οι ρυθμίσεις χρεών είναι επίσης χρονοβόρα διαδικασία. Το ίδιο χρονοβόρα είναι και η επαναφορά των μετοχών της ΕΥΔΑΠ στο Δημόσιο.
Ακόμα και το σκέλος του προγράμματος που πράγματι ενδιέφερε 700.000 ανθρώπους για το θέμα των «κόκκινων» δανείων και των πλειστηριασμών δεν προβλήθηκε καθόλου από τον ΣΥΡΙΖΑ. «Θάφτηκε» ουσιαστικά μέσα στην κουβέντα περί κυβέρνησης συνεργασίας και δεν έγινε κατανοητό στον κόσμο τι ακριβώς προτείνει το κόμμα και πώς μπορεί να υλοποιηθεί ένα τέτοιο μέτρο.
3. Κακές μνήμες, ανοιχτοί λογαριασμοί και Βαβέλ απόψεων
Οι δύο υπουργοί Οικονομικών επί ΣΥΡΙΖΑ, με τραγικές επιδόσεις, ήταν ο Βαρουφάκης και ο Τσακαλώτος. Ο ένας δεν ανήκει στο κόμμα πλέον, όμως ο άλλος παραμένει. Και οι δύο μίλησαν για «Δήμητρες» ή τοπικά νομίσματα. Ακόμα κι όσοι ήθελαν να ξεχάσουν τι συνέβη το 2015 θυμήθηκαν. Και η Ν.Δ. το αξιοποίησε στο έπακρο. Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το κόμμα Βαρουφάκη καταποντίστηκαν.
Σε αυτή την προεκλογική περίοδο κυριάρχησαν ακόμα μια φορά οι ασυναρτησίες που είχαμε ακούσει και το 2015, ενώ ο οικονομικός τομέας του ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε ένα «κεντρικό πρόσωπο» που να ξέρει τι λέει, αλλά πολλούς ομιλητές, καθένας από τους οποίους εξέφραζε το προσωπικό αφήγημά του και όχι το πρόγραμμα του κόμματος.
Ετσι, ο Τσακαλώτος -που ηγείται της εσωκομματικής αντιπολίτευσης- επανέφερε ξαφνικά τα τοπικά νομίσματα και δεν ζήτησε μια συγγνώμη για τους φόρους που επέβαλε στη θητεία του, ο Κατρούγκαλος είπε για την αύξηση των εισφορών στους αυτοαπασχολουμένους, η Φωτίου όρισε τη μεσαία τάξη στα 5.000 ευρώ. Ο κόσμος φοβήθηκε, όπως ήταν λογικό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως, έχει κι άλλους ανοιχτούς λογαριασμούς. Οσοι εξοργίστηκαν, ειδικά στη βόρεια Ελλάδα, από τον ρόλο του στη Συμφωνία των Πρεσπών, είδαν τον Ζάεφ να έρχεται στη χώρα μας ως φιλοξενούμενος του ΣΥΡΙΖΑ μέσα σε πανηγυρικό κλίμα. Αν και η συμφωνία δεν τηρείται από τα Σκόπια και ο Μητσοτάκης κάνει τον ψόφιο κοριό σε σχέση με όσα έλεγε το 2019, η Κουμουνδούρου εξακολουθεί να την υπερασπίζεται με πάθος και να χάνει ψήφους με ακόμα μεγαλύτερο πάθος.
Το βασικότερο όλων είναι ότι ο Τσίπρας δεν έχει απολογηθεί ακόμα ειλικρινά προς τον λαό για τη μετατροπή του «Όχι» στο δημοψήφισμα. Ισως επειδή θεωρεί ότι το θέμα έκλεισε με την επανεκλογή του τον Σεπτέμβριο του 2015. Οσο, όμως, δεν εξηγεί τι συνέβη τότε τόσο αυτοί που νιώθουν προδομένοι από εκείνη την τεράστια «αντισυστημική» δεξαμενή του 62% θα εξακολουθούν να του γυρίζουν την πλάτη.
4. Με σφεντόνες στην επικοινωνία απέναντι σε πυρηνικά
Το υπερόπλο του Μητσοτάκη είναι η επικοινωνία. Ενας ολόκληρος μηχανισμός από συμβούλους, ειδικούς social media και ΜΜΕ εξαπολύουν μεθοδική επίθεση καθημερινά για να κάνουν, ενίοτε, το μαύρο άσπρο. Σκάνδαλα δεν «έπαιξαν» ποτέ στην πλειονότητα των μίντια, η τρίχα για κάθε παραπάτημα του ΣΥΡΙΖΑ γινόταν τριχιά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε να αντιπαραθέσει απλή προχειροδουλειά. Στην πλειονότητα των ΜΜΕ αγκομαχούσε να περάσει έστω και μια δική του θέση. Αλλοτε οι εκπρόσωποί του έλεγαν διαφορετικά αφηγήματα.
