Στην εικόνα ο άστεγος αγιογράφος Λέων και η Αντα Αλαμάνου, υπεύθυνη επικοινωνίας της «Κλίμακας».
Μπορεί να είναι άστεγοι, αλλά η αξιοπρέπεια, η δύναμη και η αισιοδοξία που διαθέτουν δεν τους λύγισε και πήραν μια γενναία απόφαση. Να δημιουργήσουν το δικό τους καφέ-ουζερί και να αποδείξουν σε όλους ότι ο άνθρωπος όσο αναπνέει είναι ικανός για όλα! Οι «άνθρωποι-σκιές της πόλης» αφαιρούν το πέπλο της δυστυχίας και της θλίψης και αναλαμβάνουν δημιουργικές πρωτοβουλίες, σε πείσμα των εξαιρετικά αντίξοων προσωπικών και γενικών συνθηκών.
Δίπλα στις γραμμές του τρένου στον Κεραμεικό, στο Κέντρο Ημέρας Αστέγων της ΜΚΟ «Κλίμακα», κάθε Σαββατόβραδο, ο χώρος μεταμορφώνεται σε χώρο διασκέδασης και κοινωνικοποίησης. Οι άστεγοι «βάζουν» τα ποτά, τους μεζέδες, τη μουσική και την παρέα και το μόνο που ζητούν από τους πελάτες είναι να φέρουν από το σπίτι την καλή τους διάθεση. Οσο για τις τιμές… Ο,τι έχει ευχαρίστηση ο κάθε πελάτης και ό,τι του επιτρέπει η τσέπη του. Τα χρήματα πηγαίνουν απευθείας στους αστέγους, χωρίς την παραμικρή συμμετοχή της οργάνωσης.
Η ιδέα
Στο εναλλακτικό τους στέκι, ο ανθρώπινος ψυχισμός διαστέλλεται. Διασταυρώνονται πιρούνια, βλέμματα, γέλια και σκέψεις. «Ο καθένας ρίχνει ό,τι θέλει στον κουμπαρά μας», εξηγεί στο «Εθνος της Κυριακής» η Αντα Αλαμάνου, υπεύθυνη επικοινωνίας της ΜΚΟ «Κλίμακα». «Το καφέ – ουζερί των αστέγων δεν είναι εμπορική επιχείρηση ούτε φιλανθρωπική δράση. Την ιδέα για τη δημιουργία του είχαν κάποιοι από τους αστέγους που περνούν καθημερινά από το Κέντρο Στήριξης, στην οδό Κωνσταντινουπόλεως 30.
Είναι μια πρωτοβουλία ανθρώπων που έμειναν άστεγοι τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης. Ανάμεσά τους υπάρχουν άτομα με υψηλή μόρφωση, που έχουν εργαστεί για πολλά χρόνια και νιώθουν την ανάγκη να επικοινωνήσουν με άλλους ανθρώπους και να επανενταχθούν στην κοινωνία μας».
Οι άστεγοι είναι σαν κι εμάς. Ανθρωποι της διπλανής πόρτας, λειτουργικοί, με ικανότητες, επιθυμίες και όνειρα. Είναι μέλη της κοινωνίας και στόχος αυτής της προσπάθειας αλλά να πάνε ένα σκαλί πιο πάνω… Και τα καταφέρνουν περίφημα! Η συζήτηση μαζί τους είναι κάτι περισσότερο από ενδιαφέρουσα. Οταν αρχίζουν να αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, για το πώς άλλαξε η ζωή τους από τη μία μέρα στην άλλη και βρέθηκαν να κοιμούνται στα πεζοδρόμια της πόλης, συνειδητοποιείς ότι τα βιώματά τους αγγίζουν κι εσένα.
Είναι εκείνη η στιγμή που αντιλαμβάνεσαι ότι οι άνθρωποι θεωρούν πολύ σημαντικά τα προβλήματά τους όταν δεν έχουν άλλα σοβαρότερα να αντιμετωπίσουν. Είναι όμως και η αισιοδοξία ότι από τα συντρίμμια κάτι ελπιδοφόρο και δημιουργικό μπορεί να υπάρξει. «Οπως αυτό εδώ το καφενείο», αναφέρει ο Λέων, ο οποίος για 45 μέρες και ισάριθμες νύχτες περιπλανήθηκε στους δρόμους και τις πλατείες της Αθήνας.
