Αν δεν κάνω λάθος, εδώ και έναν χρόνο βασανιζόμαστε προκειμένου οι – πάνσοφοι – της ΕΕ, της Κομισιόν και της Ελλάδας να βρουν φόρμουλα ώστε η Ελλάδα να χρεοκοπήσει αλλά να… μην χρεοκοπήσει και οπωσδήποτε να χρεοκοπήσει χωρίς να ενεργοποιηθούν τα CDS.
Από τις 11 Μαρτίου 2011 που ελήφθη η απόφαση για τη συμμετοχή των ιδιωτών στο ελληνικό χρέος – και ενώ όλοι οι διεθνείς οίκοι προειδοποιούσαν πως αμέσως μόλις συμβεί αυτό (δηλαδή το PSI) η Ελλάδα θα κηρυχθεί σε χρεοκοπία και επομένως θα πρέπει να καταβληθούν τα περίφημα ασφάλιστρα κινδύνου – αυτό παλεύουν (λέμε τώρα).
Πήγαιναν κι’ έρχονταν από Eurogroup σε Eurogroup και από Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, έπαιρναν τη μία «ιστορική απόφαση» μετά την άλλη και κάθε φορά μας διαβεβαίωναν πως δεν θα οδηγούσε σε πιστωτικό γεγονός και δεν θα ενεργοποιούνταν τα CDS.
Στην πραγματικότητα, δεν γνώριζαν καν για ποια CDS μιλούσαν. Διότι, ως γνωστόν υπάρχουν τα Credit Default Swap, που είναι ασφάλιστρα χρεοκοπίας και εκδίδονται για να εξασφαλιστούν αυτοί που έχουν στα χέρια τους ομόλογα της χώρας που χρεοκοπεί, αλλά υπάρχουν και τα λεγόμενα «γυμνά» Naked CDS, που είναι ασφάλιστρα χρεοκοπίας που αγοράζουν διάφοροι τζογαδόροι, χωρίς να έχουν στην κατοχή τους ομόλογα τα οποία να θέλουν να ασφαλίσουν έναντι του κινδύνου της χρεοκοπίας.
Η ΕΕ όλο λέει ότι θα τα απαγορεύσει και όλο δεν κάνει τίποτε.
Τέλος πάντων, επί έναν χρόνο μας ταλαιπωρούν προκειμένου να μην υπάρξει πιστωτικό γεγονός και να μην πληρωθούν τα ασφάλιστρα – τζογαδόρων και μη.
Και ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Και πιστωτικό γεγονός υπήρξε και τα ασφάλιστρα – τζογαδόρων και μη – θα πληρωθούν!
Μας το ανακοίνωσαν επίσημα τη νύχτα της προηγούμενης Παρασκευής προς Σάββατο. Και μαζί ήλθε και η ανακοίνωση του διεθνούς οίκου Moody’ s, που μας είπε ορθά κοφτά πως η Ελλάδα έχει πτωχεύσει!
Και ξαφνικά, εκεί που όλοι έτρεμαν μήπως συμβεί το απευκταίο, τώρα που συνέβη, όλοι σφυρίζουν αδιάφορα, επιμένουν να μιλούν για «ιστορικές ημέρες», αποτέλεσμα «τιτάνιου έργου» και μεγάλη επιτυχία, την οποία απλώς καλούμεθα να γιορτάσουμε με… σεμνότητα!
Το έδαφος είχε προετοιμαστεί προπαγανδιστικά, ώστε να πάψει ξαφνικά να μας κινεί το ενδιαφέρον ο μοναδικός κίνδυνος που επί έναν χρόνο όλοι προσπαθούσαν να αποτρέψουν!
Στις 23 Φεβρουαρίου, όταν ψηφίστηκε ο νόμος έγκρισης του PSI, ακούσαμε τον κ. Βενιζέλο να μας λέει (ξαφνικά) πως… «ουδείς δίνει σημασία στην ενεργοποίηση των CDS. Nαι, όταν ενεργοποιηθούν οι ρήτρες συλλογικής δράσης που ψηφίζει σήμερα η Βουλή των Ελλήνων, και η μειοψηφία των ομολογιούχων υποταχθεί στη βούληση της αυξημένης πλειοψηφίας, μπορεί η πλατφόρμα των ασφαλίστρων κινδύνου που είναι ιδιωτική… να κρίνει ότι πρέπει να ενεργοποιηθούν και τα ασφάλιστρα κινδύνου των ομολόγων».
Πρόσθεσε ότι το θέμα αυτό δεν ασκεί καμία επιρροή στην ελληνική οικονομία και πως «η δε ευρωζώνη, η ΕΚΤ, το EFSF παραμένουν τελείως αδιάφορα. Γι’ αυτό και ενέκριναν την εισδοχή των CACs (σ.σ. ρήτρες συλλογικής ευθύνης) και μας πιέζουν να τα θεσπίσουμε και να τα ενεργοποιήσουμε».