Στα social media επιλέγονταν μέχρι και την τελευταία στιγμή απλοϊκά βιντεάκια του ποδαριού «θα ψηφίσεις σήμερα, bro;», όταν ο Μητσοτάκης έκανε «υπερπαραγωγές».
Στο YouTube ανέβαιναν προεκλογικά σποτ που εμφάνιζαν ως μεγαλύτερη ανησυχία για έναν φοιτητή την… αστυνομική βία στα πανεπιστήμια.
Η τακτική του ΣΥΡΙΖΑ δεν απέδωσε. Με το ένα μάτι προσπαθούσε να ικανοποιήσει τα «υποσύνολα» και με το άλλο να βγάλει ένα βιντεάκι στο TikTok επειδή «έτσι κάνουν όλοι».
5. «Ξεκούραστη» αντιπολίτευση
Οι ήττες, ακόμα και οι τρανταχτές, στις εκλογές δεν είναι τίποτα καινούργιο. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ τεμπέλιασε να κάνει ουσιαστική αντιπολίτευση επί τέσσερα χρόνια και ο όλεθρος ενός πρωθυπουργού-Βοναπάρτη που μπορεί να προκληθεί σαν συνέπεια είναι ανησυχητικοί.
Στην πραγματικότητα, το 20% των εκλογών ήταν απλά η επίδοση που καθρέφτισε μια τετραετή έλλειψη προσπάθειας. Τα μεγαλύτερα θέματα που έβγαλε ο ΣΥΡΙΖΑ για να κάνει αντιπολίτευση ήταν μέσω… Facebook από τον Πολάκη.
Τα δύο πρώτα χρόνια διακυβέρνησης της Ν.Δ. η πίεση προς την κυβέρνηση ήταν μηδαμινή, μέχρι και τη β’ φάση της πανδημίας το 2021, ενώ ακόμα και σε πολύ σοβαρά ζητήματα, όπως αυτό των υποκλοπών, ουδέποτε οργανώθηκαν συνεντεύξεις Τύπου και συζητήσεις μπροστά σε μεγάλα κοινά για να εκτεθεί όλη η διάσταση του ζητήματος.
Υπήρξαν και περιπτώσεις εσωκομματικής διχογνωμίας. Ειδικά στα θέματα της πανδημίας άλλα έλεγε ο Ξανθός στη Βουλή και στα ΜΜΕ, άλλα ο Πολάκης. Υπήρξαν ακόμα και επιπόλαιες, όπως αποδείχθηκε, αποφάσεις, που διευκόλυναν το έργο της Ν.Δ. Οπως με τον φράχτη και τα εξοπλιστικά ή την παρορμητική απόφαση για απόσυρση από τις ψηφοφορίες της Βουλής προεκλογικά.
Ενδεικτική της προχειρότητας ήταν και η υιοθέτηση, δίχως καμία άλλη πληροφόρηση, όσων διέδιδαν οι ΜΚΟ για «τη νεκρή Μαρία του Εβρου»πέρυσι το καλοκαίρι. Ο ΣΥΡΙΖΑ άσκησε αντιπολίτευση χωρίς να έχει γνώση των πραγματικών περιστατικών και εκτέθηκε, μάλιστα δίχως να ζητήσει μια συγγνώμη.
6. Αδυναμία παρουσίασης του θετικού έργου
Ο Τσίπρας κυβέρνησε 4,5 χρόνια. Πολλά πράγματα πήγαν άσχημα. Ομως υπήρχαν και θετικά. Τα οποία ξέχασαν και οι ίδιοι στον ΣΥΡΙΖΑ, με συνέπεια να μην τα αναφέρουν καν σε όλη την προεκλογική περίοδο. Αντίθετα, η Ν.Δ. «χτυπούσε» με κάθε ευκαιρία κάθε αρνητικό της εποχής 2015-19.
Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ η Τουρκία απεβλήθη από το πρόγραμμα των F-35, κάτι που επηρεάζει τις ισορροπίες στο Αιγαίο. Το ΝΑΤΟ ήρθε το 2016 στα σύνορα της Ελλάδας για να τα υπερασπιστεί με αφορμή τις μεταναστευτικές ροές. Ο τουρισμός άρχισε να αυξάνεται σημαντικά από το 2015. Η ελληνική οικονομία άρχισε να παίρνει αναβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους από το 2017.