Ο Λέων βρέθηκε στον δρόμο έναν χρόνο πριν βγει στη σύνταξη. Εμενε σε ένα δυάρι, έχει έναν γιο και δούλευε ως αγιογράφος, διατηρώντας το δικό του εργαστήριο. Η δουλειά του πήγαινε μια χαρά, είχε παραγγελίες και αρκετά ένσημα για να βγει στη σύνταξη. Αλλά τα τελευταία δύο χρόνια όλα ανατράπηκαν. Ο 64χρονος αγιογράφος που είναι η «ψυχή» της όλης προσπάθειας θυμάται και μοιράζεται μαζί μας τις εμπειρίες της δικής του… περιπλάνησης.
«Ξαφνικά βρέθηκα στον δρόμο. Ενα απόγευμα, πήρα δύο τρία πράγματα σε μία νάιλον σακούλα και βγήκα έξω. Ηταν ένα σοκ, αλλά δεν φοβήθηκα και δεν πανικοβλήθηκα.
Την πρώτη νύχτα την πέρασα σε ένα παγκάκι στο Πεδίον του Αρεως και την επόμενη μέρα προσπάθησα να οργανωθώ, έτσι ώστε να βρω στέγη. Τα τελευταία δύο χρόνια έπεσε η δουλειά και τα χρήματά μου έφταναν ίσα ίσα για να τρώω. Δεν μπορούσα να πληρώσω τα νοίκια. Η ”Κλίμακα” με βοήθησε να ορθοποδήσω. Ωστόσο, είμαι ένας ευτυχισμένος άστεγος! Και το που έμεινα άστεγος είναι μία εμπειρία. Σε λίγο καιρό θα ετοιμάσω τα χαρτιά μου για τη σύνταξη».
Ο κουμπαράς στον οποίο ρίχνει ο κάθε πελάτης ότι ποσόν θέλει. Τα χρήματα πηγαίνουν στους άστεγους.
Η χορεύτρια
Τον ρωτάμε αν υπάρχει κάποιο ευχάριστο περιστατικό που μπορεί να μας διηγηθεί… «Βέβαια!», απαντάει χαμογελώντας. «Οπως κοιμόμουν ένα βράδυ στο παγκάκι, αισθάνομαι κάποια στιγμή ένα χέρι να με σπρώχνει και να μου λέει ”κύριε κύριε” και ξυπνάω απότομα και βλέπω μια ξανθιά πανέμορφη γυναίκα. ”Σε βλέπω εδώ τόσες μέρες και θέλω να σε βοηθήσω”. Μου δίνει 20 ευρώ και φεύγοντας μου φωνάζει, ”είμαι η Νίκη από τη Ρωσία”. Ηταν, μάλλον, χορεύτρια από κάποιο κλαμπ της περιοχής. Υπάρχει μεγάλη αλληλεγγύη από τον κόσμο.
Γι’ αυτό θεωρώ σημαντικό αυτό που γίνεται στο καφενείο-ουζερί μας. Ηρθε για να γεμίσει κάποια από τα κενά επικοινωνίας που αισθανόμαστε ότι υπάρχουν και κυρίως για ν’ αποδείξουμε ότι δεν διαφέρουμε σε τίποτα από τους συμπολίτες μας.
Θέλουμε με τους ανθρώπους που θα έρθουν να κοιταχτούμε στα μάτια, να ”συναντήσουμε” τα όνειρά μας, να αλλάξουμε κάποιες κουβέντες μεταξύ μας και να γνωριστούμε καλύτερα». Παντού και πάντα προέχει η αλληλεγγύη και η συμπόνια για τον άνθρωπο. Το καφενείο κάνει την αρχή και δείχνει τον δρόμο…».
Μαρίνα Ζιώζιου
Φωτογραφίες: Κώστας Πολύβιος