Επίσης, ούτε οι υποβαθμίσεις, όπως μας είπε ο κ. Βενιζέλος, επηρεάζουν την καθημερινότητα των Ελλήνων – φυσικά, διότι πόσο άλλο να επηρεαστεί η άθλια καθημερινότητα των Ελλήνων;
Ναι, αλλά στις 12 Ιουλίου, την επομένη της συνεδρίασης του Eurogroup όπου αποφασίστηκε το «κούρεμα», ο κ. Βενιζέλος μας εξήγησε – τότε που μας διαφήμιζε την επιλεκτική χρεοκοπία και μας καλούσε να τη… λέμε στα αγγλικά! – πως «θα υπάρξει επιλεκτική χρεοκοπία για να μην ενεργοποιηθούν τα cds!»
Προφανώς, τότε υπήρχε κάποιο θεματάκι!
Αλλά την περασμένη Παρασκευή – και ενώ υποτίθεται ότι το PSI είχε πάει πολύ καλά και με μεγάλη (εθελοντική υποτίθεται) συμμετοχή – ο κ. Βενιζέλος πρότεινε και το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε να ενεργοποιηθούν τα CACs, δηλαδή οι ρήτρες που ενεργοποιούνται όταν έχει ξεπεραστεί ένα συγκεκριμένο ποσοστό εθελοντικής συμμετοχής (66%), προκειμένου να υποχρεωθούν και οι υπόλοιποι ομολογιούχοι να δεχθούν την απομείωση.
Αλλά ποιος ήταν ο λόγος όταν η συμμετοχή είχε αγγίξει (αυτό τουλάχιστον μας είπαν) το 90%, να ενεργοποιηθούν οι ρήτρες αυτές, προκειμένου αυτή να πάει στον στόχο του 95,7%; Δηλαδή να προστεθούν στο (εθελοντικό) ποσό των 152 δις ευρώ άλλα 25 δις ευρώ και να φθάσουμε στα 177 δις ευρώ.
Οπότε, η συμμετοχή θεωρήθηκε αναγκαστική, είχαμε το πιστωτικό γεγονός – με το οποίο δεν ασχολείται κανείς, ωσάν να μην συνέβη – και ενεργοποιήθηκαν τα CDS, οπότε κάποιοι (ποιοι άραγε;) ανταμείφθηκαν για την υπομονή και την επιμονή τους να τζογάρουν σε βάρος της Ελλάδας.
Και αφού συνέβη αυτό, ξανάρχισαν όλοι στο ίδιο αδιάφορο στυλ: Μα δεν είναι πολλά χρήματα, μόνο 4-5 δισεκατομμυριάκια, τι ψυχή έχουν, ποιος επηρεάζεται (εκτός απ’ αυτούς που τα τσεπώνουν) και άλλα τέτοια.
Δηλαδή, ενώ όλοι προσπαθούσαν (λέμε τώρα) ώστε να μην υπάρξει πιστωτικό γεγονός, δηλαδή χρεοκοπία, τώρα δεν τρέχει τίποτε και επιπλέον καλούμεθα να… το ευχαριστηθούμε!
Με το γεγονός δεν δείχνει να ασχολείται κανείς! Και ουδείς μας είπε για ποιο λόγο ελήφθη αυτή η απόφαση. Για να κουρευτούν άλλα 25 δις ευρώ; Δεν φαίνεται λογικό!
Πολύ περισσότερο που το μεσημέρι της περασμένης Παρασκευής, η Κομισιόν, δια του εκπροσώπου του Όλι Ρεν, Αμαντέου Αλταφάζ, ξανασφύριξε αδιάφορα, λέγοντας πως «η απόφαση για την ενεργοποίηση των CACs είναι θέμα της ελληνικής κυβέρνησης»!
Επομένως, ουδείς μας πίεσε! Παρ’ όλα αυτά, γύρω στις οκτώ το βράδυ της 10ης Μαρτίου, η κυβέρνηση τα ενεργοποίησε.
Η επίσημη εξήγηση ήταν πως η μεγάλη συμμετοχή μπορεί να οδηγήσει σε βελτίωση της βιωσιμότητας του χρέους το 2020, πέραν των όσων προβλέπεται. Δηλαδή μπορεί το χρέος να «πέσει» και κάτω από το περίπου 120% του ΑΕΠ που έχει υπολογισθεί!
Το πιστεύει κανείς αυτό, όταν όλοι προβλέπουν πως η Ελλάδα θα χρειαστεί και τρίτο πακέτο δανείου και ο οικονομικός σύμβουλος της γερμανικής κυβέρνησης υποστηρίζει πως θα χρειαστούμε και νέα ελάφρυνση του χρέους;
Τα μεσάνυχτα της 10ης προς 11η Μαρτίου, ο Διεθνής Σύνδεσμος Ανταλλαγής και Παραγώγων (ISDA) μας ενημέρωσε πως «σημειώθηκε πιστωτικό γεγονός»! Έτσι απλά!
Και αμέσως έπεσε νέα βροχή από υποβαθμίσεις. Έτσι απλά!
Και πως η αρμόδια επιτροπή του διεθνούς αυτού οργανισμού αποφάσισε τη διενέργεια δημοπρασίας για τα CDS στις 19 Μαρτίου. Έτσι απλά!
Και πως η καθαρή αξία τους είναι περίπου 3,25 δις δολάρια, άρα είναι απίθανο να αποτελέσουν συστημική απειλή. Έτσι απλά, κάποιοι τζογαδόροι απλώς έπαιξαν και κέρδισαν!
Βέβαια, παλαιότερα, ο πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ Τρισέ είχε προειδοποιήσει πως κάτι τέτοιο θα ενθάρρυνε τα στοιχήματα σε βάρος χωρών – αλλά αυτά, όπως αποδείχθηκε, είναι ψιλά γράμματα!
Να πάρουν οι άνθρωποι τα λεφτά τους και ας πάει και το παλιάμπελο.
Ύποπτος εφησυχασμός
Το ύποπτο είναι πως ο ίδιος οργανισμός, ο ISDA, μας είχε προηγουμένως… καθησυχάσει τουλάχιστον τρεις φορές.
Στις 8 Ιουνίου, όταν ο γενικός σύμβουλός του Ντέιβιντ Γκιν δήλωνε πως μια εθελοντική συμφωνία για την μετακύληση ελληνικού χρέους ή την ανταλλαγή ομολόγων με επιμήκυνση των λήξεων δεν θα θεωρείτο πιστωτικό επεισόδιο και τυπικά δεν θα ενεργοποιούσε τα CDS.
Στις 22 Ιουλίου, επομένη των (επίσης «ιστορικών») αποφάσεων της 21ης Ιουλίου, όταν ο ίδιος δήλωνε στο Ρόιτερ’ς:
«Αποτελεί ξεκάθαρα μια εθελοντική ανταλλαγή και δεν βλέπω πώς θα μπορούσε να προκαλέσει ένα πιστωτικό επεισόδιο, γιατί δεν υπάρχει τίποτα εκεί που να είναι δεσμευτικό για όλους τους κατόχους χρέους»!
Την 1η Μαρτίου, ο ίδιος οργανισμός ανακοίνωσε πως η αναδιάρθρωση χρέους της Ελλάδας δεν συνιστά πιστωτικό γεγονός και, ως εκ τούτου, δεν συνεπάγεται καταβολή των ασφαλίστρων κινδύνου (CDS), οπότε, όπως μάθαμε, οι κάτοχοι των CDS δεν… πρόκειται να εισπράξουν τα χρήματά τους (τα οποία τελικώς θα… εισπράξουν!)
Όπως επίσης μάθαμε, εκείνη η (καθησυχαστική) απόφαση ελήφθη μετά από ανώνυμη ψηφοφορία των 15 μελών της ISDA, στην οποία αποφασίστηκε κατά πλειοψηφία να μην χαρακτηριστεί η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους πιστωτικό γεγονός (που τελικά συνέβη!)
Οπότε, πάνε στράφι και όλες οι μεγαλοστομίες περί CDS και τζογαδόρων που ακούγαμε επί έναν χρόνο.
Ο εξορκισμός των CDS
Άπειρες φορές έχει αναφερθεί στο θέμα ο κ. Παπανδρέου:
Στις 9 Μαΐου, στο συνέδριο της οργάνωσης «Διεθνής Διαφάνεια – Ελλάς»:
«Πολλές χώρες βρίσκονται με τη πλάτη στον τοίχο από αδιαφανείς συναλλαγές. Το πρόβλημα της κερδοσκοπίας, των CDS, των παραγώγων που ανταλλάσσονται χωρίς καμία διαφάνεια απειλεί να τινάξει στον αέρα ολόκληρες χώρες, ολόκληρες κοινωνίες».
Στις 8 Νοεμβρίου 2011, ημέρα της τελευταίας συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου υπό την προεδρία του:
«Αυτό το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, βεβαίως, μπορεί εν μέρει να βοηθά τους λαούς αυτούς, αλλά περισσότερο βοηθά στη συσσώρευση πλούτου, εκτός ελέγχου των κρατών. Και όλα αυτά σε ένα αδιαφανές και διεθνοποιημένο σύμπαν στο οποίο κυριαρχούν φορολογικοί παράδεισοι, έλλειψη κανόνων, αδιαφάνεια, CDS, hedge funds και τα λοιπά».
Στις 15 Νοεμβρίου 2011, μετά τον σχηματισμό της κυβέρνησης Παπαδήμου:
«Σήμερα η Ευρώπη θα πρέπει να επιβάλει στην παγκόσμια οικονομία κανόνες, κτυπώντας τα cds, περιορίζοντας την παντοδυναμία των οίκων αξιολόγησης».
Στις επιστολές που έστειλε στις 28 Νοεμβρίου 2011 προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, την Κομισιόν, το ΔΝΤ κλπ.
«Παρά το ότι, στις αποφάσεις μας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, συχνά καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι πρέπει να βελτιώσουμε τη δημοκρατική εποπτεία των οίκων αξιολόγησης, να τύχουν ρύθμισης τα συμβόλαια CDS, να καταπολεμηθεί η κερδοσκοπία, να αποκαλύψουμε τους φορολογικούς παραδείσους και να υπάρξει διαφάνεια στην περίπτωσή τους, στην πράξη δεν το κατορθώσαμε».
Κατά την ομιλία του στη 12η Σύνοδο του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ, στις 14 Ιανουαρίου 2012:
«Είναι η συντηρητική Ευρώπη που έχει αποτύχει. Αντί να σταματήσει την κερδοσκοπία των αγορών, αντί να επιβάλει εποπτεία στους οίκους αξιολόγησης, που είδαμε με τη χθεσινή απόφαση την περαιτέρω κρίση που δημιούργησαν στην Ευρωζώνη, αντί να επιβάλει διαφάνεια για τα λεγόμενα «CDS», τα παράγωγα, αντί να ελέγξει τις offshore και τους φορολογικούς παραδείσους, που ουσιαστικά κλέβουν χρήματα από τους λαούς, αντί να ισχυροποιήσει έγκαιρα την πυροπροστασία από τις φωτιές των αγορών, η συντηρητική Ευρώπη, ως λύση, επέβαλε απλώς πρόγραμμα λιτότητας σε κάθε κράτος-μέλος».
Στο περιθώριο της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, στις 30 Ιανουαρίου 2012, στις Βρυξέλλες:
«Και φυσικά, υπάρχουν ευρύτερα θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν στην Ευρωζώνη, τα οποία αφορούν, θα έλεγα, στη σχέση μας με τους ίδιους τους πολίτες μας, προκειμένου να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη τους, αλλά και την εμπιστοσύνη των αγορών. Και αυτό σημαίνει, επίσης, μεγαλύτερη διαφάνεια, αυτό σημαίνει χτύπημα των φορολογικών παραδείσων, αυτό σημαίνει χτύπημα της κερδοσκοπίας των CDS. Αυτό σημαίνει, με ποιο τρόπο αντιμετωπίζουμε τους οίκους αξιολόγησης».
Στη συνεδρίαση της Κ.Ο του ΠΑΣΟΚ στις 2 Φεβρουαρίου 2012, όπου έθεσε διάφορα… υπαρξιακά διλήμματα:
Στην πρώτη ομιλία του:
«Ποιος πάλεψε απέναντι στις ανεξέλεγκτες δυνάμεις της αγοράς; Ποιος πρότεινε στην Ε.Ε. μέτρα για τον έλεγχο των κερδοσκόπων και των CDS; Μέτρα για τον έλεγχο των χρηματοπιστωτικών οίκων, των οίκων αξιολόγησης;»
Στη δευτερολογία του:
«Ποιος ελέγχει, όμως, τους φορολογικούς παραδείσους; Γιατί δεν προχώρησε η Ευρώπη σ’ αυτό τον έλεγχο; Ποιος ελέγχει τις Τράπεζες; Γιατί δεν υπάρχει διαφάνεια στα CDS;
Δηλαδή, μόνο στους κρατικούς προϋπολογισμούς θα υπάρχει η διαφάνεια και πουθενά αλλού;»
Φυσικά, όλα αυτά λέγονταν ενώ ήδη από τις 9 Ιουνίου του 2011, ο οίκος Moody’s είχε αποφανθεί πως είναι δύσκολο να υπάρξει εθελοντική συμμετοχή, υποστηρίζοντας πως οι χώρες που προσπάθησαν στο παρελθόν να περιορίσουν τις επιπτώσεις της αναδιάρθρωσης χρέους αναγκάστηκαν τελικά να προχωρήσουν σε πιο εκτεταμένες αναδιαρθρώσεις!
Διαλέγετε και παίρνετε!
Στην πραγματικότητα, αυτό που συνέβη είναι πως αφού Παπανδρέου και Βενιζέλος χτυπούσαν επί ένα χρόνο σαν τα χταπόδια τα CDS, τελικά αυτά ( τα… χταπόδια-CDS) μαλάκωσαν τόσο πολύ που τα έφαγαν με μεγάλη όρεξη! Πρωτοσελιδα – Ειδήσεις