Το δημόσιο χρέος δεν ανέβηκε, σε αντίθεση με τα 60 και πλέον δισ. επιβάρυνσης της τετραετίας 2019-23. Ο τομέας της Υγείας λειτουργούσε με λιγότερα προβλήματα και μικρότερο κόστος για τον ασθενή. Δόθηκε η 13η σύνταξη εν μέσω Μνημονίου, ενώ επί τωρινής διακυβέρνησης βρέχει χρήμα από την Ε.Ε. επί τρία χρόνια λόγω πανδημίας, συν το Ταμείο Ανάκαμψης. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν «παρήγαγε» τα σκάνδαλα διαφθοράς της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Το μόνο που επικαλούνταν ως «συν» της θητείας τους τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ στην προεκλογική περίοδο ήταν τα 37 δισ. που άφησαν στο δημόσιο ταμείο, κάτι που υπήρχε υποχρέωση από τους δανειστές να γίνει έτσι κι αλλιώς και που ακόμα και σήμερα αυτό το ποσό είναι δεσμευμένο σε ξεχωριστό ταμείο.
7. Κουρασμένα στελέχη και απωθητικός λόγος
Ολοι συμφωνούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ανανεώθηκε. Τα ίδια στελέχη που ήταν μπροστά το 2015-19 εμφανίστηκαν και σ’ αυτή την προεκλογική περίοδο. Οι νέες προσθήκες ήταν ελάχιστες και όχι όλες επιτυχημένες. Το ερώτημα που δεν μπορεί να απαντήσει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι: «Με τι στελέχη θα κυβερνούσε, αν εκλεγόταν;»
Σαν να μην έφτανε αυτό, υπήρξε κι ο απωθητικός λόγος στελεχών του εν μέσω προεκλογικής περιόδου. Ο Δημήτρης Παπαδημούλης δήλωνε υπερήφανος εν μέσω προεκλογικής περιόδου επειδή με δική του πρωτοβουλία μπλοκαρίστηκε η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για τον φράχτη του Εβρου. Το κόστος θα το επιβαρυνόταν ο Ελληνας φορολογούμενος.
Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μιλάει ξαφνικά για τοπικά νομίσματα, ο Νίκος Φίληςτα βάζει διαρκώς με την Εκκλησία και τους κυρ Παντελήδες των κεντρώων ψηφοφόρων, ο Πολάκης επικηρύσσει δημοσιογράφους.
Ο Βαρεμένος κάνει επιθετικές χειρονομίες on camera σε γυναίκα βουλευτή της Ν.Δ. και ο Γιώργος Τσίπρας χαρακτηρίζει «πληρωμένο ή μαστουρωμένο δημοσιογράφο» έναν αρθρογράφο των «F.T.» που, όμως, δεν ήταν καν… δημοσιογράφος, αλλά εκπρόσωπος επενδυτών. Ολα αυτά και κάμποσα ακόμα σε ένα προεκλογικό τάιμινγκ από ένα κόμμα που ζητάει ξανά την εξουσία.
8. Υποσύνολα και θολές γραμμές σε θέματα που καίνε
Υπάρχουν θέματα που καίνε όλη την ελληνική κοινωνία. Ο Τσίπρας, όμως, παραμένει εγκλωβισμένος στην πολιτική των υποσυνόλων του «παλιού» ΣΥΡΙΖΑ του 3%. Αυτή η πίεση είναι που εμποδίζει το κόμμα να έχει μια ξεκάθαρη θέση για ζητήματα όπως η μετανάστευση, ο φράχτης του Εβρου, τα εξοπλιστικά προγράμματα κ.ά.
Αυτά, όμως, είναι ζητήματα που απασχολούν όλη την ελληνική κοινωνία. Πιο πρόσφατο περιστατικό είναι αυτό με τον φράχτη, που εν τέλει και έπειτα από σειρά αντικρουόμενων δηλώσεων ο Τσίπρας δήλωσε στο ντιμπέιτ ότι «καλώς φτιάχτηκε».
9. Ο χαμένος… δρόμος και οι διασπάσεις
Ο ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνησε μόλις 4,5 χρόνια. Πρόλαβε, όμως, να «γεννήσει» τρία άλλα κόμματα. Ο Βαρουφάκης έφτιαξε το ΜέΡΑ25 και κόβει ψήφους από τον Τσίπρα. Ο Λαφαζάνης έφυγε φτιάχνοντας αρχικά τη Λαϊκή Ενότητα για να κατέβει στις εκλογές του 2019.
Το ίδιο και η Ζωή Κωνσταντοπούλου με την Πλεύση Ελευθερίας. Βαρουφάκης και Κωνσταντοπούλου, αν και δεν μπήκαν στη Βουλή στις τελευταίες εκλογές, συγκέντρωσαν ένα ποσοστό άνω του 5,5%.
Δεν είναι, όμως, μόνο αυτές οι απώλειες για τον ΣΥΡΙΖΑ. Η διάσπαση του καλοκαιριού 2015 στέρησε από το κόμμα κι ένα πολύ ζωτικό τμήμα, ειδικά νέων, που «όργωνε» τους δρόμους και τις γειτονιές, έχοντας παρουσία εκεί όπου τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει.